نیایشگاه و محل گردهمایی مسلمانان با نام مسجد شناخته میشود. مساجد ابتدا بسیار ساده ساخته میشدند، اما به مرور زمان تبدیل به معرفی برای سبک معماری و هنرهای تزئینی رایج در فرهنگها و تمدنهای مختلف شدند.
به بیان دیگر امروزه افراد با بازدید از مساجد مناطق مختلف جهان متوجه میشوند که آن منطقه از چه سبک معماری استفاده میکند و در معماری از چه هنرهایی بهره میگیرد. امروزه مساجد علاوه بر کارکرد مذهبی که دارند، تبدیل به جاذبههای گردشگری شهرها و کشورها شدهاند و سهم انکارناپذیری در جذب گردشگر به مناطق مختلف به خصوص مناطق اسلامی جهان دارند.
کشور ما نیز مساجد متعدد و زیبایی دارد که هر ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی از آنها بازدید میکنند. ما در اینجا به معرفی 10 مورد از زیباترین مساجد کشورمان میپردازیم؛
1- مسجد نصیرالملک شیراز
مسجد نصیر الملک بدون شک یکی از زیباترین مساجد ایران است و در سال های اخیر به لطف شبکه های اجتماعی و اینستاگرام محبوبیت و شهرت زیادی در بین توریست های خارجی پیدا کرده است. این مسجد به خاطر کاشی های صورتی و گلی اش به مسجد صورتی شهرت پیدا کرده است. همچنین نور که از شیشه های رنگارنگ آن عبور می کند و وارد مسجد می شود مکانی فوق العاده برای عکاسی به وجود آورده است. اگر به شیراز سفر کردید پیشنهاد می کنیم حتما به یکی از زیباترین مساجد ایران هم سری بزنید و این کار را در طول صبح انجام بدهید. چون تا قبل از ظهر نور آفتاب از شیشه های رنگی مسجد به صحن مسجد می تابد و فرصتی بی نظیر برای عکاسی و سلفی را برای شما فراهم می کند.
2- مسجد وکیل شیراز؛ کاخی لاجوردی و فیروزهفام
مسجد وکیل یکی از باشکوه ترین و زیباترین مساجد ایران و در دوره زندیان و به دستور کریم خان زند ساخته شده است. این مسجد در بازار وکیل شیراز قرار گرفته و فرآیند ساخت آن حدود ۲۰ سال طول کشیده است. در معماری سنتی ایرانی اسلامی، مساجد معمولا دارای چهار ایوان هستند اما این مسجد ۲ ایوان دارد و با ۴۸ ستون شگفت انگیز و یکپارچه اش در زمره زیباترین مساجد ایران قرار می گیرد. یکی از منحصر به فردترین جنبه های این مسجد منبر آن است که از سنگ مرمر سبز یکپارچه تراشیده شده است و گفته می شود که این سنگ باارزش را به فرمان کریم خان از مراغه به شیراز آورده اند.
3- مسجد امام اصفهان
شهر گنبدهای فیروزهای، لقبی است که کنار نام اصفهان میدرخشد. یکی از این گنبدها، در ضلع جنوبی میدان امام جلوهگری میکند. یعنی گنبد مسجد جامع عباسی، که امروزه، آن را به نام مسجد امام میشناسیم. این مسجد، طبق کتیبه سردر آن، به دستور شاهعباس صفوی، و با هزینه شخصی او ساخته شده است. این بنا، به عنوان یکی از زیباترین مساجد ایران به جلوهگاه هزار سال معماری اسلامی معروف است. گویا شاهعباس خواسته که شکوه دین، تاریخ، و حکومت صفوی را، یکجا و در یک نقطه جمع کند.
4- مسجد شیخ لطفالله
یکی از مساجد تاریخی شهر اصفهان با نام مسجد شیخ لطفالله شناخته میشود. این مسجد تاریخی در دوران صفویه و به فرمان شاه عباس اول ساخته شده است. مسجد شیخ لطفالله در ضلع شرقی میدان نقش جهان و در مقابل عمارت عالیقاپو ساخته شده است. این مسجد تاریخی، یکی از زیباترین مساجد کشورمان به حساب میآید. مسجد شیخ لطفالله به سبک معماری شیراز ساخته شده و قسمت پایینی دیوارهای محوطه سردر و سکوهای بزرگ کناری آن با سنگ مرمر زرد پوشیده شده است. کاشیهای معرق نفیس در داخل و خارج گنبد این مسجد به کار رفتهاند.
5- مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد که به نام مسجد جمعه هم شهرت دارد یکی از زیباترین مساجد ایران است و بیش از هرچیز به خاطر مناره های ۵۲ متری اش شهرت دارد. این مناره ها بلندترین و مرتفع ترین مناره ها در ایران هستند. این مسجد در سه دوره تاریخی و در مدت زمانی بالغ بر ۱۰۰ سال ساخته و تکمیل شده است. ساختمان اصلی و اولیه این بنا متعلق به ساسانیان است اما مابقی ساختمان و گنبدها و مناره های آن در دوره های بعدی و در طول ۱۰۰ سال ساخته شده اند. خوشنویسی ها و الگوهای هندسی پیچیده و هنرمندانه این مسجد آن را به یکی از زیباترین مساجد ایران تبدیل کرده است. از طرفی، خطوط کوفی، کاشیکاری های شگفت انگیز و قرینه سازی های فوق العاده داخل مسجد هم آن را به یکی از شاهکارهای معماری ایران تبدیل کرده است.
