یکی دیگر از جاذبه های گردشگری بندر انزلی کاخ موزه نظامی آن است. بنایی سفید رنگ و با شکوه که یک طرفش دریای خزر نشسته است و طرف دیگرش باغی بسیار سرسبز و خرم. این بنا به فرمان رضاخان در بین سال های ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۴ شمسی بنا شده است و اکنون با قرار گیری سلاح هایی از دوران صفوی به بعد در آن، به عنوان موزه نظامی شهر بندر انزلی فعالیت می کند.
این کاخ متعلق به یک تاجر روسی به نام “خوشتاریا” بوده است که رضاخان در اولین سفرش به انزلی مجزوب این بنا شده و “خوشتاریا” کاخ رابه وی هدیه کرد.
برای ساختن کاخ از استادان ایرانی استفاده شده بود، ساختمان کاخ ازچوب نراد بوده که براثر سهل انگاری طعمه حریق شدو کاملاً ازبین رفت.
معماری
بنای این عمارت كه به كاخ میان پشته معروف بوده از معماری منحصر به فرد و ارزشمندی برخوردار است .
ساختمان در دو طبقه با یكهزار و 168 متر مربع زیر بنا از سنگ و به صورت دو جداره ساخته شده تا ساكنان را از سوز و سرمای بادهای شمالی محفوظ بدارد .
طراح بنا برای این كه رطوبت برخاسته از خزر در این عمارت ماندگار و موجب آزردگی نشود در اتاقها و حتی قسمت های بیرونی هواكش هایی با توری های فلزی تعبیه كرده است .
بنای كاخ از سمت جنوب دارای پنجره بزرگی با طرح خورشید است كه با نخستین اشعه های صبحگاهی نور را به داخل كاخ میهمان می كند و از جانب شمال دارای دری بزرگ است كه ما را مدهوش تماشای رقص مهتاب بر آب نیلگون خزر می سازد .
كاخ دارای یك سرسرای بزرگ با 11 اتاق و یك سالن پذیرایی است ، سقف همه اتاقها را گچ بری های ظریف و هنرمندانه زینت داده و كف اتاقها برای در امان ماندن از رطوبت زمین كف پوش چوبی شده ، پلكانی وسیع و زیبا بازدیدكنندگان را به طبقه بالا می رساند .
شومینه های بزرگ دیواری نیز برای گرما بخشی به ساكنان در دیوار اتاقها تعبیه شده است . این كاخ زیبا درسال 1367 پس از مرمت توسط نیروی دریایی شمال ، به موزه نظامی تبدیل شد تا امكان بازدید عموم مردم از آن میسر شود .
با این همه زیبایی های معماری بنا و آثار به جا مانده همچنان وجهه غالب این كاخ موزه است .
در حیاط عمارت ، ماكت یك ناو و چند تانك و توپ و سلاحهای سنگین و نیمه سنگین در بین درختان قرار داده شده تا ما را با برخی از سلاحهای قدیمی به كار گرفته توسط نیروی دریایی كشورمان آشنا سازد .
طبقه نخست كاخ به سلاحها و ادوات نظامی از زمان زندیه تا دوره رضا خان نظیر ششلولهای قدیمی طپانچه اعلام خطر و فیتیله ای ، كمان های جنگی اوایل قاجاریه و قمه های دوره زندیه و قاجاریه ، تفنگهای بزرگ قلعه‌ای ، تفنگهای سنگ چخماق ، سپر و كلاهخود و نیزه و همچنین ابزار و سلاحهای دریانوردی ، لوازم غواصی مانند كپسول هوا وسایل مكشوفه دریایی مثل قطب نمای مغناطیسی و انواع ماسك های غواصی و انواع دوربین های عكاسی زیرآبی ، ماكتهایی از ناوهای جنگی ، تابلوی انواع گره های دریایی و سكان كشتی اختصاص داده شده است .
طبقه دوم بنا بیشتر وجهه كاخ بودن خود را حفظ كرده و در آن برخی از اشیای به جا مانده مورد استفاده در كاخ نظیر میز كار رضا خان با پایه هایی به شكل چهار شیر نشسته ، رادیو ضبط مبله ای كه هیتلر به وی هدیه داده بود ، چلچراغ تراشیده از چوب یك پارچه و بوفه و مبلمان چوبی منبت كاری شده قرار دارد .
سالن پذیرایی با لوستری بزرگ و زیبا ، میز نهارخوری 14 نفره ، بوفه و ظروف زیبای چینی و بلورین از بخشهای باشكوه و دیدنی این كاخ موزه است . در راهروهای باریك طبقه بالای كاخ نیز گلدانهای چینی ، شمعدانها و قدح و ساعت های عتیقه درون ویترین به نمایش گذاشته شده است . یك تمساح تاكسی درمی شده از جمله هدایایی است كه به رضا خان داده شده بود و اكنون درون یكی از این قفسه ها با چشمانی خیره و دهانی باز تماشاگران ایرانی را می نگرد .
این موزه مورد بازدید گردشگران داخلی به ویژه گردشگران خارجی است.چایخانه سنتی زیبایی در میان درختان مصفا و نیز محوطه بازی جهت بچه ها از دیگر امکانات در نظر گرفته شده برای دیدارکنندگان از موزه بوده و در بخش‌هایی از حیاط کاخ نیز چند عرابه تانک و توپ و سلاح های سنگین و نیمه سنگین قرار داده شده که علاقمندان می توانند در کنار آن عکس یادگاری بگیرند.
چند تابلوی نقاشی از هنرمندان ایرانی و خارجی نیز در این كاخ موزه به چشم می خورد ، در این میان تابلوی كبك آویز اثر كمال المك ، تابلوی مهرمادری از یك نقاش آلمانی مربوط به سال 1870 میلادی و تابلوی پرنده ای نقش زده شده توسط ناصرالدین شاه نیز از آثار دیدنی به نمایش گذاشته شده است .
