روستای خانکندی یکی از روستاهای کم نظیر و زیبای استان اردبیل است که طبیعت خاص و منحصربهفردی داشته و جاذبههای طبیعی بسیاری در دل خود جای داده است.این روستا در بخش مرکزی شهرستان گرمی در مرز ایران و جمهوری آذربایجان قرار گرفته است. روستای خانکندی از جاهای دیدنی شهرستان گرمی ، در دامنه کوه قبلهداشی قرار گرفته است. روستای خانکندی آب و هوایی کوهستانی و خنک در تابستان دارد و در فصل زمستان سرد و برفی است. بیشترین بارش در این روستا در مهرماه و به میزان ۶۸ میلیمتر بوده و کمترین متوسط بارش آن در تیرماه ۳ میلیمتر بوده است.
تاریخچه خان کندی
اگر بخواهیم تاریخچه پیدایش روستای خانکندی را بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که تاریخ این روستا همزمان با پیدایش روستای تولون بوده و سنگ بنای اولیه آن در دوره حکومت نادرشاه بنا شده و به دوره افشاریه میرسد. خانکندی به دلیل داشتن مراتع ییلاقی درجه یک از زمان پیدایش خود، محل ییلاق کوچنشینان ایل سون بوده است. پایهگذار روستای خانکندی، خاندان خلیفه لو از نوادگان و فرزندان عبابگ بوده و خاندان کندی به منظور ییلاق طایفه علابگلو مورد استفاده قرار گرفته است. نام روستا در ابتدا «خانیوردی» و سپس به خانکندی تغییر نام پیدا کرده است.
روستای خانکندی جمعیتی حدود ۱۵۰ نفر دارد. این روستا محلی مناسب برای رشد دامپروری، زنبورداری و کشاورزی دیم بوده و اکثر ساکنان آن به دامپروری و کشاورزی دیم مشغول هستند و از این طریق امرار معاش و کسب درآمد میکنند. باغداری و کاشت درختان گردو، آلوچه، سیب و گیلاس بهطور محدود در روستا پرورش داده میشود.
در روستای خانکندی رودخانههای زیبایی جاری است که فصلی هستند و در شهرستان گرمی قرار دارند، یکی از این رودخانهها به گرمی چای معروف است. آب این رودخانهها از کوههای روستای خانکندی سرچشمه میگیرند. آب رودخانهها و چشمههایی که از کوههای روستا سرچشمه میگیرند در خانکندی برای کشاورزی و تامین آب شرب مورد استفاده قرار میگیرند. علت شهرت روستای خانکندی جاذبههای گردشگری چشمگیر و زیبای آن است.
این روستای زیبا به دلیل قرار گرفتن در دامنه کوه، مکانی سرسبز را به خود اختصاص داده است. این مکان سرسبز و زیبا دارای مراتعی پرپشت و پوشیده از انواع رستنیها، گیاهان دارویی، گلهای رنگارنگ، برکهها و چشمههای آب سرد خودجوش است که مسکن اعصاب و روان بوده و جویبارهایی جاری دارد که همه ساله پذیرای مهمانان و گردشگران اقصی نقاط کشور است که برای گذراندن تعطیلات به خانکندی سفر میکنند.
جاذبه های روستای خانکندی
چشمه خان بولاغی:یکی از جاذبههای خاص و بینظیر روستای خانکندی چشمه خان بولاغی روستا است که شاید بیشترین سرسبزی این مکان را بتوان مدیون آن بود. به گفته اهالی روستا در زمانهای گذشته، خان روستا چشمه را مخصوص خود کرده و اهالی را از دسترسی به آن محروم کرده بود، به همین دلیل چشمه با نام خان بولاغی مشهور شده است. این چشمه که آبی خودجوش دارد در جنوب روستای خانکندی قرار گرفته است. دمای این چشمه در تابستان و زمستان صفر درجه است و به گفته اهالی روستا، شفابخش برخی از امراض پوستی است. در سالهای اخیر این چشمه به سمت روستا لولهکشی شده و مورد استفاده اهالی قرار گرفته است. از دیگر جاذبههای دیدنی روستای خانکندی، میتوان دریاچه فصلی قالغانلو را نام برد که از ذوب شدن تدریجی برفهای کوه قبلهداشی ایجاد شده و در فصل بهار وسعت آن افزایش یافته است. این رودخانه در فصول خشک سال به دلیل افزایش تبخیر سطحی و مصرف آب آن توسط دامها و کشاورزان از وسعت آن کم میشود. بررسی اکولوژی طبیعی قالغانلو نشان از وجود یک اکوسیستم با انواع موجودات آبزی در آن است. این دریاچه مکان خوبی جهت پرورش انواع ماهیان سردابی به شمار میرود.
