«برج طغرل» نگینی ارزشمند در شهرری و یكی از زیباترین آثار تاریخی با پیشینه‌ای برابر با 9 قرن است. این بنای باشكوه و آجری از جاذبه های شهر ری،از عمارات عهد سلجوقیان است كه در باغی زیبا و بهره مند از گل‌ها و درختانی رنگارنگ و سرسبز قرار دارد.
مورخان و كارشناسان بر این باور هستند كه «طغرل بیك سلجوقی»، موسس و نخستین پادشاه سلسله سلجوقیان در این برج باشكوه و زیبا آرمیده و همین امر سبب شده تا این اثر ملی به نام «برج طغرل» شهرت یابد.
گروهی این برج را محل دفن «خلیل سلطان» از فرزندان «تیمور لنگ» و عده‌ای دیگر همچون محمد محیط طباطبایی این بنا را محل دفن «خلیل سلطان» و همسر وی «شادالملك» و حسن كریمیان نیز برج را مدفن «فخرالدوله دیلمی» می‌پندارد.
در این برج بزرگ، دو درب ورودی در قسمت‌های شمالی و جنوبی قرار دارد كه بازدیدكنندگان می‌توانند از طریق آن‌ها وارد محوطه برج شوند.
در بخش شمالی، حوض آب كوچكی قرار گرفته كه در ضلع غربی آن، قبری از سنگ مرمر قرار دارد كه متعلق به «میر سید محمد محیط طباطبایی»، استاد بزرگ ادبیات و فرهنگ فارسی ایران است.
روی دیوار برج ردیف‌هایی از روزنه مشاهده می‌شود كه امروزه به لانه پرندگان مهمان برج تبدیل شده است.
برج طغرل در سال 1310 با شماره 147 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
تاریخچه برج طغرل
در حدود 900 سال پیش، بنایی آجری با معماری زیبا و قابل توجه كه بیانگر تمدن و فرهنگ عهد سلجوقی است، به اعتقاد برخی از محققان و كارشناسان، توسط «محمد امین معمارباشی»، احداث شده كه از آن به برج طغرل یاد می‌شود.
طرح بنای آن استوانه‌ای است كه برای احداث آن از خشت و آجر استفاده شده است. ارتفاع برج حدود 20 متر و مساحت آن بیش از 48 متر مربع است.
با توجه به زلزله‌های مخرب و البته متعددی كه در طول تاریخ در این منطقه از ایران ایجاد شده، پابرجایی این برج كهن از شگفتی‌های معماری و استفاده از ساروج عنوان شده است.
از ویژگی‌های قابل توجه در برج طغرل، می‌توان به سردر ورودی چوبی آن اشاره كرد كه با دو دق‌الباب مجزا برای آقایان و بانوان، به زیبایی و هنرمندی ساخته شده و از بخش‌های دیدنی و جذاب برج به شمار می‌رود.
ساعت زمانه
این برج علاوه بر این كه مدفن طغرل بیك سلجوقی است، از آن به عنوان مشخص شدن ساعت در شبانه روز نیز بهره می‌بردند.
برای انجام این كار در ساخت آن 24 كنگره بر بدنه خارجی بنا ایجاد شده كه با تابش خورشید بر هر كدام از آن‌ها، زمان را محاسبه می‌كردند.
منعكس كننده صدا
دیواره‌های برج را به گونه‌ای ساخته‌اند كه صدای افراد را منعكس می‌كند. درواقع خواننده یا واعظ اگر در مركز برج قرار گیرد، صدایش همانند میكروفون به صورت اكووار در تمامی برج پژواك كرده و همگان می‌توانند آن را بشنوند.
راهنمای مسافران
شهرری در مسیر جاده‌ی ابریشم قرار گرفته بود كه در دوران حیاط و شكوه برج طغرل، بر روی آن آتش روشن كرده تا مسافران از راه دور با دیدن آتش بتوانند راه و مسیر خود را بیابند.درواقع می‌توان برج را راهنمایی برای مسافرانی كه از سمت خراسان به ری در حركت بوده‌اند، دانست.
جاذبه‌های نزدیک
گورستان قدیمی ابن بابویه: روبه‌روی برج، گورستان ابن بابویه قرار گرفته که در آن بقعه‌ای با گنبد و صحن پیدا می‌کنیم. کتیبه‌ای که در این بقعه وجود دارد، اثر نستعلیق یکی از بزرگان خوش‌نویس به‌نام میرزا عموست. در این گورستان بزرگانی مثل غلامرضا تختی، حسین فاطمی، دهخدا، فروغی و میرزاده عشقی دفن شده‌اند.
حرم شاه عبدالعظیم: یکی از جاذبه‌های مذهبی تهران آرامگاه حضرت عبدالعظیم است که در فاصله ۱۲ دقیقه‌ای با برج طغرل قرار گرفته. حرم را در خیابان مدرس پیدا می‌کنیم. در کنار زیارت، نباید از آینه‌کاری‌ها و معماری این حرم غافل شویم. گشتن در بازار سنتی معروف به بازار حضرتی و بازارچه‌های اطراف حرم که مس و مهر و تسبیح می‌فروشند هم جزو کارهایی‌ست که باید انجام دهیم.
بقعه جوانمرد قصاب: اگر از خیابان ابن بابویه وارد بزرگراه آوینی شویم، می‌توانیم با ۸ دقیقه رانندگی در سه‌راه علی‌آباد خودمان را به بقعه جوانمرد قصاب برسانیم. این بنا یادگار معماری ساده و جذابی‌ست که به‌شکل ۴ ضعلی ساخته شده.
چشمه علی: با ۴ دقیقه رانندگی از برج به چشمه علی می‌رسیم که اسم تاریخی‌اش چشمه سورین یا سورناست. تپه‌هایی که چشمه علی در آن قرار دارد، میان محلی‌ها به چشملی معروفند.
