فَرادُنبه یکی از شهرهای شهرستان بروجن، استان چهارمحال و بختیاری است. این شهر در ۷ کیلومتری غرب بروجن قرار دارد و نام اصلی آن فرادامنه میباشد. مردم این شهر بیشتر ترک زبان و احتمالاً از طایفه اَبیوِردی میباشند.این شهر دارای اقتصادی مبتنی بر کشاورزی نیمه مکانیزه و دامداری سنتی است. قالی بافی از صنایع دستی مشهور آن است و نقش ” گل پتو ” در این شهر بصورت انحصاری استفاده میشود.
از فرهنگ دهخدا: فرادنبه. [فَ دُمْ بَ ] (اِخ) قصبهای است از دهستان گندمان بخش مرکزی شهرستان بروجن، واقع در ۱۱ هزارگزی باختر بروجن متصل به راه بروجن به اصفهان. ناحیهای است واقع در دامنهٔ کوه و معتدل که دارای ۴٬۰۰۴ تن سکنهاست. آب آنجا از قنات تأمین میشود و محصولاتش غلات، حبوب، کتیرا و لبنیات است. اهالی به کشاورزی و گله داری گذران میکنند. صنعت دستی زنان قالی بافی است. راه ماشین رو و یک باب دبستان و نیز یک قلعهٔ قدیمی و یک زیارتگاه و در حدود ۳۵ باب دکان دارد.
آثار و ابنیههای تاریخی فرادنبه
حمام خان بابا خان به سنه ۱۲۷۶
حمام گلشن (حمام کهنه)
قلعه ضرغام السلطنه به سنه ۱۲۷۹ ه.ق
حمام رحمت آباد
مسجد حاج شیخ علی بن پیر مراد
امام زاده علی بن احمد باباگردالو
جاذبه های گردشگری فرادنبه
قلعه ضرغام السلطنه
قلعه فرادنبه دارای وسعتی حدود ۱۰ هزار مترمربع و یکی از قلعههای وسیع و پرحجم استان چهارمحال و بختیاری است و از لحاظ ساخت و معماری به صورت دو طبقه و با برج و باروی بلند ساخته شده است.
قلعه فرادنبه در کنار بافت مسکونی واقع و حصار و برجهای آن از ارتفاع زیادی نسبت به سایر قلعههای استان برخوردار است. قلعه دارای کلیه فضاهای معماری مورد نیاز با به کار بردن مصالح ساختمانی عالی، دارای تزیینات آینهکاری، گچبری، نقاشی، حجاری و… در سطح گسترده در اتاقها و ملحقات و توابع بوده و تمامی اجزا ساختمانی داخل حصار قرار داشتهاند. ۴ برج بلند در ۴ گوشه حصار علاوه بر این که به عنوان انبار مورد استفاده قرار میگرفتهاند، در قسمت زیرین گاهی جهت زندان و بازداشت افراد هم کاربرد داشتهاند.
وسعت زیاد قلعه و ملحقات آن از یک طرف که با اضمحلال قدرت خوانین امکان حفاظت و نگهداری آن را برای وارثین غیرممکن نموده است. به دلیل متروکه ماندن، کهنگی، فرسودگی و توسعه نامناسب شهر بخش اعظم این اثر از بین رفته است و این بنا در ردیف بناهای نیمهمخروبه قرار دارد. هماکنون جز جبههی شمالی قلعه کهنه و بخشهای کمی از مخروبههای حرمسرای قلعه جدید و حمام و بخشی از سردر و باروی ضلع جنوبی بقایای بیشتری باقی نمانده و روی محدودهی اصلی لامردون (بیرونی) و جبهه جنوبی حرمسرای قلعه جدید، خانههای نوساز ساخته شده است.
حمام فرادنبه
حمام فرادنبه، در شهرستان بروجن، بخش مرکزی، ۵ کیلومتری شرق بروجن واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۵۳۶۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیدهاست.
آرامگاه ضرغامالسطنه
آرامگاه ضرغامالسطنه، مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان بروجن، بخش مرکزی، شمال غرب شهر فرادنبه واقع شده است.
ضرغامالسلطنه فرزند رضاقلی خان ایلبیگی بود که وی را در شمار صوفیان نیز دانستهاند و از این رو به «حبعلی شاه» نیز شهرت داشته است. ضرغامالسلطنه بعد از قیام مردم اصفهان علیه استبداد محمدعلیشاه با تقاضای کمک حاجآقا نورالله نجفی اصفهانی با هفتهزار نفر و ۱۱۰ تن از بختیاریها از همین قلعه ضرغامالسلطنه، راهی اصفهان شد و توانست اصفهان را فتح کند. پس از این صمصامالسلطنه نیز به وی پیوست و اصفهان به طور کامل فتح شد. ضرغامالسلطنه در فتح تهران نیز نقش داشت و گفته شده محمدعلیشاه با شنیدن خبر راهی شدن ضرغامالسلطنه به تهران به سفارت روسیه در زرگنده متحصن شد.
ضرغامالسلطنه از نظر فکری با سرداراسعد اختلاف داشت و اختلاف آنها کمکم پررنگتر هم شد. همین امر سبب شد که به دلیل اختلاف بسیار، سرانجام ضرغامالسلطنه از سیاست کناره گیرد. ضرغامالسلطنه بسیار به مشروطیت پایبند بود و برای به ثمر نشستن آن بسیار تلاش کرد و برای این کار به همراه ستارخان و باقرخان تشکیل انجمن هیات اتحادیه احرار را برای استقرار اصول مشروطیت دادند. وی در سال ۱۳۳۷ قمری درگذشت و در فرادنبه واقع در بروجن به خاک سپرده شد.
نام فرادنبه به اشتباه فرادامنه گفته میشود فرا دنبه در اصل پردَنَبه است که ساکنین اصلی این روستا به این نام این محل را نام گذاری کردن دَن به معنی انبار به به معنی بهترین پَر هم به معنی کنار پَردَنَبه میشود کنار بهترین انبار زمانی که حکومت بهرام پنجم در گندمان قرار داشته بهرام پنجم از قاری که در این کوه وجود داشته به عنوان انبار استفاده میکرده و چون سربازان بهرام گور عرب زبان بودن به انبار دَن میگفتن و چون این کوه کارای انبار داشته به این کوه دن میگفتن با تشکر علایی