شهر آشخانه در استان خراسان شمالی با آنکه کوچک است بیشتر میتوان از چشم انداز های بکر آن بعنوان جاذبه های دیدنی نام برد.
آشخانه شهری در استان خراسان شمالی که مرکز شهرستان مانه و سملقان است و در ۴۰ کیلومتری غرب بجنورد قرار گرفته است .
بیشتر ساکنین این شهر را کردهای کرمانج تشکیل میدهند که با زبان کردی کرمانجی (بادینانی) تکلم مینمایند. شهرستان مانه و سملقان به نگین خراسان شمالی مشهور است و از این رو شهر آشخانه از جایگاه ویژهای در استان خراسان برخوردار میباشد.وجه تسمیه مطابق سند ملکی سال ۱۱۱۱هجری قمری که نزد آقای سیاوش مه رو از محقق و شاعر نامدار این شهر از طایفه شاهقلی قبیله تاشگانلو ایل قراچورلو وجود دارد در کنار نام آشخانه کلمه هشت خانه نیز به کار رفتهاست که نشان دهنده تطور آوایی هشت خانه به آشخانه شدهاست.
دیدنیهای آشخانه
روستای قصر قجر آشخانه
روستای قصر قجر برای رفتن به روستای قصر قجر باید به شهرستان مانه و سملقان رفت و در شهر آشخانه در منطقه قره سیلاب است این روستا در منطقه ایی کو هستانی هست و زمستان بسیار سختی دارد این روستا در قسمت غرب کوه آخر داغ قرار گرفته است این روستا بهار بسیار خوبی دارد و تا بستان ان معتدل است . این روستا یزیبا میو های فراولانی دارد به خصوص انگور که طعم و مزه بسیار عالی دارد . اهالی این منطقه کرد هستند و به لهجه کرمانجی صحبت میکنند .این روستا دارای تپه های زیبا و خاک حاصلخیز است این منطقه پوشیده از گل و گیاهان معطر و دارویی است . این منطقه به دلیل داشتن ا ب و هوا و خاک حاصلخیز برای کشاورزی و دامپروری بسیار مناسب است.
روستای چخماقلو
روستای چخماقلو از توابع بخش مرکزی شهرستان مانه و سملقان که در حدود ۲۰ کیلومتری آشخانه مرکز این شهرستان واقع شده، در دوران دفاع مقدس با داشتن هزار و ۲۰۰ نفر جمعیت، ۳۳ شهید، ۲۵ جانباز و دو آزاده را تقدیم نظام و انقلاب کرده است. با در نظر گرفتن تعداد جمعیت، در این روستا از هر ۳۶ نفر یک نفر در راه انقلاب و میهن شهید شده و علاوه بر این ۲۵ جانباز، دو آزاده و ۱۵۰ ایثارگر دیگر نیز از این روستای کوچک در میدان های نبرد، علیه دشمن این آب و خاک جنگیده اند. بنا بر اعلام بنیاد شهید و امور ایثارگران؛ چخماقلو به نسبت جمعیت بیشترین تعداد شهدا را در کشور به خود اختصاص داده و به همین دلیل نیز نام دارالشهدا برای این روستای کوچک کوهستانی پیشنهاد شده است. این روستا که زادگاه عالم ربانی شیخ حسن داوری؛ هم درس مقام معظم رهبری در حوزه علمیه مشهد نیز به شمار می رود از شمال با روستاهای شیرآباد و اسلام آباد و شهر آشخانه ، از جنوب با شهر شوقان، از شرق با گرمک و از غرب نیز با روستاهای هاور و درکش همسایه است. در مهر ماه سال گذشته و در جریان سفرمقام معظم رهبری به خراسان شمالی، حجت الاسلام محمدحسن رحیمیان، نماینده ولی فقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران به عنوان نماینده ویژه معظم له از این روستای شهیدپرور بازدید کرد. وی در این سفر عنوان کرد که این روستا در مقایسه با میانگین کل کشور که از هر ۲۴۰ نفر تقریبا یک نفر به شهادت رسیده است؛ شش برابر میانگین کشوری شهید تقدیم کرده و به عبارت دیگر این روستا رتبه اول تعداد شهدا را در جمهوری اسلامی ایران دارد.
منطقه شكار ممنوع دركش و هاور
منطقه شكار ممنوع دركش و هاور در ۳۰ كیلومتری جنوب غربی شهر آشخانه و ۷۰ کيلومتری شهر بجنورد قرار دارد. این منطقه با فاصله اندکی از جاده آسیایی از آب و هوایی معتدل، جنگلی و كوهستانی برخوردار است و چشمه سارهای فراوانی را در خود جای داده است. به علاوه، تنها جنگل بلوط شرق كشور در این منطقه قرار گرفته است. كوه های جنوب این منطقه كه بخشی از رشته كوه آلاداغ است پوشیده از انواع درختان جنگلی است كه مناظر بسیار زیبا و محیطی دلچسب را برای گردشگران و كوهنوردان به وجود آورده است. بلندترین ارتفاع کوه های این منطقه در حدود ۲۸۰۰ متر از سطح دریا است. وسعت جنگلهای این منطقه در حدود ۲۰۰۰۰۰ هکتار برآورد شده است. از جنگلهای این منطقه میتوان به جنگل زو و جنگل هاورگوزگ اشاره کرد. رودخانه های متعددی همچون رودخانه هاور،چشمه كندآب، کانی شخو و کانی گوزگ در این منطقه جریان دارند که در اکثر ماه های سال دارای آب هستند.
