اگر قبل از هر سفر بدانیم که جشن ها و فستیوال های هر منطقه چیست و در چه زمانی از سال برگزار می شوند، چنانچه بتوانیم این مراسم را در برنامه خود بگنجانیم، مطمئنا سفر خاطره انگیزتری خواهیم داشت. ایتالیا هم از آن دست کشورهایی است که همه ساله فستیوال های زیادی را برگزار می کند که عمدتا به صورت رایگان قابل بازدید و حتی شرکت کردن هستند.
اکثر این جشن ها بر پایه اتفاقات تاریخی شکل گرفته اند و ماهیت جشن های تاریخی به گونه ای است که شرکت کنندگان لباس ها و ماسک هایی متناسب با آن مراسم بپوشند. از معروف ترین جشن ها و فستیوال های ایتالیا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
جشن سنت اورسو
هرساله در ۳۰ و ۳۱ ژانویه، صدها هنرمند از سراسر درهی آئوستا (Aosta) برای نمایش و فروش آثار خود در خیابانهای مرکز شهر آئوستا دورهم جمع میشوند. آثار به نمایش درآمده در این خیابانها نظیر مجسمهها و منبتکاریهایی از جنس چوب و سنگ، وسایل فلزی و چرمی و بافتنی بسیار شگفتانگیز هستند. آئوستا نیز در نوع خود شهری زیبا بوده و مناسب سر زدن در اواسط فصل زمستان است.
کارناوال ونیز
شهر شناور ونیز از ۲۷ ژانویه تا ۱۳ فوریه تبدیل به یک جشنوارهی خارقالعادهی بالماسکه میشود. این فستیوال که به عقیدهی برخی به قرن دوازدهم میلادی تعلق دارد، فرارسیدن اولین روز ماه روزهی مسیحیان را جشن میگیرد. درحالیکه شرکت در جشنهای باشکوه بالماسکه نیازمند پرداخت هزینههای گزاف برای خرید بلیط است، رژهی قایقهای نورانی شناور، کنسرتها و اجراهای خیابانی رایگان بوده و به روی عموم باز هستند.
نبرد پرتقال
این نبرد مشهور، یک نزاع قرن دوازدهمی با میوهی پرتقال را بازطراحی میکند و یکی از بزرگترین نبردهای غذایی در اروپا محسوب میشود. شرکتکنندگان یا شروع به دویدن در خیابانهای شهر ایوریا (Ivrea) کرده یا اینکه از داخل یکی از اتوبوسهای نبرد، به سمت افراد پیاده پرتقال پرتاب میکنند. هرساله در روزهای منتهی به سهشنبهی چاق (یک روز مانده به شروع ایام روزهداری در آیین مسیحیت) مردم شهر ایوریا به ۹ گروه تقسیم شده و برای مدت سه روز در بزرگترین نبرد غذایی ایتالیا شرکت میکنند. این نبرد میتواند برای افرادِ دارای کمبود ویتامین C مفید باشد.
کارناوال ویارجو
هرساله در ماه فوریه، مردم شمال ایتالیا کمی دیوانه میشوند. آنها در قالب هزاران نفر راهی شهر ساحلی ویارِجو (Viareggio) شده تا شوخطبعی ذاتی خود را به نمایش گذاشته و کمی به ماههای تاریک و افسردهی زمستانی جان دهند. رژهی بزرگ عروسکهای کاغذی، بدون شک، از نکات بارز این فستیوال ۱۵۰ ساله محسوب میشود. برخی از این عروسکها بهاندازهی ساختمانهای چندطبقه ارتفاع دارند و عبور آنها از خیابانهای شهر با نواختن موسیقی همراه است.
انفجار ارابه در فلورانس
مردم فلورانس در یکشنبهی عید پاک، در بیرون از کلیسای جامع این شهر گرد هم جمع میشوند تا شاهد مراسم انفجار ارابه یا اسکوپیو دل کارو (Scoppio del Carro) باشند. این سنت چند صدساله با برگزاری مراسم آتشبازی در بیرون از کلیسا به کمک چندین کبوتر شبیهسازیشده به اوج خود میرسد. در این مراسم، یک ارابهی ساختهشده در سال ۱۶۲۲، توسط دو گاو تزئین شده با گل و روبان در خیابانهای فلورانس، حدفاصل بین محل تعمیدگاه و کلیسا در جایی که وسایل آتشبازی نگهداری شدهاند، چرخانده میشود.
