شهر باستانی آسک ، شهری تماشایی اما ناشناخته

نویسنده:

سمیرا هادی

در تاریخ:

شهر باستانی آسک، شهری قدیمی و متروکه است که در جنوب‌شرقی هندیجان و کیان‌کوه قرار گرفته است.قدمت شهر تاریخی آسک به قبل از اسلام و دوران اشکانی و ساسانی برمی‌گردد، زمانی که مردمانی ساده‌زیست و زرتشتی مذهب در این منطقه و در نزدیکی کوه آتشفشانی آسک (کوه سوخته) اقامت گزیده و در آنجا ساکن شدند. وجود چشمه‌های مختلف در آن حوالی یکی از دلایلی بود که باعث شد تا مردم آسک آنجا را برای زندگی انتخاب کنند،همچنین وجود کوه سوخته باعث می‌شد تا ساکنین زرتشتی منطقه برای عبادت به آنجا بروند و به راز و نیاز با خدای خود بپردازند. بنا به گواه مورخین نژاد ساکنین شهر باستانی آسک در خوزستان، از منطقه کهگیلویه تا شوش بود که آن‌ها را اوکسیان می‌نامیدند و در قرون بعد به لر مشهور شدند.آن‌ها که پیرو حضرت زرتشت بودند، به زبان پهلوی تکلم می‌کردند و به این خط می‌نوشتند و فرهنگ خاص خود را حفظ کرده بودند. بعد از ورود اسلام به خوزستان مردم شهر تاریخی آسک همچون دیگر ساکنین منطقه، اسلام را قبول کردند و به این دین گرویدند.به مرور زمان و پس از گذشت سال‌ها زندگی آرام اهالی زلزله‌های متعدد، مهاجرت و درگیری‌های قومی موجب ویرانی شهر تاریخی آسک شد و هیچ سکنه‌ای در آن نماند.

شهر باستانی آسک ، شهری تماشایی اما ناشناخته

آسک در حدودالعالم چنين وصف شده است.«دهى است بزرگ و به بر کوه نهاده و بر سر آن کوه آتشى است که دائم همى درفشد شب و روز و حرب از رقيان آنجا بوده است اندر قديم.» اين مطلب نشان‌دهندهٔ آن است که به زمان تحرير حدوالعالم يعنى در اواخر قرن چهارم هجرى قمرى آسک ‌دهى بزرگ بوده و در دامنهٔ‌ کوهى قرار داشت که بر فراز آن آتش فروزان بوده است: مرحوم سلطانعلى سلطانى مى‌نويسد: «در نزديک هنديجان کنونى شهر آسک قديم واقع بود که بسيارى از جنگ‌‌هاى خوارج در نزديکى آن رخ داده است و نام اين شهر در بعضى از اشعار شعراى عرب آمده است. بنا به نوشتهٔ يکى از قديمى‌ترين سياحان عرب تا قرن چهارم هـ.ق آثار قصور عاليه و ابنيهٔ عظيميهٔ باستانى در هنديجان برپا بوده است. آثار عظيم آبيارى روزگار باستان در طرفين رودخانه زهره و خيرآباد که در زيدون يکى شده و از وسط هنديجان مى‌‌گذرد، پيداست.

شهر باستانی آسک ، شهری تماشایی اما ناشناخته

مورخان دربارهٔ آثار آسک نوشته‌‌اند: ايوان بلندى داشته و آتشکده‌ها و دفينه‌هاى باستانى و گورهاى قديمى، تابوتها و حجاريهاى کتيبه مانند در آسک وجود داشته است. کتيبه‌هايى به خط پهلوى بر در غربى ايوان (معبد آتشکده) آسک در سنگ منقوش بوده است.در غرب آسک قلعهٔ گنبدى شکلى است که قبلاً برج ديده‌بانى آنجا بوده است.

شهر باستانی آسک ، شهری تماشایی اما ناشناخته

امروزه در این منطقه تپه‌های باستانی به چشم می‌خورد که تعدادی ظروف سفالی و کوزه از دوران اشکانی و حتی ایلام به دست آمده که نشان‌دهنده روایت‌هایی متعدد از این سرزمین است و می‌توان اطلاعات زیادی از آن به دست آورد.

آتشفشان شهر آسک

درروزگاران پیشین شهر آسک بخاطر داشتن آتشفشان نیز معروف بوده است و اکثر مورخین و بعضی از جغرافی نویسان در این مورد اظهار نظر نموده اند. آتشفشان آسک در پنج کیلومتری شهر امیدیه در کنارجاده امیدیه به آغاجاری واقع شده است و هم اکنون به کوه سوخته معروف است .
اصطخری در مورد آتشفشان آسک می‌نویسد: خوزستان را در نزدیک سر حدات فارس کوهی است که پیوسته آتش از آن شعله می‌کشد ودر شب آتش آن دیده می‌شود ودرروز دود آن صاحب فارسنامه ناصری می‌نویسد : در اواخر ناحیه زیدون و بر تل بلندی در میانه تلهای بلندو کوتاه قبری و گنبدی است که آنرازاهدسوخته گویند ودر نزدیکی آن گنبد چندین شکاف در زمین است وهمیشه دودی که بوی گوگرد دهد از آن شکافها بیرون می‌آید و در شبها روشنائی دهد اعراب آنجا ر ا(زویهد) یعنی زاهد کوچک گویند و در واقع زهیت به زبان زرتشتی به معنی جهنم است .
لازم به توضیح است که آتشفشان باستانی شهر آسک در نزدیکی روستای خیط زبید و کارخانه آسفالت امیدیه جای بسیار دیدنی است و قبل از ورود اسلام به ایران مردم شهر آسک زرتشتی بوده و در روزهای خاص به کنار این آتشفشان می‌آمدند ودر فضای باز که عادت زرتشتیان است به عبادت می‌پرداختند . گواه این موضوع دو مناره بیضی شکل است که در دو طرف کوه سوخته موجود است که یکی از مناره‌ها کاملا تخریب شده و دومی آثاری از آن پیداست و اطراف این مناره‌ها نیز مملو از آجر و سفال و کوزه شکسته است .
مسعودی در حدود العالم ص ۱۳۷ نیز مینویسد بلاد آسک که مابین فارس و خوزستان است آتشفشانی وجود دارد که آتش آن در شب از بیست فرسخی دیده می‌شود و آن در ممالک اسلام مشهور است و آتشفشان به معنی چشمه آتشی است که از زمین بیرون می‌آید و از سخن این مورخ معلوم می‌شود آتشفشان شهر آسک در ذشته شعله ور بوده و اکنون نیز فعال است اما جز اندک دود و روشنائی مختصر و بوی گوگرد از آن چیز دیگری به مشام نمیرسد.

شهر باستانی آسک یکی از دیدنی های ماهشهر شمرده می‌شود که با وجود کمتر شناخته بودن می‌تواند جذاب و تماشایی باشید.

محصولات سفر

دیدگاه خود را بنویسید