جَناح شهری است از توابع بخش جناح شهرستان بستک در استان هرمزگان ايران در ۳۰ کيلومتری شهر بستک و در ۲۳ کيلومتری دهستان کوخرد ودر غرب استان هرمزگان در جنوب ايران واقع می باشد. جناح مردمانی کاسب پیشه و فعال دارد. در جناح مانند سایر شهرها و روستاهای مناطق جنوب ایران جوانان تمایل به مسافرت به آن سوی خلیج فارس دارند. بیشترشان مقیم آن مناطق هستند و اوضاع اقتصادی ایشان هم خوب است، همه نیکوکار بوده کمک‌های قابل توجهی به محل و زادگاه خود می‌کنند. پل ارتباطی جناح با جاده ارتباطی شهر بستک به بندر لنگه به‌وسیله همین نیکوکاران به روی رودخانه مهران ساخته شده‌است و شهر جناح با جاده سراسری وصل کرده‌است. پیش از ساخت این پل، در زمستان‌های پرباران ۱۰ تا ۱۵ روز ارتباط جناح با دهستان فرامرزان و توابع آن و همچنین با بستک و داخل کشور قطع می‌شد. نخستین پزشک محلی جناح آقای دکتر پوریوسف است که در همان شهر مشغول طبابت هستند.
بیشتر مردم جناح با لهجه‌ای مخصوص به نام «جمسی» تکلم می‌کنند و درصدی از آنها با لهجه اوزی و گروه کوچکتری نیز به لهجه شیخانی صحبت می‌کنند که از زبان‌های فارسی بسیار قدیمی هستند. از آثار قدیمی جناح می‌توان قلعه قلات نام برد که که مانند برج دیده‌بانی بر بالای شهر جناح بر روی کوهی واقع شده‌است و همچنین قنات‌های صحرای گبری یا چاه دوک که بر سنگ‌های ضخیم پای کوه واقع شده و آب ان تقریباً شیرین است و در قدیم آب اهالی را تأمین می‌کرده‌است و همه آنها از آثار دوران گبری‌ها است.
موزه مردم شناسی جناح
موزه مردم‌شناسی جناح از توابع بخش جناح شهرستان بستک و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. این موزه توسط میراث فرهنگی بخش جناح راه اندازی گردیده‌است.
موزه دارای ۶ نگارخانه با احجام مختلف است . دراین موزه انواع وسایل پخت و پز آب کشی و نگهداری آب، پوشاک محلی، صنایع دستی، نسخ خطی، سکه‌های قدیمی و وسایل کشاورزی سنتی، دستنوشته‌ها، نگهداری می‌شود .
این موزه در جناح (شهر) در شهرستان بستک هرمزگان واقع می‌باشد.
موزه مذکور صرفاًباتلاش شخصی فرهنگ دوست به نام عبدالرحمن عبدالهی و به همت شورای اسلامی وقت شهرجناح در خانه کهن شیخ محمد نورخان راه اندازی ودرشمارموزه‌های سازمان میراث فرهنگی کشوربه ثبت رسیده‌است.
روستای کهتویه
کهتویه در ۳۵ کیلومتری شهرستان بستک و در هفت کیلومتری شهر جناح و در مسیر جاده جناح – فرامرزان قرار دارد،جمعیت این روستا حدود یکهزار و ۶۰۰ نفر است. فاصله آن تا بندرعباس بالغ بر ۳۰۰ کیلومتر است.
کهتویه دهی است برآمده از دل زمان های نه چندان دور بر بستری ناهموار، در پناه کوه و تپه ماهورهایی که از هر طرف احاطه اش کرده اند و دره هایی که گذرگاه مردمانی است هنرمند، مهمان نواز، خوش ذوق و سلیقه که حتی ساخت منازل و شکل دادن به روستایشان نیز از ذوق و هنر بهره جسته اند.
توصیف این روستای زیبا و دیدنی را باید از آن هایی پرسید که آن را از نزدیک دیده اند و آنچه خبرنگار ایرنا به قلم می آورد این است: چه منظره باصفایی دارد، وقتی که از فراز تپه های مشرف به روستا به تماشای آن بنشینی، منازلی نیمه پلکانی و در هم تنیده، دست در دست و دوشادوش یکدیگر، آنقدر صمیمی و مهربان که پشت بام یکی، حیاط دیگری شده و دیوارهایشان را باهم تقسیم کرده اند.
کهتویه زیبا یکی از هزاران جایی است که می شود برای ایران گردی برگزید.
معماری این منطقه دلیلی بر تمایز آن با دیگر روستاهای این استان است، حالت پلکانی که در آن وجود دارد و کوچه های تنگ و باریکش همگی بر جذابیت این منطقه می افزاید. در این فراز و نشیب ها، چشم اهالی محلی که به مهمانان تازه وارد می افتد با آن لهجه شیرین جنوبی با اصرار شما را به خانه هایشان دعوت می کنند تا لحظات شیرینی برایتان رقم بزنند، بنابراین اگر به این روستا سفر کردید زیاد نگران جای خواب و خورد و خوراک نباشید چرا که مردم روستای کهتویه در هرمزگان به اندازه خونگرم و مهمانوازند که حتما شما را به یک وعده غذا دعوت خواهند کرد. بیشتر خانه هایی که در این روستا ساخته شده اند از سه طرف با تپه محاصره هستند و اولین خانه زمانی که به این روستا وارد می شوید بر روی زمین و آخرین خانه در نزدیکی آسمان آبی نیز قرار دارد. مشارکت و همدلی در این روستان از خانه های آن کاملا پیداست چرا که حیاط هر خانه بام خانه ای دیگر است.