6- مسجد جامع تبریز
تخمین عمر بنای پایه مسجد جامع تبریز با کمی مشکل روبهروست. گفته میشود پایههای اصلی مسجد، از دوره صدر اسلام گذارده شده است اما، عمر بنای اصلی به دوره سلجوقیان برمیگردد. مسجدی که در طول عمر خود، همواره مسجد جامع شهر بوده و بازار اصلی شهر، گرداگرد آن شکل گرفته است. گچبریهای بینظیر این مسجد، در شبستان و محراب آن باقی ماننده از هنر دوره سلجوقیان و ایلخانیان است. در زلزله ای در سال ۱۱۹۳هـ.قمری، این مسجد همراه عمارات دیگر تبریز دچار آسیبهای جدی میشود. مسجد فعلی بر پایهها و طاق و چشمههای مسجد اصلی در دوره قاجار و توسط حسینقلی خان دنبلی، حاکم وقت، مرمت میشود. عملی نیکو که در تاریخ پر فراز و نشیب قاجار، نگینی زیبا محسوب میشود.مسجد جامع تبریز، یکی از زیباترین مساجد ایران در بازار تبریز، خیابان شهید مطهری٬ روبروی خانه مشروطه قرار دارد. بازدید از این مسجد رایگان است.
7- مسجد آقا بزرگ کاشان
کاشان را همه به خاطر خانه های تاریخی مشهورش می شناسند. با این حال در همسایگی شهر کاشان مسجدی شگفت انگیز و قاجاری به نام مسجد آقا بزرگ را می توانید پیدا کنید که یکی از زیباترین مساجد ایران است. اگر به کاشان سفر کردید حتما باید از این مسجد باشکوه و تاریخی دیدن کنید. مسجد آقابزرگ مسجدی آجری است که با حکاکی های چوبی، آیینه کاری ها و سفال های قرینه اش زیبایی و شکوه خاصی دارد. فضای این مسجد بسیار آرامش بخش و دلپذیر است و ارزشش را دارد که مدتی را در آن جا در سکوت و خلوت سپری کنید.
8- مسجد جامع بروجرد
یکی از قدیمیترین و زیباترین مساجد ایران در قرن دوم یا سوم هجری، در بروجرد ساخته شده است. مسجدی که در کنار تمام نشانههای معماری اسلامی، روحیهای از معماری ساسانی را در خود نگاه داشته است. این مسجد که گفته میشود بر پایههای یک آتشکده ساسانی بنا شده است، به همان سبک معماری، گنبدخانهای مشابه چارطاقهای ساسانی دارد.
9- مسجد گوهرشاد مشهد
گوهرشاد نام همسر شاهرخ، یکی از پادشاهان تیموری است که این مسجد را برای همسرش ساخته است. این مسجد در زمان ساختش در فضایی گسترده و باز قرار داشت، اما با توسعه فضای حرم امام رضا اکنون بخشی از فضای حرم به شمار می رود. در حال حاضر تقابل آبی فیروزه ای مسجد گوهرشاد که در کنار گنبد طلایی امام رضا قرار دارد چشم اندازی زیبا و بی نظیر به وجود آورده است. این مسجد با معماری فوق العاده اش یکی از شاهکارهای سبک معماری اسلامی محسوب می شود و به دلیل نزدیک به حرم امام رضا یکی از پربازدیدترین مساجد ایران به شمار می رود. حتی برخی مسجد گوهرشاد را پربازدیدترین مسجد ایران می دانند.
10- مسجد امیرچخماق یزد
معرف یزد در طول تاریخ، مسجد و میدان امیرچخماق بوده اند. قدمت این مجموعه، به دورهی تیموری و قرن نهم هـ.قمری برمیگردد. مسجد امیرچخماق، در ضلع جنوبی میدان قرار دارد و دارای دو شبستان زمستانی و تابستانی است. بادگیر شبستان تابستانی، و شیوه تامین نور شبستان زمستانی از جمله جذابیتهای این مسجد برای بازدید است.
گنبد این مسجد، که به مسجد جامع نو یزد هم شناخته میشود، جلوهگاه هنر کاشیکاری ایرانی-اسلامی با کتیبههایی به خط کوفی است. کاشیکاریها و معرقکاریهای سبز این گنبد و سردر مسجد، آن را تبدیل به یکی از زیباترین مساجد ایران کرده است.
مجموعه امیرچخماق که نقطه مرکزی خیابانهای یزد است، شامل مسجد، بقعه سنتی فاطمه، بازارچه و آبانبار و تکیه امیرچخماق است. امیر چخماق از سرداران و امرای شاهرخ تیموری هنگامی که به حکومیت یزد رسید با همکاری همسر خود ستی فاطمه خاتون برای آبادانی، شهر آن را بنیان نهاد.