بنر هدر

غار سراب همدان

نویسنده:

حسین یوسفی

در تاریخ:

غار سراب همدان از جمله جاهای دیدنی همدان که هر چند در برابر غار علیصدر عظمت و بزرگی ندارد اما زیبایی خاص خود را دارد که پیشنهاد میکنیم اگر مسافر همدان هستید حتما دیدن کنید.

غار سراب همدان

غار سراب همدان کجاست؟

استان همدان یکی از مقاصد گردشگری ایران می باشد. هرساله گردشگران زیادی برای بازدید از آثار تاریخی و جاذبه های طبیعی همدان به این استان سفر میکنند. تاکنون 40 غار در استان همدان یافت شده که غار سراب گاماسیاب نهاوند یا غار سراب کبودراهنگ همدان یکی از آنها می باشد. نام این غار از روستایی که در آن واقع شده یعنی روستای سراب گرفته شده است و همچنین دلیل دیگر نام گزاری آن معنی لغوی کلمه سراب می باشد؛ سراب به جایی گفته می شود که آب فرو رفته در زمین، از بخش های آهکی آن به صورت چشمه خارج شود. منطقه ای که غار سراب در آن قرار دارد از لحاظ غارزایی استعداد زیادی دارد، غار دیگر این منطقه که در فاصله شش کیلومتری از غار سراب قرار گرفته است، غار علیصدر نام دارد که خود یکی از جاذبه های اصلی گردشگری در همدان می باشد.

غار سراب همدان

غار سراب در استان همدان و در سال 1340 کشف شد. این غار 1000 متر طول دارد و دهانه ورودی آن دارای سه متر طول و دو متر عرض است. همچنین این غار در ارتفاع 2570 متری از سطح دریا واقع شده است. غار سراب همدان تعداد زیادی تالاب، دهلیز و تالار دریاچه ای دارد و در انتها غار دریاچه ای با مساحت 300 متر به چشم میخورد که تعدادی جزیره در آن وجود دارد و به همین جهت به آن تالار مرجان ها میگویند. همچنین پایه های غار سراب کبودراهنگ از سنگ آهک و سنگ های دگرگونی تشکیل شده است.

غار سراب همدان

میانگین دما درون غار سراب 2 تا 4 درجه سانتیگراد می باشد، همچنین به دلیل اختلاف فشار درون و بیرون غار، روزانه ده متر مکعب آب به شکل بخار از دهانه آن خارج می شود. در طی سال های اخیر تیم های غارنوردی زیادی به بازدید از این غار پرداخته اند. غار سراب از لحاظ گردشگری شرایط مناسبی ندارد. بخشی از این غار را باید با قایق طی کرد و همچنین به دلیل باریک بودن برخی از دهانه های آن، بخشی از مسیر غار بسیار صعب العبور شده است.

غار سراب استان همدان یکی از جاذبه های گردشگری و طبیعی این استان است که در تور همدان گردی می توانید از این مکان هم بازدید کنید.

آدرس غار سراب همدان : استان همدان، 87 کیلومتری شمال همدان و در نزدیکی روستای سراب واقع شده است.

عکس های غار سراب همدان

غار سراب همدان

غار سراب همدان

غار سراب همدان

غار سراب همدان از دید سایت های دیگر

موقعیت غار سراب

غار سراب در 87 کیلومتری شمال همدان و در نزدیکی روستایی به همین نام واقع شده است. دهانه غار در کنار دریاچه جلوغار، واقع در یک کیلومتری روستای سراب، در ارتفاع 2200 متری سطح دریا، و به سوی شمال و مشرف به دریاچه است.

