غار یخی چما در مجاورت روستای شیخ علیخان در فاصله ۲۵ کیلومتری چلگرد از توابع بخش مرکزی شهرستان کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. همان طور که از نام آن پیداست، جایی سراسر پوشیده از برف و یخ است که حتی در ماه های گرم تابستان هم سرمای خود را حفظ می کند. البته در فصل تابستان که هم گرم تر است و هم میزان بارش باران کمتر، ضخامت بعضی از لایه های یخی کمتر می شود و سست هم می شوند. به همین دلیل هر آن احتمال ریزش یکی از آن ها وجود دارد، بنابراین باید از عبور روی آن ها خودداری کرد. ارتفاع بعضی از قسمت برف ها تا ۴۵ متر هم می رسد.
غار یخی چما که از جاذبه های گردشگری چلگرد می باشد، در مقابل دشت چما واقع شده و شبیه تنگه‌ای بزرگ و یک انباری پربرف است که ارتفاع برف‌های آن تا ۵۰ متر نیز می‌رسد. لایه‌های یخی این غار در فصول گرم و کم‌بارش دارای ضخامت کمی بوده و بسیار نازک و سست می‌باشند و باید از عبور بر روی آن‌ها و داخل غار اجتناب نمود.غار یخی چما به بزرگ‌ترین منبع آب شیرین ایران نیز شهرت دارد زیرا از زیر یخ‌های این غار، چشمه‌ای با آب سرد جریان یافته که در نهایت به سد کوهرنگ می‌ریزد. نامگذاری این غار یخی به «چما» (یا چی‌ما)، از گویش بختیاری عشایر منطقه گرفته شده است.با وجود ویژگی‌های منحصر به فرد، این غار یکی از کم‌نظیرترین نقاط گردشگری استان و حتی کشور است که برای بسیاری از گردشگران ناشناخته مانده است.
چگونگی به وجود آمدن غار یخی چما
نحوه‌ی شکل گیری این غار، که از توابع استان چهار محال بختیاری است، به این صورت بوده که بر روی صخره‌های سنگی در طول سالیان متمادی، برق نشسته و انباشت شده است. بعد از تشکیل یک کوه یخی و به مرور با توجه به جهت تابش نور خورشید، دهانه‌ی این غار با آب شدن برف و یخ‌ها شکل گرفته و تشکیل یکی از اعجاب انگیز‌ترین غار‌های یخی را داده است.
همانطور که گفتیم، این غار در همه‌ی فصول سال پابرجا بوده و ضخامت یخ و دیواره‌های آن در زمستان به ۵۰ متر هم می‌رسد. البته قطر آن در فصل‌های گرم و در اثر تابش نور خورشید کمی کاهش یافته و سست می‌شود. اما به هرحال می‌توان غار را دید. اما با احتیاط بیشتر.
دیدار با عشایر
این غار در فاصله‌ی نود و دو کیلومتری شهرکرد و بیست کیلومتری جاده چلگرد به سمت روستای سرآقا سید قرار دارد. در مسیر رسیدن به این غار زیبا، باید ۱۲ کیلومتر در مسیر خاکی ماشین برانید، اما کاملا ارزش این کار را دارد. در تابستان‌ها شهرستان کوهرنگ که از آن گذر خواهید کرد، محل ییلاق عشایر است؛ بنابراین می‌توانید از خدمات ارائه شده از آن‌ها علاوه بر بازدید و آشنایی با روش زندگی آن‌ها استفاده کنید.
عشایر این محدوده در فصل تابستان چادر اجاره می‌دهند، دوغ محلی، عسل و انواع سبزی کوهی می‌فروشند. شما در این مسیر می‌توانید کاملا با عشایر زندگی کنید و از صفا و صمیمیت آن‌ها لذت ببرید. از محل اتراق عشایر که عبور کردید، برای اینکه به غار یخی برسید، باید از رودخانه‌ی سردی که سرچشمه‌ی آن اتفاقا به غار یخی چما می‌رسد عبور کنید. پس آماده‌ی خیس شدن باشید! البته عمق این رودخانه مناسب است و به راحتی می‌توانید از آن عبور کنید و نیازی به تجهیزات حرفه‌ای ندارد. همچنین از یک کوه باید عبور کنید که برای افراد با شرایط جسمانی عادی اصلا کار سختی نیست.
زمانی که به غار یخی چما برسید، کم کم با انباش یخ‌های فشرده مواجه می‌شوید و پاهایتان در این برف‌ها فرو می‌رود. ضخامت این برف‌ها در برخی مکان‌ها به ۵۰ متر هم می‌رسد. اما دقت کنید که همانطور که گفتیم در تابستان این ضخامت کاهش می‌یابد و ممکن است برخی قسمت‌ها شکننده باشند. پس حتما از مسیر‌های تعیین شده عبور کنید و مراقب باشید.
در سال ۹۶ ورود به این غار و محدوده‌ی آن ممنوع شده بود. چرا که به گفته‌ی فرماندار کوهرنگ، ضخامت قسمت‌هایی از این غار یخی بسیار کم شده و احتمال ریزش آن وجود داشت؛ بنابراین حتما دقت کنید که به تابلو‌ها و اخطار‌های موجود در مسیر دقت کنید.
غار یخی چما در هند کوچک
در کتاب مرآت البلدان، نوشته‌ی اعتماد السلطنه آمده است که محمد حسن خان در به علت سرسبزی و خاک مناسب روستای شیخ علیخان، این مکان را به نام «هند کوچک» نام نهاده است. غار یخی چما هم از محدوده‌ی هند کوچک است و در شمال غربی استان چهار محال بختیاری قرار دارد.
استان چهار محال از مهم‌ترین مراکز اکوتورسیم کشور است. شهرکرد که به بام ایران معروف است هم در این استان قرار دارد. غار یخی چما تنها یکی از زیبایی‌های این استان است. تالاب، دره‌های زیبا، چشمه‌ها و رود‌های پرآب و یخچال‌های طبیعی زیادی در این حوزه وجود دارند که پیشنهاد می‌کنیم حتما آن‌ها را در برنامه‌های سفر خود قرار دهید.
به گفته‌ی گردشگران این غار بیشتر شبیه به یک انبار یخ است. یک دره که بارش برف در آن زیاد بوده و یک چشمه در آن جاری بوده، در اثر سرمای شدید دچار یخ زدگی می‌شود و به مرور که لایه‌های جدید‌تر یخ و برف به آن اضافه شده چنین اثر طبیعی زیبایی را به جای گذاشته است.
متاسفانه، با گرم شدن سراسری کره‌ی زمین، غار یخی چما هم از گزند آن ایمن نبوده و کم کم یخ‌ها روان شده و به مرور به حرکت درآمده اند و البته یک ورودی شگفت انگیزی برای این انبار یخی به وجود آورده‌اند.
