این بنا در روستای فرومد از توابع شهر میامی بر سر راه شوسه شاهرود به سبزوار و ۱۶۵ کیلومتری شرق شاهرود واقع گردیده است. فرومد از جمله مهم ترین مراکز فعالیت نهضت سربداران بوده است.بنای مسجد جامع فرومد از آثار ارزشمند معماری در دوره خوارزمشاهیان میباشد که در دوره ایلخانی گسترش یافته و بر تزیینات آن افزوده شده است.
شیوه معماری، نقشه ۲ ایوانی و پوشش ایوانها و تزئینات بنا از جمله تلفیق کاشیهای فیروزهای و لاجوردی و مقایسه آن با ۲ بنای تاریخ دار دوره خوارزمشاهیان یعنی مسجد جامع گناباد و مسجد ملک زوزن،گواه قدمت مسجد جامع فرومد است.
این بنای ارزشمند جز نخستین بناهای تاریخی استان سمنان و از عجایب هنری ایران محسوب میشود که در مساحتی حدود ۸۲۰ متر مربع به صورت ۲ ایوانی که در بیش ۹۰۰ سال قبل ساخته شده و متشکل از ۲ ایوان شمالی و جنوبی، ۲ ایوانچه در طرفین ایوانها، شبستانی در ضلع شرقی ایوان جنوبی و شبستانی به قرینه آن در ضلع غربی، ۲ رشته رواق در طرفین صحن، اتاق گنبد دار چهارگوش در ضلع غربی ایوان شمالی و سردری مزین است.
ورودی مسجد، در ضلع شمالی بنا قرار گرفته و با تزئینات غنی و زیبای آجرکاری، گچبری و کتیبهها مزین شده است.این سردر بهصورت ایوانی با قوس شکسته ساخته شده که در حاشیه داخلی آن، دو ستون نمای آجری اجرا شده است.این ستونها در پایین، روی سکوی طرفین سردر قرار گرفته است.
از زیباییهای این بنا میتوان به دو ایوان بلند رو به روی هم این مسجد اشاره کرد که در دو جهت شمالی و جنوبی ایستادهاند و بر دیوارها، طاقها و سقف و پیشانی ایوانها، نقوش اسلیمی، گیاهی و هندسی، آجرکاریها، گچبریها، مقرنسها یا گوشوارهها و کتیبههای قرآنی نقش بسته است که این شاهکار معماری با امکانات گذشته حیرت آور است.
ایوان جنوبی مسجد با عرض ۶۲.۶ و عمق ۲۵.۱۱ متر، از ایوان شمالی بزرگتر و مرتفعتر است و درون ایوان جنوبی، محراب قرار دارد که با گچکاریهای منقوش به طرحهای گوناگون با رنگ فیروزهای و آبی لاجوردی چشم را نوازش میکند.
صحن مسجد به شکل مربع مستطیل است که از شمال و جنوب به ایوانها مرتبط است و از سمت غرب و شرق با رواقهای مزین به نقوش گیاهی و اسلیمی محدود شده است.
مسجد جامع فرومد واقع در روستای فرومد میامی دارای ۲ محراب است که به گفته کارشناسان یکی از محرابها در هوای گرم تابستان فضای خنک داشته و محراب دیگری در زمستان استفاده میشد.در داخل نیم گنبد محراب نقش اسلیمی با ویژگی های ایلخانی نقش بسته است. نقشی قرینه که در مرکز به سرترنج ختم شده است. ابعاد نقش مایه های داخل نیم گنبد به شکل واضحی با سایر موتیف ها متفاوت است و این تفاوت تاکیدی قابل توجه بر مرکزی ترین بخش مسجد، یعنی محراب دارد.
ویژگیهای منحصر به فرد مسجد جامع فرومد را میتوان در چند جمله خلاصه نمود:
• قدمت چند صد ساله، شاهكاری از معماری ايرانی اسلامی
• مسجدی منحصر به فرد با معماری خراسانی از نوع دو ايوان
• مسجدی با نقوش اسلیمی، گیاهی و هندسی، آجرکاری ها با تلفیق کاشی فیروزهای، گچبری ها، مقرنس ها، گوشواره ها و کتیبه های قرآنی خاص…
• مسجدی با دو محراب جداگانه
• كانون توجه محققان و باستان شناسان فرانسوی و آمريكايي همچون آندره گدار (1881-1965 م) و دونالد ویلبر آمریکایی به لحاظ ظرافتها و شاهكارهای معماری
• يادآور تجلی ظهور اسلام در دوره ايلخانيان و خوارزمشاهيان
• نخستین بنای تاریخی استان سمنان.
مسجد جامع فرومد از جاذبه های مذهبی تاریخی میامی،با شماره ۳۴۵ در بیستم خرداد ۱۳۲۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.