موزهٔ هنرهای معاصر تهران یکی ازسرشناس ترین و جذابترین موزه های شهر تهران است.موزه هنرهای معاصر تهران از جاهای دیدنی تهران،در سال ۱۳۵۶، به کوشش و ابتکار فرح دیبا در گوشهٔ غربی پارک فرح (بوستان لاله کنونی) در امیرآباد تهران افتتاح شد.بنای موزه را کامران دیبا در سبک معماری مدرن و با الهام از بادگیرهای کویری ایران طراحی کرد. این موزه شامل گنجینه‌‌ای شگفت‌انگیز از هنر مدرن و مالک یکی از ۵ تا ۱۰ مجموعهٔ مهم هنر نوگرا در دنیاست. آثار مهمی از جنبش‌های هیجان‌نمایی انتزاعی، پاپ آرت، مینی‌مالیسم، هنر مفهومی، و فوتورئالیسم در این موزه به چشم می‌خورد. در گنجینهٔ دائمی موزه بیش از ۳۰۰۰ اثر ارزشمند از نخبگان هنرهای تجسمی ایران و جهان حفاظت می‌شود که نزدیک به ۴۰۰ عدد از آن‌ها، دارای ارزش استثنایی غیر قابل قیمت‌گذاری هستند.
موزه هنرهای معاصر در زمینی به وسعت دو هزار مترمربع با فضای سبزی پیرامون آن طراحی شده است. این فضای سبز و زیبا به باغ مجسمه معروف است و شامل تندیس‌هایی ارزشمند از هنرمندان پر آوازه معاصر ایران و جهان از جمله هنری مور، آلبرتو جاکومتی و پرویز تناولی است. باغ مجسمه محیطی گسترده و چمن کاری شده است که ساختمان موزه در جنوب آن قرار می‌گیرد. محوطهٔ موزه دارای دو ورودی است که یکی در سوی پارک لاله قرار گرفته و دیگری ورودی اصلی است که از سوی خیابان کارگر در غرب ساختمان موزه راه می دهد.
معماری بنای موزه هنرهای معاصر
ساختمان موزهٔ هنرهای معاصر از نمونه های معماری نوین در ایران به شمار میرود. در این سازه، از معماری سنتی ایران و مفاهیم فلسفی همراه عناصر مدرن بهره گرفته شده. طراحی و معماری این سازه به دست کامران دیبا معمار ایرانی انجام گرفت که عناصر معماری سنتی ایران، همچون هشتی، چهارسو، و گذرگاه را در طراحی آن قرار داد.
محوطهٔ موزه دارای دو ورودی است که یکی در سوی پارک لاله قرار گرفته و خدماتی به شمار می رود، و دیگری ورودی اصلی است که از سوی خیابان کارگر در غرب سازه راه می دهد. ساختمان خود موزه در جنوب بستر طرح و باغ مجسمه واقع شده؛ و این باغ محیطی گسترده و چمن کاری شده در شمال ساختمان است.
نمای بیرونی ساختمان با الهام از بادگیرهای مناطق حاشیهٔ کویر ایران ساخته شده است.
ساختمان موزه از دو بخش کلی، مجموعه ای از فضاهای بسته و حیاط میانی، تشکیل شده است. درون ساختمان و در فضای بسته آن، مسیری مارپیج به صورت چرخشی طراحی شده است که افراد با پیمودن مسیری با شیب کم، به سوی پایین راهنمایی می شوند. این مسیر مارپیچ داخلی در تضاد با نمای بیرونی، حالتی کاملاً نوین دارد. مارپیچ دارای هفت فضا یا گالری (نگارخانه) اصلی است. فضای نخست سرسرای اصلی ساختمان است که «گالری شماره یک» خوانده می شود. این گالری به آرامی به گالری پس از خود متصل می شود و بازدیدکننده را به درون زمین می برد. گالری های مجموعه دارای طرح های کمابیش همانند هستند. اما گالری های یک و پنج – که محور اصلی ساختمان موزه را می سازند – با دیگر گالری ها متفاوتند.
پایین مارپیچ و در دل هشتی، اثری مدرن از هنرمند ژاپنی نوریوکی هاراگوچی با نام ماده و فکر قرار دارد که ترکیبی از روغن و پولاد است. این اثر، که در ایران ساخته شده است، همانند حوضخانه های ایرانی است و به دلیل ویژگی انعکاسی این ترکیب، بازدیدکنندگان آن را به شکل آینه ای بزرگ می بینند.
