در ۲۰ کیلومتری شهرستان فومن، بنایی تاریخی وجود دارد که گروهی از باستان شناسان، قدمت آن را در دوران حکومت ساسانیان تخمین زده اند. وجه تسمیه این اثر تاریخی، به علت قرارگیری و احداث آن در کنار رود است که در گذشته به «دژ روگان» شهرت داشته و با گذشت زمان به «قلعه ی رودخان» تغییر نام داده است. این عمارت کهن در بین مردم به نام های دیگری مانند «دژ روخان»، «قلعه ی حسامی»، «قله رخون»، «قلعه ی هزارپله» و «دژ روگان» نیز شناخته می شود.
قلعه رودخان، بزرگترین قلعه آجری ایران و یکی از جاذبههای دیدنی فومن است که در دل طبیعت قرار گرفته است و لذت طبیعتگردی توام با بازدید از آثار تاریخی کشور عزیزمان را فراهم میکند. مسیر رسیدن به این جاذبه بسیار زیباست .
ویژگی منحصربه فرد قلعه رودخان، عدم نفوذ، فتح و دسترسی به آن توسط دشمن، در طول تاریخ است. این دژ قدیمی از بخش های مختلفی از جمله دو ارگ و قورخانه، تشکیل شده است. ارگ محل سکونت حاکم وقت و خانواده ی وی احداث شده و قورخانه نیز برای سکونت و انجام کارهای نظامی سربازان مورد استفاده قرار می گرفت. از دیگر قسمت های قلعه می توان به تعدادی ورودی، زندان، سردخانه، حمام، حوض، آبریزگاه، آب انبار، برج دیده بانی، چندین اتاق دیده بانی، تعدادی واحد مسکونی، برج و بارو و … اشاره کرد. از ویژگی های منحصربه فرد و جالب در مورد قلعه، سیستم دفاعی و امنیت بی نظیر آن است؛ چرا که در طول تاریخ و در مدت زمان پویایی آن، هیچ دشمنی موفق به فتح آن نشده است.
دیدنی های قلعه رودخان
رودخانه رخون که از بالا دست قلعه سرچشمه میگیرد و زیبایی آن همراه شما در مسیر صعود به قلعه خواهد بود، از جمله زیبایی هایی است که در این مکان فوق العاده خواهید دید. شاید قلعههای زیادی در ایران بزرگ وجود داشته باشند اما اغلب این قلعهها از بین رفتهاند و چیزی از آنها باقی نمانده است. قلعهرودخان، برخلاف سایر قلعههای ایران با اینکه در منطقهای جنگلی واقع شده است با این حال به دلیل به کارگیری مصالح مرغوب با گذشت سالها از گزند باد و باران در امان مانده است و بنایی تقریبا کامل از آن دردسترس است. برای رسیدن به بنای اصلی قلعه میبایست هزار پله را پشت سر بگذارید اما این پلهها در مسیری رویایی قرار گرفتهاند مسیری جنگلی به همراه صدای دلنشین رودخانه که همراهیتان خواهد کرد و هر چه بالاتر میروید دوست دارید برگردید و طبیعت زیر پای خود را ببینید.
در طول مسیر پله نوردی مردمانی با لباسهای محلی را خواهید دید که به عرضه محصولات محلی، خوارکیها، میوهها و صنایع دستی مشغولاند. معاشرت کردن در طول مسیر، چشیدن انواع خوراکیها و خرید محصولات مختلف میتواند به جذابیت سفرتان بیافزاید. بیشتر روزهای سال این قلعه زیر مه قرار گرفته که زیبایی خاص خود را دارد. همچنین وقتی به بنای اصلی این قلعه منحصر به فرد میرسید با دیدن اتاقها، دودکشها، آب انبارها و قسمتهای مختلف قلعه سازندگان آن را تحصین خواهید کرد که در روزگاران قدیم چنین بنای باشکوهی را ساختهاند.
بهترین زمان برای سفر به قلعه رودخان
فومن یکی از خنکترین شهرهای ایران در تابستان است. دمای هوای فومن در تابستان به طور میانگین ۲۲ درجه است و در بهار و تابستان این منطقه یکپارچه سبز رنگ میشود. بهترین زمان برای سفر به قلعه رودخان بهار و تابستان است. در زمستان هوای منطقه سرد است و توصیه به رفتن نمیشود اما اگر پاییز را برای سفر در نظر گرفتهاید به شرایط آب و هوایی توجه داشته باشید چرا که در صورت بارندگی مسیر صعود میتواند لیز باشد و با مخاطراتی از جمله گل و لایی در برخی قسمتها مواجه خواهید شد.
موقعیت مکانی و مسیر دسترسی به قلعه
این قلعه کوهستانی در فاصله ی 23 کیلومتری جنوب غربی شهر فومن، در بخش مرکزی و دهستان گوراب پس قرار دارد. این بنا در 49 درجه و 14 دقیقه و 19 ثانیه طول شرقی و 37 درجه و 03 دقیقه و 51 ثانیه عرض شمالی واقع شده است.
نحوۀ دسترسی به قلعه از طریق شهر فومن و پس از گذشتن از روستاهای «گشت، کرد محله، گشت رودخان، سیاه کش، گوراب پس، ملسکام، سعیدآباد (سید آباد)» و رسیدن به روستای قلعه رودخان است که پس از عبور از حیدرآلات و طی سه کیلومتر جاده خاکی به روستای قلعه دنه (قلعه دهنه) رسیده، سپس وارد اراضی پارک جنگلی قلعه رودخان شده و بایستی مسیر یک و نیم کیلومتری صعود تا محل قلعه را از طریق پلههای احداث شده طی نمود.
فاصله مستقیم قلعه تا شهر ماکلوان ۲۵ کیلومتر، تا ماسوله ۴۵ کیلومتر و تا شفت ۲۰ کیلومتر است. اما از مسیر اصلی و آسفالته مسافت قلعه تا فومن ۲۵ کیلومتر، تا ماکلوان تقریباً ۳۵ کیلومتر و تا ماسوله ۶۰ کیلومتر است.
اقامت در اطراف قلعه رودخان
برای اقامت در قلعه رودخان میتوانید از خانههای اجارهای در فومن استفاده کنید همچنین میتوانید در پارک جنگلی ابتدای قلعه کمپ بزنید و شب را در دل جنگل سپری کنید. فومن داری هتل و اقامتگاههای بوم گردی نیز هست که میتوانید شب را در آنجا بمانید. همچنین از قلعه تا روستای توریستی ماسوله ۵۰ کیلومتر راه دارید ماسوله نیز داری خانههای اجارهای و اقامتگاههای بوم گردیست که میتوانید شب را در آنجا سپری کنید و صبح فردا به ماسوله گردی بپردازید.