معرفی روستای بیابانک سرخه و جاذبه های دیدنی روستا

با وجود تغییر شکل معمول زندگی از حالت روستایی به حالت شهری امروزه تعداد زیادی از روستاهای ایران به یک منطقه ی گردشگری و تفریحی مبدل شده است. هر یک از این روستاها زیبایی و جذابیت خاص خود را دارد.

بیابانک روستایی تاریخی و احتمالا با قدمتی چند هزار ساله و از روستاهای بخش مرکزی شهرستان سرخه در استان سمنان است. این روستا محل گردشگری است و امامزاده و مساجد و آب‌انبار باسازی شده آن از جمله آثار باستانی این منطقه است.

بیابانک در ۲۹ کیلومتری جنوب غربی شهر سمنان (۶ کیلومتری جنوب شرقی شهر سرخه) در دهستان لاسگرد در شهرستان سرخه جای دارد.

 روستای کویری بیابانک حدودا 92 خانوار دارد و همواره مورد توجه گردشگران بوده است. وجه تسمیه این روستا به محل قرارگیری آن باز می گردد.

در واقع از آنجا که در جنوب آن تا انتهای دشت کویر هیچ روستای دیگری وجود ندارد نام آن را بیابانک گذاشته اند. قدمت بیابانک طبق شواهدی که وجود دارد به دوران باستان می رسد.

زبان و فرهنگ روستای بیابانک

راجع به زبان اهالی بیابانک باید گفت یکی از القاب شهرستان سرخه جزیره لهجه‌ هاست؛ چون در هر روستای آن مردم با یک لهجه و گویش خاص و متفاوت از دیگر روستاها سخن می گویند.

لهجه و گویش اهالی بیابانک هم خاص مردم آنجاست که ممکن است فهم آن برای غیر سرخه ای ها سخت باشد با این حال بین این زبان با گویش ‌های لری، مازندرانی و گیلکی نکات مشترکی در لغات دیده می‌ شود.

از جمله آداب و رسوم اهالی روستا می توان به برگزاری جشنواره گولاچ و مراسم قدمی در ایام نوروز اشاره کرد، علاوه بر این مراسمی به نام حیدرحیدر نیز در ایام محرم در این روستا برگزار می شود.

از جمله صنایع دستی اهالی روستا جاجیم، گلیم، انواع سبد و دست سازهایی مانند پالونه، سفال، کله (تنور)، آرنک (آسیاب دستی) و آره سنگ (سنگ آسیا) است که هر یک سوغات مناسبی برای بیابانک به حساب می آید.

تاریخچه بیابانک

بیابانک روستایی با قدمتی دیرینه است که در طول تاریخ شاهد حوادثي مانند زلزله ای شديد که بنا به گفته اثير در سال ۲۴۲ هجری قمری اتفاق افتاده، بوده است.

از جمله آثاری که قدمت بیابانک را اثبات می کند تپه باستانی «گورون شپته» و گورستان مجوسان به نام «گبرستانی» در ناحیه «سرخمبه» است که قدمت روستا را تا دوران قبل از اسلام نشان می دهد.

از طرفی با توجه به ساختار معماری «جومه مچت» به معنای مسجد جامع این احتمال وجود دارد که این بنا زمانی آتشکده بوده است، مخصوصا اینکه در بین افراد محلی، آن منطقه را «بری کوش» می خوانند و معتقدند در گذشته قصر مجللی در آنجا قرار داشته که در حال حاضر از بین رفته است.

تمام اینها در حالی است که طی سال های ۱۳۴۸ و ۱۳۴۹، پژوهش هایی در این منطقه انجام شده و نشان داده که اولین طاق ضربى جهان در باقر تپه روستاى بیابانک ساخته شده است.

جاهای دیدنی روستای بیابانک

سرتختی

بیابانک یک روستای کویری است لذا در آن می توان در طول روز به تماشای مناظر بکر و زیبای کویر و در طول شب به تماشای ستاره ها پرداخت و لحظات خوشی را برای خود رقم زد.

سرتختی منطقه ای است که در آن قسمتی از زمین کویر گود شده است. قسمتی که کف آن کاملا صاف است و به قول بیابانکی ها «مرغونه غلطون واریه» واقعاً دیدنی است.

شاید دلیل نام گذاری آن نیز همین صافی و زیبایی باشد. البته در این منطقه یک معدن گوگرد که در گویش محلی به گوگردی معروف است نیز وجود دارد که بسیار زیباست.

گورون پشته

گورون پشته منطقه ای است در جنوب روستای بیابانک که بر اثر بلایای طبیعی به شدت ویران شده و آثار اندکی از آن باقی مانده است. «گورون» به معنای گبرها و پشته به معنای تپّه است. این منطقه تا حدی مورد علاقه گردشگران واقع شده است.

شرین آو چال
در شمال غربی بیابانک درست پشت رشته کوه های البرز ارتفاعاتی وجود دارد که رودخانه ی شور آب از آنها سرچشمه می گیرد و به سوی کویر حرکت می کند.

این رودخانه که به احتمال زیاد زمانی پر آب بوده، از کویر عبور کرده و به طرف تپه دو برادران می رود و از کنار آنها نیز می گذرد تا اینکه به دق مرتپه چال یعنی تالاب تپه مرده می رسد.