دیوارهای ساختمان موزه، بسته و کم روزنه هستند و شکلی دژ مانند از حجم های توپر و سنگین را تشکیل داده اند. مصالح به کار رفته در نمای ساختمان سنگ های بادبر نارنجی و بتون هستند. این سنگ های بادبر به آن خاطر انتخاب شده اند تا نما را سنگین و سنتی نشان داده و به آن شکل تاریخی دهند. بخش مدور نورگیرها با ورقه های مسی پوشانده شده است و شیشه هایی که در انتهای نورگیرها قرار دارد تیره رنگ هستند. دیوارهای سنگی با بتن قاب بندی شده اند و رنگ متمایل به کرم این بتن و ترکیب آن با سنگ های لاشه سبب پدیدآمدن رنگ و بوی معماری کاهگلی کویری ایران شده است.
گالری‌های موزه هنرهای معاصر تهران
گالری موزه مکان برگزاری نمایشگاه‌‌های مختلف هنری است و به هنگام برپایی هر نمایشگاه، یک یا دو گالری نیز به نمایش گنجینه هایی از هنرمندان بزرگ جهان اختصاص می یابد. موزه هنرهای معاصر تهران دارای نه گالری است که سه گالری آن نمایشگاه آثاری از نقاشان و هنرمندان بین المللی است که در گنجینه دائمی موزه نگهداری می شوند. این گنجینه آثار بسیار باارزشی از کلود مونه، ونسان ون گوگ، پابلو پیکاسو، رنه ماگریت، اندی وارهول و دیگران دارد. نمایشگاه های موقتی و فصلی در شش گالری دیگر موزه برپا می شود.
گنجینه و آثار موزه
موزهٔ هنرهای معاصر دارای نه گالری است که سه گالری آن نمایشگاه آثاری از نقاشان و هنرمندان بین المللی است که در گنجینه دائمی موزه نگهداری می شوند. این گنجینه آثار بسیار باارزشی از کلود مونه، ونسان ون گوگ، پابلو پیکاسو، رنه ماگریت، اندی وارهول و دیگران دارد. نمایشگاه های موقتی و فصلی در شش گالری دیگر موزه برپا می شود. گالری ها یکی پس از دیگری در راه گذر بازدیدکنندگان قرار دارند و این تماشای همه کارها را آسان می کند.
مجموعهٔ آثار موزه را می توان در سه گروه آثار موجود در مخزن (گنجینه)، آثار ارائه شده در گالری ها و فضاهای درون موزه، و نیز تندیس های موجود در محوطه بیرونی دسته بندی کرد.
کتابخانهٔ تخصصی موزه
کتابخانهٔ تخصصی موزه در پایان شیبراهی که به بخش های امور اداری و هنری می رسد واقع شده است. در مخزن این کتابخانه نزدیک به ۵۰۰۰ کتاب فارسی و غیرفارسی هست، که موضوعات هنری گوناگونی چون معماری، نقاشی، طراحی، ارتباط تصویری، عکاسی، سینما و جز اینها را پوشش می دهد. سامانهٔ رده بندی این کتاب ها به شکل LC است و تنها اعضا می توانند از آن استفاده کنند. عضویت در این کتابخانه، ویژهٔ دانشجویان و پژوهشگران رشتهٔ هنر است.
بخش‌های جانبی موزه هنرهای معاصر تهران
موزه هنرهای معاصر تهران چندین بخش جنبی نیز دارد. سینماتک، کتابفروشی تخصصی و رستوران از آن جمله است. کتابفروشی تخصصی در سمت چپ سالن ورودی به گالری‌ها است و در آن نشریه های هنری ایرانی، نمونه هایی از کارهای نویسندگان ایرانی، گاه شمار، کارت پستال های هنری و آثار منتشر شده در مؤسسهٔ هنرهای تجسمی را می فروشند. رستوران موزه نیز در طبقهٔ همکف ورودی است. دیواری شیشه ای آن را از باغ مجسمه جدا کرده و می شود چهار تندیسِ اسب و سوارکار مارینی، درمانگر ماگریت، زن ایستادهٔ ۱ و مرد در حال قدم‌زدن ۱ جاکومتی را از داخل رستوران تماشا کرد.
چگونه به این موزه برویم
با توجه به اینکه این موزه در مرکز شهر و در خیابان کارگر شمالی در پارک لاله قرار دارد به راحتی در هر نقطه ای از تهران که باشید می توانید خود را به آنجا برسانید به ویژه اینکه در نزدیکی موزه ایستگاه های متروی زیادی است که رفت و آمد را برایتان آسان می کند.
