شیرگاه مرکز شهرستان سوادکوه شمالی در استان مازندران است که از جنوب به شهرهای زیرآب و پل سفید و از شمال به شهرستان قائم شهر راه دارد. این شهر همچنین از سمت راست به شهرستان ساری و از سمت غرب به شهرستان بابل راه دارد.
نام
یک دیدگاه در مورد این نام این است که «شیر» در زبان محلی به معنای تری و نم است در این صورت معنی شیرگاه یعنی «مکان تر یا نمناک».
برخی نام پیشین شیرگاه را خارخون دانسته‌اند ولی بر پایهٔ اطلاعات جلد سوم فرهنگ جغرافیایی ایران خارخون نام پیشین روستای زیولا در منطقه شیرگاه بوده‌است.
مردم شیرگاه
شهرشیرگاه در محدوده شهری بیش از ۱۰٬۰۰۰ نفر و با روستاهای اطراف بیش از ۳۰٬۰۰۰ نفر جمعیت دارد. شغل بیشتر مردم شهر شیرگاه کشاورزی و دامداری است. شیرگاه باتوجه به جمعیت کم یکی از مهاجرفرست‌ترین شهرهای ایران است و شمار زیادی از جوانان این شهر به خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند.
موقعیت جغرافیایی شیرگاه مازندران
شیرگاه به عنوان یکی از چهار شهر شهرستان سوادکوه زیرآب، آلاشت، پل سفید و شیرگاه)
یکی از جاده‌های ارتباطی تهران- شمال، معروف به جاده فیروزکوه، و راه آهن تهران- شمال، که بخشی از راه‌آهن سراسری ایران است، از این شهر می‌گذرد. ۲۵ کیلومتر از قائمشهر و ۲۰ کیلومتر از زیراب فاصله دارد
شیرگاه از همه جهت جز شمال به‌وسیله رشته کوههای البرز مرکزی احاطه گشته‌است. از غرب توسط کوه تِرز، از شرق به‌وسیله کوه وِرزک واز جنوب با کوههای ساره سر و شاه کوه محاصره شده‌است.
شیرگاه محل تلاقی دو رود است. یکی رود تالار که از منطقه آلاشت و گردنه‌های دوگل سرچشمه می‌گیرد و دیگری رود کسلیان است. کسلیان در بیشتر مواقع سال آبی روشن و زلال دارد (تنها در زمان بارندگی‌های شدید آب آن کمی گل آلود می‌شود) ولی تالار در بیشتر مواقع سال گل آلود است. به دلیل وجود این دو رود و هم چنین وجود دره‌هایی نسبتاً کم عمق، شیرگاه دارای پل‌های متعددی است که به همین دلیل آنراشهر پلها لقب داده‌اند.
پل شاپور شیرگاه
پل دختر (چالی)
پل تاریخی شاه‌عباسی آبدنگسر (آبدنگسر، بین قائمشهر و شیرگاه)
پل شاه‌عباسی: این پل در دوران سلطنت پادشاهان صفوی و در مسیر باستانی موسوم به راه شاه‌عباسی با آجر و ساروج و گچ بر روی رود کسلیان یا روشن تلار بنا گردید. طول آن ۵۷ متر و عرض آن بدون احتساب جان پناه پنج متر می‌باشد. پل شیرگاه دو دهنه دارد که دهنه شمالی آن از دهنه جنوبی بزرگ‌تر است.
پل شاپور: این پل بر روی رودخانه اوتجون در اراضی چای باغ و ۵۰ متری جانب شرقی جاده شیرگاه به قائم شهر واقع شده و احتمالاً مربوط به دوران قاجار می‌باشد.
برخی دیگر از پلها در همین سده ساخته شدند
پل‌های راه آهن در سرتپه و داخل شهر
پل‌های جاده تهران–شمال در سرتپه و کنار پل شاپور.
تاریخ شیرگاه
بخش اصلی شهر امروزی قدمت چندانی ندارد، چون محل ابتدائی زندگی گروه‌های انسانی در زیولاء. چالی، تپه‌سر و به‌ویژه آبدنگه‌سر بوده‌است. پیشهٔ بیشتر مردم چوب‌بری و دامداری بوده‌است. به مرور زمان آنها برای تأمین چوب هم چنین چرای دامهایشان به علت فاصله کم این سه منطقه از شیرگاه به صورت روزانه به جنگل‌های این منطقه رفت‌وآمد داشتند. نتیجه این کار کوچ تدریجی آنها به شیرگاه شد و کومه‌ها وکلبه‌هایی ساخته شدند که آنها هم کم‌کم به خانه‌های دائمی تبدیل شدند و جمعیتی در داخل (شهرامروزی) و نواحی اطراف ساکن شدند که در اثر این کار هستهٔ وجودی شیرگاه به وجود آمد. اهالی آن روستای کوچک خانه‌هایشان را در نواحی بالاتر می‌ساختند تا از خود در برابر حمله دزدان و یاغیان دفاع کنند.
در دوره صفوی جاده شوسه شاه‌عباسی از این شهر عبور می‌کرد. پل‌هایی که امروز می‌بینیم یادگارانی از آن دوران‌اند که در زمان خود از پل‌های مهم وبزرگ به شمار می‌رفتند.
در دوره رضاشاه، شخصی به نام هژبر باوند که به مبارزه با رضاشاه برخاست گاهی برای تأمین غذا واستراحت سپاهیانش به شیرگاه می‌آمد و از مردم غذا و… می‌گرفت.
نیروهای ارتش شوروی در جریان اشغال ایران در جنگ جهانی دوم در منطقه‌ای که به نام آنها (روس آباد) نام گرفت در نزدیکی کلیج خیل امروز (یکی از روستاهای نزدیک شیرگاه) ساکن شدند. مردم شیرگاه ایام حضور شوروی هارا شوروی سال می‌گویند. شیرگاه در آبان ۱۳۴۱ نام شهر را به خود اختصاص دادو هم اکنون ۱۳۹۱شهردار شیرگاه “مجید احمدی خطیر” می‌باشد.
گردشگری شیرگاه
شیرگاه و اطراف آن مناطق مورد توجه گردشگران دارد.
آبشار شیرگاه، در نزدیکی تونل بین جادهٔ زیراب- شیرگاه
چشم اندازها نگلی لفور در فصل بهار
زمین‌های کشاورزی برج وباغ‌های مرکبات
ویلاهای زیبا در نوآباد کلیج خیل
رودخانه کسلاین در نارنج بُن
جنگل سمت جهاد کشاورزی
مناظر بسیار زیبای جنگلی
جنگل اندرگلی
پل‌های تاریخی
آب و هوایی ملایم وخنک در بهار و تابستان
شنا در رودخانه کسلیان