خانه ای بر فراز بلندترین تپه سر بر آسمان می ساید و دیگری در اعماق دره ای ژرف از دیده پنهان می شود، به همراه کوچه معبرهایی باریک و طولانی که هنگام عبور از فراز و فرودش گاه همسایه آسمان می شوی و گاه در اعماق سایه تپه ها و خانه ها فرو می روی، پر از احساس هیجان و شوق و گاهی ترس از این که مبادا بیفتی و زیر پایت فروریزد این احساس های شیرین در ذهنت عنوان «ماسوله» جنوب در توصیف این روستا را تداعی خواهد کرد.از فراز هر کوچه ای که فرود می آیی، کوچه دیگری با جلوه ای دیگر خودنمایی می کند و گذر مردمانی مهربان و خنده رو که با لهجه شیرین خود، آدمی را به صفای منزل هایشان دعوت می کنند، به گونه ای که تا همه پس کوچه های آن را با اشتیاق تمام نظاره نکنی، سیر نخواهی شد.
چهره زیبا و متفاوت و نیمه پلکانی این روستا نسبت به روستاهای مجاور از یک سو و وجود مردمانی دوست داشتنی از سوی دیگر، ویژه بودن این روستا را رقم زده است.بانیان آن، بزرگانی بوده اند که نیکی، اصالت، نجابت، اخلاق پسندیده را چون میراثی ماندگار در نهاد مردمش به ودیعه نهاده اند.
علت نامگذاری
«تزگ آباد» نام قدیم این روستا بوده است، علت نامگذاری گذشته آن، رودی به همین اسم است که از میانه روستا عبور می کرده است.
نام «تزگ آباد» بعدها به کهتویه تغییر کرد، علت نامگذاری جدید آن را برخی این گونه گفته اند: از آنجایی که روستای قدیم بین تَل و تپه و ماهور قرار گرفته بود، آن را کُهتویه (توی کوه) نامیده اند و سبک و ساخت کنونی روستا نیز این فرضیه را تایید می کند که با مرور زمان کُهتویه به کَهتویه تغییر نام داده است.
زبان و گویش کهتویه
زبانی که مردم کهتویه به آن سخن می گویند از شاخه های گویش بستکی است که خود از زبان لارستانی است که از نظر لهجه با همه لهجه های موجود در روستاهای اطراف متفاوت است، برخی این زبان را ادامه زبان پهلوی دوره ساسانی دانسته اند.
دیدنی ها و تفریحات
یکی از جالب ترین تجربه هایی که در روستای کهتویه در هرمزگان می توانید داشته باشید آشنایی با روسومات اهالی آن منطقه است؛ این موضوع برای کسانی که بار اولشان است به جنوب ایران سفر می کنند بسیار جالب و هیجان انگیز است.
از دیگر دیدنی های این روستا کوه بافت قدیم و جدیدی است که روستای کهتویه را از هم جدا می سازد. در بافت قدیمی، مانند هر روستای پلکانی دیگر، کوچه های تنگ و باریک، روی بام خانه ها به وجود آمده و گذر از آنها احساس خاصی به افراد می دهد. ترس از هر لحظه فروریختن کوچه ها یکی از احساس هایی باشد که هنگام قدم زدن در آن بافت قدیمی تجربه می کنید.
در این روستا یک مسجدی وجود که به مسجد جامع کهتویه معروف است. معماری زیبای این مسجد نمایی از معماری مساجد ایرانی برایتان به نمایش گذاشته می شود و حال و هوای خاصی بر آنجا حکمفرماست.
۱۰۰۰۰ نخل روستا که به هیچ حساب و کتابی قد کشیده اند مناظر کم نظیری را پیش روی گردشگران قرار می دهد. گشت و گذار در میان نخلستان های روستا اتفاق خوبی است که بر لذت سفر شما خواهد افزود.
خوشمزه ترین کباب جنوبی
یگ نوع غذای بسیار خوشمزه که هر مسافری که به روستای کهتویه در هرمزگان می رود باید آن را بخورد کباب کهتویه است . این کباب از گوشت گوساله تهیه می شود و بسیار خوشمزه و خوش طعم است، طعم این کباب به اندازه ای خوب است که از راه های دور تنها برای خوردن آن به این روستا می آیند. بسیاری از پخت و پز های مراسم عروسی و اعیاد مذهبی منطقه در این روستا انجام می گیرد. مردم روستا مهارت خاصی در پخت پلویی موسوم به بریانی دارند. بسیاری از کبابی ها در جنوب ایران برای اینکه مطرح باشند نام کهتویه را بر روی کباب فروشی های خود قرار می دهند اما تنها در این روستا است که کباب کهتویه اصلی را می توانید در فضایی پر از صفا و صمیمت در کنار اهالی این روستای دوست داشتنی میل کنید.
بهترین زمان سفر به روستای کهتویه
با توجه به موقعیت جغرافیایی روستای کهتویه در هرمزگان که در جنوب ایران قرار گرفته آب و هوای این منطقه بسیار گرم و مرطوب بوده و شرایط برای سفرهای تابستانی و تقریبا بهاری مسعد نیست. اما در پاییز و به خصوص زمستان شرایط معتدل و نسبتا ایده آلی فراهم می شود و این روستا می تواند پذیرای مسافران بسیاری باشد.
