شهر دیزج دیز در تقسیمات کشوری در سال 1387 از روستا به شهر ارتقاء یافته است ،این شهر در وسط دشت وسیع 4500 هکتاری جنوب شرقی خوی و با ارتفاع 1350 متر از سطح دریا قرار دارد. از شمال به شهرک ولیعصر(عج) و شهر خوی ،از جنوب به روستای سید تاج الدین و حوزه استحفاظی تسوج (آذربایجان شرقی) و از طرف شرق به کوههای ولدیان و رستای مرتضی قلی کندی و از طرف غرب به فرودگاه خوی و نیروگاه سیکل ترکیبی خوی منتهی می شود. براساس آخرین بررسی های آماری ،در حال حاضر۱۰۰۰۰نفر جمعیت دارد وسعت شهر در وضع موجود ۲۹۲ هکتار می باشد. زبان اصلی ورایج در این منطقه ترکی آذری می باشد دیزج دیز با توجه به موقعیت اقتصادی و قرارگیری منطقه ای جزو شهر های مهاجرت پذیر می باشد و تقریباً ۹۸ درصد اهالی این شهر بومی این شهر بوده و از قدیم الایام در این منطقه ساکن هستند و شیعه مذهب هستند.
شغل اکثر اهالی شهر دیزج دیز کشاورزی ،دامداری و قالی بافی می باشد .از محصولات کشاورزی این منطقه می توان گندم ،جو ،آفتابگردان،کدو ، یونجه ، محصولات دامی و لبنی را نام برد. سیب ،زردآلو گلابی،گوجه فرنگی،سیب زمینی ،پیاز و هویچ از میوه ها و سبزیجات کشت شده در این شهر می باشد.هرچند با وقوع خشکسالی و کمبود آب، کشاورزی در این شهر با تهدید روبرو می باشد ولی همچنان مردم سختکوش این شهر به تولید مواد غذایی و زراعت ادامه میدهند.
وجود هنرمندان چیره دست قالی باف در این شهر که شهرت ملی و جهانی به خود گرفته است این شهر را بعنوان شهر هنرمندان فرش دست بافت مشهور کرده است.
آثارتاریخی دیزج دیز
مسجد جامع سید الشهداء (ع) و سایر مساجد شهر
مسجد جامع سید الشهدا که در سال 1373 با تخریب و بازسازی بنای قدیمی آغاز شد، در سال 1379 با همت و هزینه کامل اهالی متدین این شهر بازسازی کامل گردید. بنای قدیمی این مسجد بیش از 150سال پیش و با مصالح محلی و بوم آورد ساخته شده بود و به خاطر افزایش جمعیت شهر و کمبود فضا و با اهدای زمین از طرف اهالی خییر شهر با افزایش زیربنا مجددا احداث شد این مسجد با گنبد و مناره های بزرگ و زیبای خود در مرکز شهر(میدان امام (ره))تقریبا از تمام نقاط شهر دیده می شود. از دیگر مساجد این شهر مذهبی می توان به مسجد فاطمیه این شهراشاره نمود که دارای گنبد و طاق های زیبایی می باشد که به همت اهالی با معماری منحصر به فرد هنرمندان ایران اسلامی بنا گردیده است. لازم به ذکر است تقریباًشکل هر دو مسجد مربع شکل بوده و بصورت طاق و گنبد می باشد و مصالح به کار رفته درآن آجری می باشد.وجود چندین مسجد، حسینیه و هیئت های مذهبی و تکایا در این شهر ولایی و مذهبی و عشق به اهل بیت (ع) این شهر را به نام شهر حسینی دیزج دیز معروف کرده است.
تپه دوه گوز(دوه گوز تپه سی)
این تپه باستانی، یکی از قدیمی ترین محوطه های تاریخی شمال غرب کشور و در شمال شهر دیزج دیز مربوط به دوره مس سنگی است که در کاوش های اولیه آثاری از هزاره ششم قبل از میلاد از آن به دست آمده است. با توجه به اینکه این محوطه باستانی منطقه استقراری اقوام نبوده بلکه منطقه کوچ نشینی است، تعدادی از آثار شامل تکه سفال ها، جای تیرک ها، تنور و یک کوره سفال پزی به دست آمده است که این کوره های سفال پزی مربوط به دوره مس و آهن رسیده اند. وجود سنگ اپسین هم در این تپه که وجود انبوه تکه هایی از این سنگ نشان از استفاده اقوام موجود در این محوطه از این سنگ ها به عنوان ابزار درو و وسیله برش است سنگ اپسین اولین کالای تجاری است که دراین محوطه به وفور دیده می شود .این تپه باستانی به جهت عدم توجه مسئولین ، بارندگی ها و تخریب برخی افراد سودجو تقریبا به تلی از خاک تبدیل گردیده است.
حمام قدیمی
این حمام در داخل شهر دیزج دیز واقع گردیده است و در حدود سال 1250 هجری شمسی ساخته شده است که بدلیل نا آگاهی مسئولان وقت روستا تخریب شده است.این حمام مربع شکل بوده دارای یک گنبد مرکزی بزرگ که کل سقف آن را احاطه می کرده و گنبد های کوچک با قوسهای زیبا در بر گرفته بود.منبع تامین آب گرم این حمام از طریق سوزاندن چوب در کوره بزرگی که در سمت شمالی حمام قرار داشت بوده است که این بنا نیازمند احیا و مرمت دوباره می باشد.
کوه غازان
این کوه که در شرق شهر دیزج دیز قرار گرفته است با طبیعت بکر و زیبا باآبشارهای دلنواز و چشمه های جوشان که با کم آبی ها و خشکسالی های پی در پی روز به روز در حال کم آب شدن و خشکیدن هستند جلوه زیبایی به طبیعت این شهر داده است . وجود کوهپایه های زیبا ،گیاهان دارویی و ریواس و علف زارهای سرسبز در این کوه هر ساله طبیعت دوستان ،گردشگران ،ورزشکاران و کوهنوردان زیادی را به این منطقه سرازیر می کند.