معرفی غار سراب همدان

در گویش مردمان ساکن غرب ایران، هر جا آب​های فرورو حاصل از بارندگی از مجراهای به هم پیوسته در تشکیلات آهکی به صورت چشمه خارج شوند، سراب نامیده می​شود. مانند سراب نیلوفر و بیستون در کرمانشاه و گیان و گاماسیاب در نهاوند. شاید علت نام گذاری غار و روستای آن، سرابِ جلوغار باشد. قبل از وقوع زمین لرزه فارسینج در حوالی سنقر در استان کرمانشاه در سال 1336، آب نهر سرابِ جلوغار چرخِ دو آسیاب را در دامنه کوه سراب می​چرخاند، اما پس از زمین لرزه ریزش دهلیزهای انتقال آب باعث کور شدن منافذ قدیمی و خروج آب از منافذ جدید در دامنه​های دیگر حوزه آبگیر منطقه شد و چرخ آسیاب​ها از حرکت باز ایستاد. این در حالی بود که سطح ایستابی در غار تغییر نکرده و مماس با سقف غارسنگ ساخته باقی مانده بود. غار و دریاچه جلو آن در گذشته از مکان​های مورد احترام بوده​اند و مراسم آیینی در آن جا انجام می​شده است؛ چنان که آثار دیوار دایره مانندی نزدیک نخستین خروجی آن وجود داشت و در گودبرداری دریاچه برای استحصال آب بیش​تر نیز قوچی طلایی از میان گل و لای بیرون آمد. هنگامی که نگارنده و یکی از کوه​نوردان همدان در سال 1344 سرگرم مطالعه غار برای ذخیره​سازی آب آن بودیم، قدحی مفرغی به قطر 30 سانتی متر، با نقش​های زیبا و به رنگ سبز در گودال نخست غار به وسیله روستاییان مددکار ذخیره​سازی آب، از داخل گل و لای به دست آمد که متأسفانه بر اثر کشمکش بر سر تصرف آن تکه تکه شد.

غار سراب همدان

ساختمان

غار در زیر گسلی به طول 1000 متر زایش یافته است. پایه غار، از سنگ آهک و سنگ​های دگرگون تشکیل شده است. بخش بالایی که آهکی بوده بر اثر نفوذ و عبور آب اسیددار تحلیل رفته و پایه شیستی آن باقی مانده است. غار از نوع غارهای باریک است و به هیچ وجه برای گردش گری مناسب نیست و اگر ترکیب آن دستکاری شود، به یک کانال طولانی و بی جاذبه تبدیل می​شود. غاز از تعدادی تالار دریاچه​ای، دالان، و دهلیز تشکیل شده است که به سبب گردش آب فوق اشباع از کلسیم بیکربنات در آن​ها و جذب کلسیم کربنات، به علت قانون جاذبه ملکولی، همگی دارای لبه​های پیش آمده قرنیزمانند هستند. در بعضی بخش​های دریاچه​ها، که دیوارها به هم نزدیک بوده​اند، این لبه​های قرنیز مانند به هم رسیده و پلی آهکی تشکیل داده​اند که هم در زیرگسل اصلی و هم گسل​های فرعی، که دالان​ها را می​سازند، دیده می​شوند. در حقیقت می​توانیم بگوییم غار از دو طقه تشکیل شده است که طبقه زیرین به وسیله همین سقف آهکی و لبه​های آهکی قرنیزمانند از طبقه بالا جدا می​شود. در بازدید از غار، غارنورد باید بخشی از راه را با قایق، بخشی از آن را با استفاده از لبه قرنیزی و گیره​های موجود روی دیوار، و اندکی از مسیر را هم با استفاده از پل​ها طی کند. در بخش​هایی از غار باید وسایل قایق رانی و سایر لوازم را از دهلیزهای تنگ عبور دهیم و خزیده از آن​ها بگذریم. در بخش انتهایی غار دریاچه​ای به ابعاد 15×20 متر واقع شده است. درون دریاچه تعدادی جزیره دایره مانند وجود دارد که بخشی از آن هها داخل آب هستند و منظره​ای بسیار زیبا پدید آورده​اند. به این بخش، تالار مرجان​ها گفته می​شود. در تالار مرجان​ها چند دهلیز مسدود وجود دارد که در یکی از آن​ها  اسکلت رسوب گرفته چهارپایی کوچک با جمجمه گرد، احتمالاً شغال، یافت شد که برای نمایش از غار خارج و تحویل هیئت کوه​نوردی آن زمان (1342) شد. اسکلت رسوب گرفته دیگری برای نمایش در همان محل باقی ماند. هر دو جانور از سواخ​های مرتبط با بیرون  وارد غار شده بودند و دیگر بازگشت برای آن​ها غیر ممکن شده بود. دریاچه مرجان​ها از طریق دالانی مملو از آ به دریاچه مدور دیگری به ابعاد 25×20 متر می​پیوندد که عمقی در حدود 10 متر دارد. این بخش از غار به وسیله دالانی ریزشی و پرپیچ و خم دوباره به تالار مرجان​ها وصل می​شود. این دالان بسیار ریزشی و تهدیدآمیز است و عبور از آن باید حداکثر دو نفره انجام گیرد. درون غار فعالیت​های غارسنگ​سازی رخ داده اما به علت وجود آبف مقدار چکیده کم است. در پل آهکی نزدیک تالار مرجان​ها تعدادی چکیده به شکل مخروط ناقص دیده می​شوندف علت ناقص بودن آن​ها نبودِ چکنده در بالاست. به علت سرعت زیاد، آب محتوی کلسیم بیکربنات از منافذ موجود در سقف رها و پخش شده و فرصت مخروط​سازی از بین رفته است. در سقف تالار مرجان​ها تعدادی چکنده شبیه نی قلیان دیده می​شود. در مجموع، غارسنگ​هایی زیبا از ابتدا تا انتهای غار وجود دارند که شکوهی بی نظیر به این غار نسبتاً باریک داده​اند.

