این موزه که از جاهای دیدنی شاهرود است،در ضلع شمالى ساختمان شهردارى و فرماندارى شاهرود، ساختمانى قدیمى، با سبک معمارى مربوط به اواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوى، به چشم می خورد.بنای فعلی موزه شاهرود در ابتدا به منظور ساختمان شهرداری (بلدیه)، در سال 1307 ه.ش با زیربنایی در حدود 468 متر مربع و در دو طبقه ساخته شده است. این بنا که سبکی چون ساختمان‌های اواخر قاجار و اوایل پهلوی را داراست در سال 1367 ه.ش پس از مرمت‌های انجام شده به عنوان اولین موزه استان سمنان، آغاز به کار کرد.موزه شاهرود دارای دو بخش مجزا به نام‌های باستان شناسی و بخش مردم شناسی است.
در بخش باستان شناسی که در طبقه اول قرار دارد، دارای ۶ اتاق با سقف ضربى ترک دار است، که در دو جناح شمالى و جنوبى قرار دارند که توسط راهروى پهنى به یکدیگر متصل شده اند.در این بخش اشیایى که در منطقه یافت شده اند، از جمله آثار به دست آمده از حفارى هاى تپه سنگ چخماق شاهرود، تپه حصار دامغان (که قدمت تمدن آن به ۵۸۰۰ سال قبل از میلاد بازمی گردد)، تپه خوریان شاهرود (۷۰۰۰ سال قبل از میلاد)، تپه بلوار شهر شاهرود (مربوط به ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد) که شامل اشیاى سفالى و برنزى و آبگینه است، نگهدارى مى شوند.
طبقه دوم ساختمان تبدیل به موزه مردم شناسی شده است که، شامل سه اتاق و یک سالن بزرگ، صحنه هایی از موضوع های مردم شناختی (کشاورزی و دامداری) و نماهایی از زندگی همه ی مردم می شود. غرفه هاى این مجموعه شامل کشاورزى، دامدارى، پوشاک و دیگر شیوه های زندگی مردم هستند و می توان از اعتقادات و آداب و رسوم آن ها مطلع شد.
در غرفه پوشاک موزه شاهرود، انواع لباسهای زنانه شامل کت زنان (کلیجه ) شلیته ، کلاه سوزن دوزی شده ، چارقد، جوراب های پشمی و پیراهن سوزن دوزی شده دیده می شود .
از ابزار و وسائل تعزیه خوانی موجود در این بخش می توان به جوشن ، سپر ، کلاه خود… اشاره نمود که در ماه محرم مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله تصاویر بسیار زیبا در این غرفه پرده درویشی با 32 قصه به روایت تصویر و 400 صورت انسان و حیوان با هنر نقاشی رنگ و روغن که در 1340 هجری شمسی در کاشمر نقاشی شده و در سال 1369 مرمت شده است .
بخش باستان شناسی
اشیا مربوط به حفاری های تپه های باستانی؛ مانند تپه سنگ چخماق شاهرود، تپه حصار و … یافت شده است می توان این آثار را به شکل زیر دسته بندی کرد.
سکه ها و مهره های تاریخی سنگی
ظروف سفالی ( خاکستری و منقوش) ، شیشه ای و …
ابزارهای سنگی، استخوانی و مفرغی
قبر بازسازی شده
در منبت کاری شده، ستون های چوبی، محراب گچ بری شده، آجر نقش دار و …
از مهم ترین اشیا این بخش از موزه باستان شناسی و مردم شناسی شاهرود ظروف به دست آمده از حفاری در تپه حصار را نام برد که قدمت برخی از آن ها به ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد و بر روی آن ها اشکالی از حیوانات و گیاهان قابل مشاهده است. اشیا این دوره از آن زمان شده شده و تا دوره قاجار ادامه می یابد می توان روند تکامل زندگی و پیشرفت در هر دوره تاریخی از زمان را در این قسمت کاملا مشاهده کرد.
بخش مردم شناسی
طبقه دوم موزه باستان شناسی و مردم شناسی شاهرود به بخش باستان شناسی اختصاص یافته است و از سه اتاق و یک سالن بزرگ تشکیل شده است. این بخش برخلاف بسیاری از موارد تلاش شده به زندگی عموم مردم بپردازد و نشان دهنده گروه خاصی نباشد. اشیا موجود را می توان به شکل زیر طبقه بندی کرد.
ابزارکار دامداری، کشاورزی، پوشاک، پخت نان، دست بافته ها
اسناد و قباله ها
ابزار و وسایل تعزیه خوانی
وسایل تدفین
کارگاه پارچه بافی و انواع چرخ های ریسندگی سنتی
ابزار تدفین
وسایل روشنایی سنتی
قرآن خطی در ابعاد مختلف
آدرس: ایران – سمنان – شاهرود خیابان فردوسی، جنب شهرداری