بعد از این تالاب رود خانه به شرین آو چال یعنی چاله ی آب شیرین ختم می شود. البته متوقف نشده تا اینکه به چاله برج و پس از آن به سرتختی جاری می رسد.

بعد از سرتختی همسطح زمین شده و چیزی جز باتلاق از آن باقی نمی ماند. نکته حائز اهمیت اینکه آب رودخانه در دق مرتپه چال بسیار شور است اما زمانی که به شرین آو چال می رسد شیرین و قابل شرب می شود و تفرجگاه و شکارگاهی زیبا را پدید می آورد.

قلعه خندق

قلعه خندق بنایی است که در گذشته به عنوان پناهگاهی برای حفاظت از جان و مال مردم روستا ساخته شده است. این قلعه یکی از جذاب ترین آثار تاریخی روستاست.

به گفته اهالی منطقه تونل زیرزمینی این قلعه به قلعه جهان آباد نظامی و قلعه تاریخی بخش لاسجرد راه دارد اما تاکنون کسی موفق نشده بیش از چند صد متر از آن را طی کند.

این قلعه دارای هشت برج بلند بوده که اطراف آن را خندق احاطه کرده است، اب از دو راه به قلعه وارد و از آن خارج می شده، این راه ها که از صدها متر جلوتر به زیر تونل قلعه هدایت می شده از دید دشمنان مخفی بوده است.

دیده بانان از جنوب روستا در فاصله های سی تا چهل کیلومتری از برج های قلعه با پیک های تندرو هجوم دشمنان را به اطلاع اهالی می رساندند و اهالی نیز با برداشتن پل های چوبی از روی خندق آماده دفاع می شدند.

قنات های بیابانک

حفر قنات در کویر به منظور تهیه آب شرب از اهمیت بالایی برخوردار بوده و است و هر روستای کویری که قنات بیشتری داشته باشد از اهمیت بیشتری نیز برخوردار است.

روستای بیابانک دارای قناتهای متعددی بوده است. از جمله آنها می توان به قنات های نیکون، طهره، بیدان، سرخمبه، کرمونی، نصروا، شورآو، قرون، حاجی وا، ساتوا، مهدی وا، همت وا، مراد وا، نوکلاته، بابی دشت، مسیح وا، کاظمه وا، مراژ و اسبی میدون اشاره کرد که متاسفانه امروزه با وجود خشکسالی های متوالی و حفر بی رویه چاه ها بیشتر آنها خشک شده و چیزی از آنها باقی نمانده است.

روستای بیابانک دارای محصولات کشاورزی زیای مانند گندم، جو، شاهدانه، خربزه، پنبه، زیره، هندوانه، پیاز و سیر بوده که امروزه به علت خشک شدن قنات های آن اکثر زمین های زراعی روستا بایر شده است.

یخدان های بیابانک

یکی دیگر از جاذبه های بیابانک، یخدان یا یخچال های آن است. یخدانهای بیابانک که قدمت آنها به 300 تا 400 سال پیش می رسد بناهایی از خشت و گل اند که در گذشته برای نگه داری یخ به کار رفته اند.

هر یخدان دارای دو در است که هیچ یک در معرض نور آفتاب قرار نمی گیرد. در کف یخدان ها نیز محلی برای جمع آوری آب حاصل از ذوب یخ ها تعبیه شده است. افراد محلی در زمستان یخ ها را درون این یخدان ها جمع کرده و در تابستان از آنها استفاده می کرده اند.

نحوه دسترسی به روستای بیابانک

راه آهن

ایستگاه راه‌آهن بیابانک در مسیر راه‌آهن تهران مشهد، آخرین ایستگاه قبل از ایستگاه سمنان است. فاصله ایستگاه تا روستا در حدود دو کیلومتر است که هیچ حمل و نقل عمومی در این محدوده وجود ندارد و تردد محلی نیز بسیار به ندرت انجام می‌شود.

قطارهای سریع السیر یا قطارهای ویژه معمولاً در این ایستگاه توقف ندارند لذا باید قبل از سوار شدن به قطار از این موضوع اطمینان حاصل نمود.

اتوبوس‌های بین شهری

اتوبوس‌های بین شهری تهران-سمنان از مبداء ترمینال جنوب در تهران حرکت می‌کنند . این اتوبوس‌های در پلیس راه شهر سرخه جهت ثبت اطلاعات ناوگان حمل و نقل عمومی توقف دارند .

فاصله میان شهر سرخه تا روستای بیابانک حدود ۷ کیلومتر است که هیچ حمل و نقل عمومی در این محدوده وجود ندارد اما تردد محلی در جریان است .

وسیله نقلیه شخصی

در صورت حرکت از تهران به سمت مشهد، پس از رسیدن به شهر سرخه، از جاده خارج شده و وارد شهر شده و به تابلو راهنمای جهت روستای بیابانک توجه شود . فاصله روستا تا شهر سرخه ۷ کیلومتر بوده و دارای جاده آسفالت است.

در صورت حرکت از مشهد به سمت تهران، پس از عبور از شهر سمنان و پس از طی مسیر حدود ۵ کیلومتر، به تابلوی راهنمای جاده روستای بیابانک توجه گردد .

این جاده از سمت چپ از جاده اصلی جدا شده و طول آن حدود ۱۵ کیلومتر است و پس از پشت سر گذاشتن روستای صوفی آباد به روستای بیابانک می‌رسد.