غار سراب همدان

ویژگی

با توجه به پایه غار که از نوع سنگ​های دگرگونی است و نیز با توجه به حوضه آبگیر کم وسعت غار و مقدار آبدهی چشمه​های اطراف آن، هم زمان، فرایندی مشابه آن چه سبب زایش غار علی سرد شده در مورد غار سراب نیز پیش آمده است. به این ترتیب که آب چشمه​ای ماگمایی به همراه گازهای حاصل از فعالیت گسلی درونی در منطقه از درزهای به بالا نفوذ کرده، عمل آهک خوری انجام گرفته، هم زمان آب محتوی کلسیم بیکربنات محلول از غار خارج شده و فضای کنونی را ساخته است. آب​های فرورو ناشی از بارندگی هم به نوبه خود درون درزها و سوراخ​های کارستی سطح کوه نفوذ کرده و علاوه بر ساختن فضاهای بالایی سبب زایش غارسنگ​های غار شده​اند. ویژگی دیگر غار این است که احتمالاً طول دالان​های غار بیش از طول دالان​ها و تالارهای کنونی است، که باید دقت بیش​تر در بازدیدها و حتی شکستن بعضی از پل​ها راه ورود به بقیه بخش​های غار را باز کنیم.

 

غار سراب همدان

توصیه

به علت گودبرداری کف استخر جلوغار، جهت استحصال آب بیش​تر یا شاید یافتن گنج، سطح ایستابی آن به اندازه 160 سانتی متر افت داشته است و شرایطی را برای ریزش بعضی از بخش​های غار فراهم کرده است. اهالی محترم سراب باید بدانند افزایش آب خروجی غار به ازای تخلیه آب دریاچه​های غار و یا کم آب شدن چشمه​هایی است که از بخش​های دیگر کوه ساری قیه خارج می​شوند. بنابراین تنها راه افزایش آب، پیشنهادهایی است که در بخش ذخیره​سازی آب غارها در این کتاب آمده است. بنابراین نگارنده امیدوار است که با شفته کردن کف استخر با حداقل هزینه؛ یعنی استفاده از ماسه و آهک، از این غار باستانی حفاظت شود و از تبدیل آن به کانالی معدن گونه جلوگیری به عمل آید. لازم است بازدیدکنندگان تا زمان بالا آمدن آب از ورود به منطقه ریزشی انتهایی جداً خودداری کنند، زیرا حمل مجروح از انتهای غار به بیرون امری غیر ممکن است. به علت گشاد کردن ورودی غار به طول حدود 15 متر، در حال حاضر به علت بخار آب، هوای پرفشار داخل با هوای کم فشار بیرون به طور دائم مبادله و مقادیر زیادی آب به شکل بخار از غار خارج می​شود. بنابراین انتظار می​رود مسئولین حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی همدان در ابتدای ورودیِ غار اقدام به کشیدن دیواری زیگزاگ مانند کنند تا از خروج بخار و خشک شدن غارسنگ​ها جلوگیری شود.

غار سراب همدان

محصولات سفر

دیدگاه خود را بنویسید