دریاچه قالغانلو: دریاچه زیبای قالغانلو، که در شرق روستای خان کندی جاری است، از ذوب شدن تدریجی برفهای کوه «قبله داشی» پدیده آمده و در پاییز و بهار وسعت آن افزایش مییابد، اما در تابستان به دلیل افزایش تبخیر سطحی و آبیاری مزارع، از وسعت آن کاسته میشود. بررسی اکولوژی طبیعی قالغانلو نشانگر وجود یک اکوسیستم با انواع موجودات آبزی در این دریاچه است که در عین حال، مکان مناسبی برای انواع ماهیان سردابی است.
تپهای هرمی شکل در شمال شرق روستای خانکندی در شهرستان گرمی قرار داشت در اثر کشت گندم روی تپه و در نتیجه فرسایش خاک طی سالیان متمادی به شکل ذوزنقهای شده بود که قاعده آن رو به شمال قرار داشت. این تپه که با نام تولکیتپه شناخته میشود، در زبان ترکی به معنای تپهروباه است. این تپه به دلیل نزدیکی به روستا و موقعیت ویژهای که داشت پناهگاه بسیاری از روباهها بوده است.
برخی قدمت این تپه را به دوره اشکانیان نسبت میدهند. کوهها و ارتفاعات مجاور خانکندی محل رویش قارچهای چتری و گوشتی است که در اثر بارندگیهای فصل بهار و پاییز ایجاد میشوند. قارچهای خان کندی طرفداران زیادی داشته که در دوره رویش این محصول جهت چیدن آن به کوهها و ارتفاعات مجاور خانکندی صعود کرده و با کولهباری از قارچ سفید برمیگردند. این جاذبه طبیعی یکی از مواردی است که سبب جذب گردشگران به این منطقه میشود. در خانکندی مراتع سرسبزی از گلهای رنگارنگ وجود دارد که محل مناسبی برای پرورش زنبور و تولید عسل دارند. به همین جهت بهترین و مرغوبترین نوع عسل در منطقه و شهرستان گرمی در روستای خانکندی تولید و تحت عنوان عسل طبیعی خانکندی در بازارهای شهر گرمی و سایر نقاط به فروش میرسد که از کیفیت و مرغوبیت بالایی برخوردار است. بنابراین میتوان به وضوح گفت که سوغات روستای خانکندی عسل مرغوب آن است.
حیات وحش
به علت شرایط خاص طبیعی و جغرافیایی منطقه، انواع مختلفی از حیات وحش در کوهها و مراتع مجاور خانکندی دیده میشود که از مهمترین آن میتوان به انواع کبک، کبوتر وحشی، زردپره، شاهین، بالابان، عقاب، لاکپشت، روباه، شغال، جوجه تیغی، گرگ و گراز و چندین جانور دیگر اشاره کرد.
پوشش گیاهی
مراتع و ارتفاعات سرسبز روستا پوشیده از انواع گَوَن یونجه و شبدرکوهی است. گون، گیاهی است بوتهای، کوتاه و بالشتکی به ارتفاع ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر که در ارتفاعات و کوههای خانکندی به وفور یافت میشود و تراوههای آن کتیرا نام دارد. گونهای روستای خانکندی از نوع خاردار با خارهای بلند و پراکنده و گونه دیگر از نوع گَوَن سبز با خارهای کوتاهِ به هم فشرده است که اهالی منطقه، این نوع گَوَن را اصطلاحاً گَوَنِ جوجه تیغی مینامند که هرکدام در منطقه خاص خود میروید و دارای ریشه بلند و طویلی است که در دل خاک فرو میرود.
به علت وجود مراتع سرسبز پوشیده از انواع گلهای رنگارنگ، ارتفاعات خانکندی محل مناسبی برای پرورش زنبور و تولید عسل است و به همین، جهت بهترین و مرغوبترین نوع عسل، در روستای خانکندی تولید و عرضه میشود.
روستای زیبا و جذاب خانکندی امروزه یکی از پرطرفدارترین روستاهای استان اردبیل محسوب میشود که هرساله گردشگران بسیاری از آن دیدن میکنند. این روستای زیبا طبیعت و محصولات طبیعی خاص و بینظیری برای عرضه به گردشگران دارد. از طبیعت زیبا و چشمانداز بینظیر روستا گرفته تا محصولات طبیعی آن جاذبههایی است که چشمها را به سمت خود خیره میکند.
مسیر دسترسی
برای رسیدن به روستای خانکندی از دو مسیر میتوان استفاده کرد. اگر از سمت اردبیل بروید از جاده قدیم اردبیل -گرمی از مسیر کنگان به روستای تولون رسیده و از آنجا به خانکندی میرسید. مسیر دوم از سمت گرمی مستقیم به تولون و سپس به خانکندی میرسد.
