حمام تاریخی سلطان امیراحمد که در محله سلطان امیراحمد در خیابان علوی کاشان قرار گرفته، یکی از قشنگ ترین حمام‌های ایران است. حمام سلطان امیراحمد که از جاذبه های کاشان در استان اصفهان میباشد،به خاطر مجاورت با امامزاده سلطان امیر احمد به این نام مشهور شده است.
تاریخچه حمام سلطان امیر احمد
با توجه به آثاری که در زلزله سال ۱۱۵۰ به دست آمده این حمام در زمان سلجوقیان ساخته شده اما سربینه آن متعلق به دوران قاجار است. به نظر عده ای حمام بر روی ویرانه های حمام قبلی بنا شده و حمام کوچکی هم ضمیمه ی آن شده است. شهرداری در سال ۱۳۷۵ این مسجد تاریخی را خرید تا با مرمت و بازسازی، آن را از خطر تخریب نجات دهد. این موزه بعد از مرمت مدتی سفره خانه سنتی بود تا این که در نهایت به موزه تبدیل شد و امروز تحت نظر سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان است.
معماری حمام سلطان امیر احمد
حمام به شکل یک تالار هشت ضلعی بزرگ به همراه یک استخر هشت ضلعی در مرکز آن، ساخته و توسط هشت ستون که آن را از محوطه نشستن جدا می‌کند، احاطه شده است. چیزی که در ابتدای امر نگاه‌ها را خیره می‌کند تزئینات، گچبری‌ها و آهک بری‌های جذاب به کار رفته در بناست. کاشی های آبی و طلایی، سقف های طاقی، نقاشی های دیواری و شیشه های رنگی بنای مسجد سلطان امیراحمد را به اثری خاص و تماشایی تبدیل کرده است.
ساخت حمام قوانین خاصی دارد که آن را در زمره پیچیده ترین بناها قرار داده است. به طور مثال برای آنکه انرژی زیادی صرف گرم نگه داشتن حمام نشود و حمام گرم بماند آن را از سطح زمین پایین‌تر می ساختند. برای تامین آب از دو حلقه چاه و برای انتقال آب بین بخش های مختلف حمام از تنبوشه یا لوله های سفالین استفاده شده است. شیشه های رنگین به نام گلجام نیز در سوراخ سقف یا دیوار حمام به چشم می خورند.
این حمام از دو حمام کوچک و بزرگ تشکیل شده، حمام بزرگ شامل ورودی، سربینه، گرم خانه و خزینه، تون یا گلخن است که کمی درباره این قسمت ها توضیح می دهیم:
ورودی: ورودی چندین فضا (جلوخان، سردر ورودی، هشتی و راهروی ارتباطی) دارد و در نهایت به رختکن ختم می شود. قبل از اینکه به داخل حمام حمام سلطان امیراحمد بروید در هشتی نگاهی به سقف بیندازید، رسم بندی به کار رفته در سقف تماشایی و جذاب است. در اینجا دالان پرپیچ و خم را می بینید که نمی گذارد بین هوای بیرون و داخل حمام به راحتی مبادله ی هوا صورت بگیرد.
سربینه: جذاب ترین قسمت حمام! سربینه در واقع همان رختکن است و هوایی نیمه گرم دارد. به غیر از تزئیات پیچیده ای که برای طراحی این قسمت از حمام به کار رفته وجود نورپردازی ها هم جذابیت آن را دوچندان کرده است. در اینجا ۸ ستون می بینید که فضای سربینه را به دو قسمت تقسیم کرده اند. در وسط سربینه حوضی ۸ ضلعی به چشم می خورد که فواره ای در آن وجود دارد.
در اطراف فضای میانی سربینه، سکوهایی برای استراحت مراجعان است که برای ورود به آن‌ها باید از چند پله بالا می‌رفتند و پاها را قبل از ورود در حوض های روی سکوها می‌شستند.
گرم خانه: گرم خانه همان جایی است که برای شست و شو و حمام کردن به کار می رفت. تزئینات به کار رفته در این قسمت از حمام کمتر از سربیته است اما کاشی های معرقی که برای پوشاندن یک متر از دیوارها به کار رفته جذابیت خاصی را به فضای گرمخانه داده است. در اینجا ۴ ستون به کار رفته که باعث شده فضای گرمخانه سه قسمت شود.
تون یا گلخن: در این قسمت آب و گرمای حمام تامین می شد.
حمام کوچک، حمامی با ورودی ساده است که با عبور از دالان به سربینه می رسد. فضایی سربینه حمام کوچک، قاعده هشت و نیم هشت دارد و سکوهایی پیرامون آن دیده می شود. طاقی رسمی بندی بر فراز آن قرار دارد و تزیینات سقف و ازاره‌ی این فضا مشابه سربینه حمام بزرگ هستند.
به غیر از زیبایی هایی که در طراحی این حمام به کار رفته بام آن هم جذاب و تماشایی ست و یکی از نمونه های منحصربفرد از بام های گنبدی کشور است. بر روی بام چندین گنبد دیده می شود که با شیشه های عدسی محدب پوشیده شده اند تا نور به داخل برسد و از طرفی امکان دیدن فضای داخلی هم وجود نداشته باشد.
حمام‌های تاریخی شهر کاشان
این بنا تنها یکی از حمام های تاریخی شهر کاشان است و آثار دیگری چون حمام باغ فین، حمام گذرنو، حمام عبدالرزاق خان، حمام محتشم و… نیز در زمره حمام های تاریخی هستند. حمام های تاریخی کاشان، در دوران صفوی در زمره آثاری بودند که مورد ستایش جهانگردان داخلی و خارجی قرار گرفتند. شاردن، جهانگرد معروف فرانسوی درباره آن‌ها چنین می گوید:
گرمابه‌های کاشان فوق‌العاده عالی، خوب و تمیز هستند.
دسترسی و جاذبه های اطراف
حمام سلطان امیر احمد درست در بافت تاریخی شهر کاشان قرار گرفته و در خیابان علوی، کوچه مسجد سلطان امیراحمد واقع شده است. با رفتن به آن محدوده شانس بازدید از جاذبه‌های زیادی مثل خانه بروجردی‌ها، خانه عباسیان و خانه طباطبایی‌ها را دارید.