وصلت دریا در ونیز
آخرین هفتهی ماه مه زمان برگزاری یک جشن بزرگ در ونیز است؛ زیرا شهر در این ایام دلاوریهای دریانوردی خود را با یک اجتماع عظیم از قایقهای شناور از سنت مارک (St Mark) تا بندر سنت نیکولو (St Nicoló) جشن میگیرد. هزاران نفر برای تماشای این مراسم و مشاهدهی یکی از مسابقات قایقرانی در رودخانههای خروشان حضور مییابند. جشن وصلت دریا یا فستا دلا سِنسا (Festa della Sensa) در مقابل کلیسای سنت نیکولو به اوج خود میرسد و در نزدیکی میدان شهر نیز یک بازار بزرگ برپا میشود.
جشن عروسی درختان در آچتورا
جشن عروسی درختان در آکستورا یا آچِتورا (Accettura) ترکیبی منحصربهفرد از الحاد، مذهب، باور، خرافه، جشنهای افراطی، سختکوشی و هنرهای سنتی است. در طول این مراسم، ماجو (maggio)، یک درخت کهنسال بلوط و چیما (cima)، یک درخت مقدس، از جنگلهای اطراف بریده شده و برای وصلت با یکدیگر به شهر آورده میشوند. این سنت، نماد باروری و اتحاد شهر آچتورا است.
مسابقه شمع ها در گوبیو
مردم گوبیو (Gubbio) نگهبانان قدیس خود را از طریق حمل ۳ شمع غولآسا در سراسر شهر گرامی میدارند. مردم در سه رنگ زرد (برای سنت اوبالدو)، آبی (برای سنت جورجیو) و سیاه (برای سنت آنتونیو) لباس به تن کرده و شمعهای ۵ متری را حمل میکنند. شهروندان گوبیو در بعدازظهر این مراسم در ماه مه، در مسابقهی شمعها شرکت میکنند؛ هرچند سبقت گرفتن در این مسابقه مجاز نیست، اما شرکتکنندگان اغلب در حدفاصل بین سرپایینیهای پرشیب و باریک شهر این کار را انجام میدهند.
اجتماع مارگیرها در کوکولو
قرنهاست که هرساله مارگیرهای محلی باهم برای شکار بیشترین مار رقابت میکنند. این فستیوال عجیب به یاد سَنت دومینیک برگزار میشود؛ مردم محلی عقیده دارند که سنت دومینیک توانست با کمک مارها حملهی گرگها، خرسها و بیماریها را دفع کند. در این مراسم، مارهایی به طول بیش از ۲ متر بر روی مجسمهی چوبی سنت دومینیک قرار داده شده و در خیابانهای شهر کوکولو (Cocullo) گردانده میشوند. هرکسی که بتواند بیشترین مار را شکار کند، برای چندین سال آتی لقب قهرمان را از آن خود میکند.
بازی پل در پیزا
بازی پُل هرساله در آخرین یکشنبهی ماه ژوئن برگزار میشود. مردان شهر پیزا (Pisa) در این رقابت به دو گروهِ جنوب رود آرنو (Arno) و شمال رود آرنو تقسیم شده و باهم از طریق یک ارابهی بزرگ فلزی بر روی پل پونته دی مزو (Ponte di Mezzo) رقابت میکنند. هر گروه ۲۰ نفری تلاش دارد تا ارابه را بهطرف مقابل پل هُل بدهد و گروه دیگری را به عقب براند. درمجموع ۶ مسابقه برگزار میشود و تیمی که بتواند بیشترین پیروزی را به دست آورد، برندهی سال لقب خواهد گرفت. تمام شهر برای تماشای این مسابقه در فضایی شاد و حیرتانگیز از خانه بیرون میآید.
کالچو استوریکو در فلورانس
این تورنمنت بسیار خشن یک شیوهی ابتدایی فوتبال است که قدمت آن به قرن شانزدهم میلادی بازمیگردد. در رقابت فوتبال تاریخی یا کالچو استوریکو (Calcio Storico)، تیمهایی متشکل از ۲۷ بازیکن برای رساندن توپ به سمت دروازهی حریف تلاش میکنند و بازیکنان حریف هم مجاز هستند برخلاف فوتبال امروزی از مشت، لگد و ضربهی آرنج استفاده کنند.
قوانین رسمی این مسابقات در سال ۱۵۸۰ توسط کنت جُوانی د باردی (Count Giovanni de Bardi) نوشته شدهاند. امروزه همچنان از توپهای جنگی برای اعلام زمان برگزاری این رقابتها استفاده میشود. تیم برنده یک گاو چیانینا (Chianina)، یکی از قدیمیترین نژادهای برجایمانده از گاوها، را دریافت میکند.
