شهر قوچان را با شهر باستاني اشك يا ارسكه يك دانسته اند. اين شهر در قرون وسطي به نام خبوشان و خوجان معروف بود. اين شهر در زمان هلاكو تجديد بنا شد و نوه هلاكوخان، ارغون خان بروسعت آن افزود. در زمان غازان خان يك معبد بودايي در اين شهر بنا گرديد.
همچنين در طول تاريخ، اين شهر چندين بار به علت زلزله ويران شده است؛ اما دوباره ساخته شده و رونق دوباره يافته است. آثار به جامانده در اين شهر عمدتاُ به قرن ششم هجري تعلق دارند. چشمه گرماب قوچان يكي از محل‌هاي ديدني اين شهر است.
مکان های دیدنی و تاریخی قوچان
آرامگاه بابا حسن در روستای خسرويه، آستانه شهر كهنه، امام زاده اسماعيل بن موسی بن جعفر(ع) در آبادی جرتوده، امام زاده جعفر در3 كيلومتری شهر قوچان، امام زاده حسين اصغر در سر ولايت، امام زاده حسين بن حسن مجتبی در نوروزی، امام زاده علی بن موسی در آبادی شرف، تپه چيلغانی در قوچان، تپه زوباران درقوچان، تپه‌فتح‌آباد در 5 كيلومتری باختر قوچان، تپه نادری (مرواريد تپه) در شمال باختری شهر قوچان، تپه يام در شمال فاروج، قلعه تپه در 15 كيلومتری شهر قوچان و مدرسه عوضيه يا مسجد جامع برخي از مكان هاي ديدني و تاريخي اين شهرستان را تشكيل مي دهند.
صنايع و معادن قوچان
از صنايع ماشيني و معادن شهرستان قوچان اطلاعات مستندي در دست نيست. مهم ترين صنايع دستی مردم قوچان، عبارت‌اند : پوستين دوزی، نمد مالی، گليم بافی، دوختن چاروق (گونه ای كفش)، ساغری، گيوه و كفش، كمخت، فرش، قاليچه بافی، جاجيم بافی، عرقچين دوزی، جوراب بافی، دستكش پشمی، كيسه حمام، گونه ای لباس مردانه از برك (پشم نرم بز و گوسفند) كه در اصطلاح محلی چوخه نام دارد.
کشاورزی و دام داری در قوچان
كشاورزی قوچان از گذشته پر رونق بوده، به طوری كه آن را خميرخانه يا انبار خراسان رضوي می ناميده اند. در قوچان، غلات به طور آبی و ديمی كشت می شود. ساير فرآورده های كشاورزی آن عبارتند از : چغندرقند، آفتابگردان، لوبيا روغنی (سويا)، سيب زمينی، پياز، سبزيجات، ميوه هاي جاليزي، گياهان علوفه‌ای، حبوبات، باغ های انگوری و سيب درختی. گله داری و دام‌پروری نيز از كارهای مهم توليدی مردم قوچان است. كره، ماست، روغن و پنير قوچان بسيار معروف و مرغوب است. هم چنين مرغ‌داری و پرورش طيور به روش سنتی و صنعتی رواج دارد.
مشخصات جغرافيايی قوچان
شهرستان قوچان، با پهنه ای حدود 6868 كيلومتر مربع، در شمال استان خراسان رضوي، از نظر جغرافيايی در 37 درجه و 7 دقيقه پهنای شمالی و 38 درجه و 30 دقيقه درازای خاوری قرار دارد. اين شهرستان از شمال به جمهوری تركمنستان، از باختر به شهرستان های شيروان و اسفراين، از خاور به شهرستان های درگز و چناران و از جنوب به شهرستان های نيشابور، چناران و سبزوار محدود است. هوای قوچان معتدل و نيمه مرطوب بوده و بيش ترين درجه حرارت در تابستان ها 35 درجه بالای صفر و كم ترين آن در زمستان ها، 10 درجه زير صفر است. ميانگين بارندگی ساليانه قوچان،410 ميلي‌متر گزارش شده است. راه های مهم قوچان، عبارت‌اند از :1- راه قوچان – مشهد، به درازای 130 كيلومتر2- راه قوچان – سبزوار، به درازای 163 كيلومتر3- راه قوچان – بجنورد، به درازای 120 كيلومتر4- راه قوچان – درگز، به درازای 120 كيلومتر5- راه قوچان – باجگيران، به درازای 84 كيلومتروجه تسميه و پيشينه تاريخي
بر پايه آثار تاريخی در حدود 250 پ. م، از قوچان به نام های «آساآك»، «آشاك» و «آرسكا» ياد شده است. آساآك (آساك) جزو ناحيه دهستان خراسان بوده، كه در روزگار باستان «پارت» خوانده می شده است. پژوهشگران بانی آن را اشك اول و محل آن را قوچان امروزی دانسته اند. قوچان از اوايل دوره اسلامی تا اوايل چيره گی مغول، به نام های «استوا» (استو)، «خوجان» و «خبوشان» ناميده می شد. شاه عباس بزرگ صفوی (996-1038 هـ . ق) برای جلوگيری از تاخت و تاز ازبكان به خاور ايران، گروه هايی از ايلات باختر ايران از جمله ايل زعفرانلو را به قوچان كوچ داد. در سفری كه نادر شاه افشار به سمرقند و بخارا كرد، چندين صفحه قرآنی را كه به خط غياث الدين بايسنقر نگاشته شده است و در آرامگاه تيمورلنگ جای داشت، به قوچان آورد. بعدها به دستور ناصرالدين شاه قاجار، دو برگ از آن، به موزه تهران منتقل شد. شهر قوچان چندين بار در سال های 1267 هـ . ق (1851 م)، 1278 هـ . ق (1861 م)، 1312 هـ . ق (1894 م)، در اثر زلزله آسيب ديده ويران شد. در 1313 هـ . ق (1895 م)، شهر كنونی به كمك محمد ناصر خان شعاع الدوله – رئيس ايل زعفرانلو – توسط مهندسان روسی، در 12 كيلومتری شهر كهنه بنا شد.
واقعا زیباست و رویایی یاد شهرها ی شمال و اردبیل افتادم یادش بخیر رامسر نور محمود اباد لاهیجان انزلی استارا اردبیل سرعین مشکین اما خدایی قوچان خودمان خیلی زیباتر