خانه‌های تاریخی هر یک از شهرهای ایران به گونه‌ای، نمادهایی از هویت ایرانی را به نمایش می‌گذارند. نظر به اینکه این خانه‌های تاریخی در جاهای مختلف ایران با معماری منحصر به‌فرد همان منطقه تطبیق داده شده‌اند، می‌توان آن‌ها را نمادهایی از هویت قومی و ملی ایران دانست.
خانه‌های تاریخی گاه مربوط به شخصیت‌های سیاسی، اجتماعی و ادبی و چهره‌های تاثیرگذار معاصر بوده‌اند، که طرفداران و علاقه‌مندان خاص خود را دارند.
یکی از این خانه‌های زیبا، خانه قاسم اهری در شهر اهر است که به دلیل شخصیت سیاسی و مردمی صاحب آن از اهمیت خاصی به‌ویژه برای مردم شهر اهر برخوردار است.
قاسم خان اهری کیست؟
قاسم اهری فرزند ارشد حاجی حسن آقا بود. به سال ۱۲۶۳ در اهر چشم به جهان گشود. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه به اروپا رفت و در رشته پزشکی موفق به اخذ درجه دکترا شد و پس از بازگشت به ایران در اهر و سپس تبریز به طبابت پرداخت.
قاسم خان اهری نخستین چشم پزشک ایرانی و از خیران مدرسه ساز و مسجدساز بنام آذربایجان‌شرقی و شهرستان اهر بوده که با چهار دوره نمایندگی اهر در مجلس شورای اسلامی، از محبوبیت ویژه و خاصی در بین مردم منطقه برخوردار است.
دکتر قاسم اهری پس از پایان دوره نمایندگی‌اش به آذربایجان بازگشت. در سال ۱۳۴۵ به علت بیماری به تهران اعزام شد اما همان روز دار فانی را وداع گفت و در همان شهر به خاک سپرده شد. فرزندش دکتر حسن اهری بنیان‌گذار مرکز طبی کودکان و اولین رئیس آن مرکز بود.
عمارت تاریخی دکتر قاسم اهری
سابقه خانه تاریخی و زیبای قاسم اهری در شهر اهر و در استان آذربایجان شرقی به دوره قاجاریه می‌رسد. این خانه زیبا همانند یک کوشک در داخل باغ بزرگی قرار دارد.
خانه تاریخی قاسم اهری که در دو طبقه ساخته شده است مشتمل بر حیاط‌های اندرونی و بیرونی است که در حال حاضر اندرونی آن از بین رفته است.
خانه در طبقه همکف شامل یک طنبی چلیپا شکل و دو راهرو در دو طرف طنبی و چهار اتاق جانبی در دو طرف راهروها است. دو ردیف راه پله در انتهای راهروهای جنب طنبی طبقه همکف را به طبقه اول وصل می‌کند و در پشت دو اتاق که به راهروهای جانبی راه دارد تعبیه شده است.
طبقه اول بنا تنها شامل راهروهای جانبی، اتاق پشت طنبی و یک اتاق در ضلع شرقی بنا است. ارتفاع طنبی زیاد بوده و سقف بنا با شیروانی پوشیده شده است.
بنا دارای پلانی مستطیل شکل در ابعاد ۳۰در۱۳ متر بوده و در دو طبقه ساخته شده است. از زیباترین و دیدنی‌ترین بخش های خانه تاریخی قاسم اهری طنبی بزرگ (در اصطلاح معماری اتاق بزرگ وسط ساختمان را طنبی گویند) آن است که پنجره‌های بزرگ اروسی و نورگیرهای زیبایی داشته و شومینه‌های داخل آن با نقاشی تزیین شده‌اند.
خانه دکتر قاسم خان اهری تمامی شاخصه‌های معماری یک خانه قجری را در خود نهفته دارد. قرینه بودن بنا خود یکی دیگر از شاخصه‌هایی است که زیبایی ظاهر بنا را چندین برابر کرده است.
رئیس شورای ثبت آثار تاریخی و فرهنگی استان، خانه دکتر قاسم خان اهری را به دلیل زیبایی، وسعت و ریزه کاری‌های به کار رفته در معماری در منطقه بی‌نظیر توصیف کرده است.
خانه دکتر قاسم اهری به دلیل شخصیت و جایگاه سیاسی صاحب آن در دوره‌های گذشته شاهد حضور رضاخان، محمدرضا پهلوی و دکتر اقبال، نخست وزیر دولت وقت بوده است.
بنای خانه دکتر قاسم اهری در محله دکتر اهری و در خیابان حزب‌الله اهر قرار گرفته است. این محله جزء هسته اصلی بافت قدیمی اهر نبوده است. از آنجا که تمامی محله دارای خصوصیات بافت قدیمی است، در طبقه بندی محلات قدیمی قرار گرفته است.
در سال‌‌های اخیر قسمت هایی از خانه دکتر قاسم خان اهری آسیب دیده که توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان شرقی در دست مرمت و استحکام بخشی است.
در حال حاضر اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری و دبیرخانه دائمی ستاد سفر، در آن بنا مستقر شده است. در سال ۱۳۸۴ پارکی به نام پارک دکتر قاسم اهری در مقابل این بنا توسط شهرداری احداث شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.
