نیکپی (زنجان)، شهری از توابع بخش زنجانرود شهرستان زنجان در استان زنجان ایران است و مرکز بخش زنجانرود شهرستان زنجان است. نیکپی در سال ۱۳۹۰ رسماً از روستا به شهر تبدیل شد.
کاروانسرای نیک پی (کاروانسرای شاه عباسی)
کاروانسرای نیک پی در استان زنجان، ۳۵ کیلومتری شمالغرب زنجان، بخش زنجانرود و در روستای نیکپی قرار دارد.
این کاروانسرا دارای قدمت ۵۵۰ ساله میباشد. کاروانسرا در زمان شاهعباس دوم در مسیر یکی از راههای مهم بازرگانی فلات ایران ساختهشده است. کاروانسرای عباسی نیکپی استان زنجان روزگاری محل گذر و استراحت کاروانهای نظامی و تجاری و… بوده است. این کاروانسرا ازنظر جغرافیایی در نقطه مهمی قرار داشته. اکثر تجار آن زمان برای گذر از ایران و رسیدن به مقصد خود میبایست این مسیر را طی میکردند. بر اساس نوشتههای قدیمی این کاروانسرا دارای شهرت جهانی بوده است. حتی اکثر جهانگردانی که از مسیر زنجان گذر داشتهاند از کاروانسرای نیکپی در خاطرات سفر خود یادکردهاند. اکثر جهانگردان جاده ابریشم که از زنجان دیدار داشتهاند در این کاروانسرا اقامت کردهاند. همین موضوع نشاندهنده اهمیت و عظمت و شهرت کاروانسرای نیکپی بوده است.
با توجه به آثار بهجای مانده از این کاروانسرا ساختار چهارگوشی داشته است. ازلحاظ هندسی صحن و میان سرای کاروان نیکپی هشتضلعی بوده. این هشتضلعی به شکل نامنظم ساختهشده است. سبک این کاروانسرا چهار ایوانی میباشد. دورتادور آن حجرههایی ساختهشده است. فضاها و راههای ارتباطی در گوشه هر ضلع از صحن میانسرا برای دسترسی به اصطبل ها، انبارها و سایر فضاهای خدماتی دیده میشود. ورودی کاروانسرای نیکپی در ضلع شرقی این بنا تعبیهشده است. حجرههای نگهبانان در دو طرف آن بهصورت قرینه بناشده.
طاقها و قوسها در کاروانسرای نیکپی بهصورت ضربی میباشد؛ و نوع معماری و عنصر قرینهسازی به بهترین شکل ممکن، طبق الگوی رایج در معماری سنتی فلات ایران رعایت شده است. در کل میتوان از تزئینات این بنا به طاقچههایی با قوس هلالی. طاقنماهایی با قوس جناقی و قاببندیهایی با آجرچینی ساده و بهصورت یکنواخت در سطوح داخلی اشاره کرد. با توجه به سبک و آرایش معماری و همچنین تزئینات بهکاررفته در کاروانسرای نیکپی زنجان. میتوان به این نتیجه رسید که این بنای تاریخی یک بنای عامالمنفعه بوده است؛ که در دوران صفویه احداثشده است.
روستاهای نزدیک به کاروانسرای نیک پی استان زنجان
دو روستای قاهران و قره چریان از شمال شرق، روستای دولاناب از شمال غرب، روستای دره لیک از غرب، روستاهای باغلوجه آقا و اسفناج و کزبر از جنوب با شهر نیکپی همسایگی دارند. این شهر ازلحاظ سابقه باستانی و تاریخی یکی از باسابقهترین مناطق زنجان میباشد. این منطقه دارای باغها، درهها و مناطق طبیعی و گردشگری فراوانی میباشد.