کرملین شهری پنهان در دل دیوارهای سنگی بوده و یکی از نماهای معروف میدان سرخ مسکو به شمار میرود. اینجا شاهد تاریخ طویل و گاه خونین روسیه بود. اقامتگاه رئیس جمهور نیز در کرملین قرار دارد.
کرملین، پناهگاه اسطورهای روسیه که خود به تنهایی مانند یک شهر، دارای کاخهای متعدد، اسلحهخانه، کلیسا و یک دژ قرون وسطایی است، دولت مدرن را به گذشته افسانهای آن در قرون حکومت «روس کیِف» (Kievan Rus) متصل میکند. زمانی که حکومت کیِف از بین رفت و امپراطوری آن تحت فشار حملات خارجی و کشتارهای خونین قرنهای ۱۱ و ۱۲ تکه تکه شد، شاهزادههای منطقه قدرت یافتند. در سال ۱۱۴۷، زمانی که روس کیِف در حال تجربه آخرین دردهای قبل از مرگش بود، یک وقایعنگار، جشنی را ثبت کرده که در خانه شکار «یوری دولگاروکی» (Yuri Dolgorukiy)، شاهزاده حکمران «روستوف» و «سوزدال» برپا شده بود. این خانه در بالای یک تپه با موقعیتی عالی قرار داشت و مشرف به مسکو و رودهای «نِگلینا» بود. این خانه بزرگ حتی در زمانهای پر آشوب به توسعه خود ادامه داده و تبدیل به یک شهرک با استحکامات دفاعی شد که همان کرملین امروزی است.
در کمتر از یک قرن، این شهرک اقدام به استقلال طلبی برای قلمرو شاهزادگی در امپراطوری مغولها کرد. در میانه قرن ۱۴ شاهزادههای آن به چنان مقام و قدرتی رسیدند که مسکو محل استقرار کلیسای ارتدوکسی روسیه شد. در زمان حکومت ایوان کبیر (۱۵۰۵-۱۴۶۲) حکومت مسکو در سرتاسر روسیه توسعه پیدا کرد و اهمیت کرملین به عنوان مرکز قدرت روسیه بسیار بیشتر شد. در سال ۱۴۸۰، عمارتی که زمانی یک خانه شکار بود تبدیل به یک شهر با استحکامات نظامی با ابهت شد.
دیوارهای سنگی آن مورد برکت کلیسای جامع باشکوهی قرار میگرفت که از دلش قد برافراشته و ایوان در آنجا منشوری را که طی آن مسکو به امپراتوری مغول متصل بود را پاره کرد. طی دو قرن بعدی تا زمانی که پتر کبیر پایتخت روسیه را به سن پترزبورگ انتقال دهد، کرملین به عنوان صحنه اصلی رویدادهای تاریخی باشکوه و گاه مخوف حکومت تزارها عمل میکرد.
بعد از انتقال حکومت به سن پترزبورگ، شهر و کرملین اهمیتشان افت کرد. هر چند انتخاب مسکو توسط بلشویکها به عنوان پایتخت در مارس سال ۱۹۱۸ این اهمیت و توجه را به آن بازگرداند و در زمان حکومت شوروی، کرملین زندگی دوباره خود را به عنوان مرکز قدرت آغاز کرد. اگر چه دولت شوروی به طور قطع آثار خود را بر چهره کرملین گذاشت، اما این دژ چند صد ساله هنوز هم تأثیرات اولین تزارها را منعکس میکند. به ویژه در میدان کلیسای جامع، روح ایوان مخوف، بوریس گودونوف و اولین رومانفها بسیار بیشتر از استالین و لنین حس میشود.
محوطههای کرملین
اسلحه خانه: اسلحه خانه کرملین به دستور پتر کبیر ساخته شد و در آن هم ساخت و هم انبار مهمات و اسلحه در کنار هم صورت میگرفت. بعد از عقب نشینی فاجعهبار ناپلئون از مسکو، این بنا تبدیل به موزهای برای گرامیداشت پیروزی روسیه شد. اکثر توپهایی که در کنار آن چیده شدهاند جزو غنایمی بودند که از ارتش فراری و از هم پاشیده فرانسه به دست آمد. این ساختمان امروزه محل استقرار سران گارد کرملین است.
کاخ دولت کرملین: این سازه شیشهای و بنتی، در سال ۱۹۶۱ تکمیل شده و یکی از جدیدترین الحاقات کرملین به شمار میرود. این کاخ در روزگار آرام حکومت «خروشیوف» ساخته شد تا میزبان حذب کمونیست باشد. سبک اجرای معماری بنا بسیار دقیق و باشکوه است. آمفیتئاتر بزرگ این ساختمان با ۶۰۰۰ صندلی یکی از اصلیترین بخشهای آن به حساب میآید. امروزه کاخ کرملین برای اجراهای باله مورد استفاده قرار گرفته و نقش برجسته معروف لنین از آن حذف شده است.
ساختمان سنا: ساختمان باشکوه نئوکلاسیکی سنا، به دستور کاترین کبیر ساخته شده و یکی از آثار زیبا و ارزشمند معماری به نام «ماتْوی کازاکوف» (Matvey Kazakov) در مسکو است. هدف کاترین از ساخت این بنا ایجاد مکانی برای شورای مشورتی بود اما بیشتر شهرت آن بعد از انقلاب، به عنوان محل کار لنین بود. امروزه ساختمان سنا به عنوان اقامتگاه رسمی رئیس جمهور مورد استفاده قرار میگیرد.
میدان کلیسای جامع: اگر روسیه را مانند یک عروسک ماتروشکای تو در تو در نظر بگیرید، مسکو در دل روسیه، کرملین در دل آن و میدان کلیسای جامع آخرین قطعه در داخل کرملین محسوب میشود. میدان کلیسای جامع کرملین اولین بنای بزرگ عمومی شهر بود که در زمان رشد قدرت مسکو در اوایل قرن ۱۴ ساخته شد. این میدان برای قرنها قلب نمادین حکومت تزارها بود. کلیسایی که در این میدان وجود دارد، در دهه ۱۴۷۰ به عنوان محل استقرار کلیسای ارتدوکسی روسیه و به دستور ایوان کبیر ساخته شد. تا قبل از انتقال پایتخت به سن پترزبورگ، میدان کلیسای جامع مرکز قدرت سیاسی کشور بود و تمام مراسمهای تاجگذاری، مجمع اشراف و رویدادهای مرتبط به دولت در اینجا برگزار میشدند.
اگر تندیس لنین را نادیده بگیرید، میدان کلیسای جامع هنوز حس و حال دوران تزاری روسیه را بازتاب میدهد. دور تا دور این میدان را مجموعهای از کلیساها، برجها و کاخها محاصره کردهاند که در کنار هم کل تاریخ آن بازه زمانی را به نمایش میگذارند. با بازدید از کرملین و بناهای تاریخی متعدد آن، میتوانید سفری به گذشته کرده و تاریخ پر فراز و نشیب روسیه را مرور کنید. قطعاً گردش در دل دیوارهای کرملین تجربهای بی تکرار و گرانبها خواهد بود که طی سفر به شهر مسکو نباید از دست داد.