فستیوال گل
فستیوال گل در سراسر ایتالیا با تصاویری زیبا از گلبرگها (اصطلاحاً تصاویر موزاییکی) برگزار میشود. طول برخی از این تصاویر گاهی به چند صد متر میرسد. ریشهی این فستیوال به واتیکان در سال ۱۶۲۵ تعلق دارد، اما این رسم خیلی زود در سراسر ایتالیا گسترش یافت. امروزه میتوان یکی از بزرگترین فستیوالهای گل را در شهر نوتو (Noto) در خلال سومین آخر هفتهی ماه مه تجربه کرد. اکثر فستیوالهای گل در شهرهایی چون پیِنزا (Pienza)، اورویِتو (Orvieto)، برونیاتو (Brugnato) و سراسر منطقهی امیلیا رومانیا (Emilia Romagna) در شمال ایتالیا در اوایل ماه ژوئن برگزار میشوند.
فستیوال اپرا در ورونا
آمفیتئاتر شهر ورونا با سبک روم باستان، در تابستان هرسال، از اواخر ژوئن تا اوایل سپتامبر، درهای خود را به روی مجموعهای از اجراهای کلاسیک میگشاید. این محل مشهور که سالها دستنخورده باقی مانده است، یکی از بهترین مکانها برای تماشای موسیقی زنده در ایتالیا محسوب میشود. فستیوال اپرا نیز اجراهای زندهی خود نظیر آیدا (Aida)، کارمن (Carmen)، توراندو (Turandot) و یک رقص باله از سوی گروه روبرتو بوله (Roberto Bolle) را در این مکان به روی صحنه میبرد.
فستیوال مدونا برونا در ماترا
مردم ماترا (Matera) در دوم جولای هرسال، اقدام به جشن گرفتن یک معجزهی قرونوسطایی میکنند که ریشهی آن به سال ۱۳۸۹ میلادی بازمیگردد. در فستیوال مدونا برونا (Madonna Bruna)، مجسمهای از مریم مقدس بر روی یک ارابهی بزرگ بهآرامی در خیابانهای شهر گردانده میشود. چند الاغ این ارابه را کشیده و ردیفی از شوالیههای سوار بر اسب آن را احاطه میکنند. این اجتماع رنگارنگ با یک رژه و سخنرانی مقامات کلیسا همراه است و درنهایت به یک مراسم بزرگ آتشبازی ختم میشود.
دیسفیدا
دیسفیدا (Disfida) یک رقابت تیراندازی در میان محلههای شهر فیویتزانو (Fivizzano) در ایالت توسکانی شمالی است که در ماه جولای برگزار میشود. اگرچه دیسفیدا یک فستیوال مهم نیست، اما با ظاهر قرون وسطایی، رقص پرچمها و آتشبازیها، تمامی ویژگیهای یک فستیوال مرسوم را دارد.
فستیوال جاز در پروجا
پِروجا (Perugia) برای مدت ۱۰ روز در فصل تابستان خود را وقف یک فستیوال محلی و بینالمللی جاز با اجرای کنسرت در خیابانها، کلیساها و تالارهای شهر میکند. فستیوال جاز پروجا که در سال ۱۹۷۳ راهاندازی شد، از چهرههای مشهور موسیقی جاز، پاپ و راک نظیر دیزی گیلسپی (Dizzy Gillespie)، چِت بیکر (Chet Baker)، التون جان (Elton John)، کارلوس سانتانا (Carlos Santana) و اریک کلپتون (Eric Clapton) استقبال میکند. بسیاری از این کنسرتها رایگان هستند، هرچند باید برای تماشای بزرگترین اجراها در سالنهای آرنا سانتا جولانا (Areana Santa Giulana)، سالن تئاتر پاوُنه (Pavone) و کلیسای سن پیترو (San Pietro) بلیط تهیه کرد.
فستیوال پالیو در سینا
مشهورترین مسابقات اسبسواری در ایتالیا شاهد حضور ۱۰ اسب نر همراه با سوارکاران خود در اطراف میدان پیازا دل کمپو (Piazza del Campo) برای نمایش مهارتهای آنها است. پالیو (Palio) هر دو سال یکبار برگزار میشود و تقریباً از سال ۱۶۴۴ میلادی تا به امروز در جریان است. ۱۰ منطقه از شهر سیِنا (Siena) در این فستیوال دارای یک اسب و یک سوارکار هستند. اسبها و سوارکاران هر منطقه هرساله تغییر میکنند. دیگر رسم جذاب در فستیوال پالیو، برگزاری میهمانیهای شام در شب قبل از مسابقه است.
لا کوینتانا
شهر آسکولی پیچِنو (Ascoli Piceno) در اولین یکشنبهی ماه اوت هرسال میزبان یک تورنمنت مبارزه به سبک قرون وسطی است. از نکات بارز این فستیوال میتوان به راهپیمایی قبل از برگزاری مبارزه اشاره کرد. مردم در این راهپیمایی با لباسهای سنتی متعلق به دوران قرون وسطی شرکت میکنند. پس از برگزاری مسابقهی لا کوینتانا (La Quintana)، جشنی برای اعلام برندهی مسابقه برگزار شده و مراسم تا پاسی از شب ادامه دارد.
فستیوال فیلم ونیز
ونیز هرساله میزبان یکی از بزرگترین و معتبرترین فستیوالهای فیلم جهان است. عاشقان فیلم باید از این شهر شناور در آب دیدن کرده و شاهد حضور برخی از بزرگترین ستارگان دنیای فیلم، نمایش برترین فیلمها و اهدای جوایز نفرات برتر در آن باشند. فستیوال فیلم ونیز بخشی از یک مجموعهی بزرگتر از رویدادهای فرهنگی، موسوم به دوسالانهی ونیز، است.
رگاتا در ونیز
ونیزیها در اولین یکشنبهی سپتامبر هرسال، دلاوریهای دریایی خود را با برگزاری یک اجتماع رنگارنگ از قایقهای سنتی، قایقهای پارویی و قایقهای دراز مخصوص شهر ونیز جشن میگیرند. پس از این رویداد، پاروزنان پیر و جوان شهر برای شرکت در شماری از مسابقات به آب میزنند. قایقسواران در ابتدا مسیر کانال بزرگ شهر به سمت پل مشروطیت (Constitution) را طی کرده و در مسیر بازگشت بهطرف دانشگاه ونیز پارو میزنند.
فستیوال سن جنارو در ناپل
در صبح روز نوزدهم سپتامبر، هزاران نفر در اطراف کلیسای ناپل، با امید دیدن اثری از رد خون، گرد هم جمع میشوند. در یک مراسم مذهبی تشریفاتی، کاردینال چند شیشهی خون (خونی که به عقیدهی برخی متعلق به سن جنارو است) را از کلیسا خارج میکند. جمعیت مشتاقانه به این صحنه نگاه میکند که آیا این خونها جاری میشوند یا خیر. جاری شدن خونها نشانهای از تقدیس شدن شهر از سوی سن جناروی قدیس است. جشنهای این فستیوال برای مدت ۸ روز و تا زمان بازگشت شیشههای خون به جایگاه خود در کلیسا ادامه دارند.
جشنواره بین المللی ترافل سفید در آلبا
حضور در جشنوارهی ترافل یکی از مهمترین اقداماتی است که باید از سوی عاشقان خوراکی به هنگام سفر به ایتالیا انجام شود. جشنواره و بازار ترافل سفید در شهر آلبا (Alba) یکی از بهترینها در نوع خود در ایتالیا بوده و هرساله در تمامی آخر هفتهها، از اوایل اکتبر تا اواسط نوامبر، در جریان است. این فستیوال با برپایی کنسرتها و غرفههای خوراکی در شب اول آغاز شده و با حراج جهانی ترافل و تور پیادهروی این شیرینی برای توریستها به پایان میرسد. توسکانی، اومبریا (Umbria)، امیلیا رومانیا و مولیز (Molise) از دیگر مقاصد محبوب برای امتحان ترافل در ایتالیا هستند.
اوه بی، اوه بی در میلان
قرنهاست که اوه بِی اوه بِی (Oh Bej Oh Bej) به معنی «آه چه زیبا آه چه زیبا» فرارسیدن فصل فستیوالها در میلان را نوید میدهد. این فستیوال که از هفتم دسامبر آغاز میشود، اخیراً از کلیسای سنت آمبروجو (Sant Ambrogio) به قلعهی اسفورتِسکو (Sforzesco) منتقل شده و میزبان فروشندگان وسایل خردهریز، هنرمندان، گلفروشها، سازندگان اسباببازی و شیرینی فروشها است. بدون امتحان کردن شاهبلوطهای دودی، موسوم به فیرونات (Firunatt)، این فستیوال را ترک نکنید.
فستیوال سن بیاجو
شاید روز سن بیاجو (San Biagio) در این کشور یکی از بزرگترین فستیوالهای ایتالیا نباشد، اما در نقاط مختلف این سرزمین جشن گرفته میشود. این فستیوال شما را با نحوهی برگزاری جشنهای مرسوم در مناطق جنوبی ایتالیا، بهخصوص آوِترانا (Avetrana) آشنا میکند. آوترانا در شبهجزیرهی سالِنتو (Salento) در منطقهی پولیا (Puglia)، در پاشنهی این سرزمین چکمهای شکل، قرار دارد.