روستای درکش در منطقه ای کوهستانی و در درون دره استقرار يافته و از سطح دريا هزار و ۴۰ متر ارتفاع دارد، از اطراف توسط کوه های بلند در بر گرفته شده و قسمت جنوبی آن به دره کنداب و کوههای بلند آلاداغ با ارتفاع دو هزار و ۴۵۵ متر محدود می شود. درکش متاثر از اقليم کوهستانی، زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل دارد و ميانگين بارندگی سالانه آن نیز حدود ۲۶۵ ميليمتر گزارش شده که این موارد سبب شده تا این روستا دارای طبیعتی روح نواز، چشمه های آب شیرین فراوان و آب و هوایی دل انگیز باشد. آب چشمه های فراوان این روستا پس از تجمیع رودخانه ای می سازد به نام رودخانه درکش یا زوهاور که در میان روستا جریان دارد و لطف گردش در این منطقه را دوچندان می کند.
اطراف روستای درکش را جنگل های زیبا و چشمه ها و آبشارهای دیدنی فرا گرفته و علاوه بر این تنها ذخیره گاه جنگل های بلوط شرق کشور در جوار این روستا قرار دارد، جنگل هایی که در کنار باغات میوه مختلف، مراتع دارای گیاهان دارویی و گونه های مختلف حیات وحش زیبایی کم نظیری به این روستا داده است.از جمله زیبایی های این روستا وجود مراتع سبز و وسیع در اطراف آن و تفرجگاه های زیبای کناره های رودخانه زوهاور و دره کنداب در جنوب روستا است که در کنار دیگر زیبایی های این خطه از ایران اسلامی همه ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. همچنین تپه های متعدد باستانی اطراف روستا و برج تاريخ سبزعلی خان قراچورلو، از سابقه کهن تاريخی روستای درکش حکايت می کند، البته قدمت کنونی روستای درکش حدودا به دو قرن می رسد.مردم روستای درکش مسلمان و پيرو مذهب شيعه جعفری هستند و به زبان کردی کرمانجی سخن می گويند، غالب آنها مشاغل کشاورزی و دامداری دارند و عمده محصولات کشاورزی آنها نیز گندم، جو، چغندرقند و محصولات باغی نظیر انگور، گردو، هلو و سيب است.
همچنین بنا بر نظر گیاه شناسان روستای درکش داروخانه ای طبیعی است، در این روستا گنجینهای کمنظیر از گیاهان دارویی وجود دارد و بنا به گزارش یکی از گیاه شناسان که چند سال پیش از این روستا بازدید کرده و به شناسایی گیاهان دارویی آن پرداخته بود در این روستا۳۸۰ گونه گیاه دارویی وجود دارد که ۷۹ گونه از آنها بسیار ارزشمند هستند. به عنوان نمونه گیاه بابونه که یکی از گیاهان دارویی منحصر به فرد در زمینه درمان بیماری های گوارشی محسوب می شود به وفور در اطراف این روستا می روید.
حیات وحش
جنگلهای این منطقه یکی از زیستگاه های مرال (گوزن قرمز) است. مرالها (گوزن قرمز) جثه بزرگ و قوی دارند. طول سر و تنه این حیوان را۱۶ تا ۲۵۰ سانتیمتر، دم آن ۱۲ تا ۱۵ سانتیمتر، ارتفاع این حیوان از زمین۱۲۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر و وزن آن ۱۰۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم است. این حیوان شاخهای بلند با شاخکهای منظمی دارد که این عامل زیبایی آن را دوچندان كرده است.همه ساله در اواخر اسفند تا اوایل فرودین شاخهای این حیوان میافتد و شاخهای جدیدی ایجاد میشود که این شاخها در ابتدا مخملی شکل و بتدریج تا زمان جفتگیری استخوانی میشوند.مرالها، موهای کوتاه به رنگ خاکستری تیره دارند که این رنگ در فصل تابستان و در زمان جفتگیری به زیباترین شکل (قهوهای تیره) مبدل میشوند.زمان جفتگیری مرالها (گوزن قهوهای) از اواسط شهریور تا اواسط مهرماه است.این حیوانات شبگرد بوده و به صورت اجتماعی زندگی میکنند.
آبشار بیار آشخانه
آبشار بیار در نزدیکی روستای بیار در یک کیلومتری جنوب شهر آشخانه از توابع شهرستان مانه و سملقان و ۵۲ کیلومتری غرب بجنورد واقع شده است. این آبشار از ارتفاعات جنوب روستا سرچشمه میگیرد و حدود ۱۵ متر ارتفاع دارد.
امامزاده دلاور
امامزاده دلاور از آثار قدیمی و تاریخی شهرستان مانه و سملقان است که در ۲ کیلومتری شمال شهر آشخانه بر روی تپه بلندی که مشرف به شهر میباشد، قرار دارد. این امامزاده که به امامزاده دیباج نیز معروف است، از نوادگان امام رضا (ع) است. به دلیل نوسازیهای مکرر، تاریخ ساخت این بنا را نمیتوان به طور دقیق مشخص نمود. این مکان از ۶۰ سال پیش تاکنون، محل دفن درگذشتگان شهر آشخانه میباشد.
امامزاده گلزار آشخانه
امامزاده گلزار در ۱۱ کیلومتری شهر آشخانه و ۲ کیلومتری روستای کِشانک در دامنه سرسبز ارتفاعات بلند این روستا قرار دارد. امامزاده سلطان محمد ابراهیم که در محل به امامزاده گلزار معروف است، از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است که به قصد زیارت امام رضا (ع) از مدینه راهی خراسان شد ولی در نزدیکی روستای گلزار، توسط فردی از ایادی بنیعباس به قتل رسید و در این روستا دفن گردید.
روستای درکش آشخانه
روستای درکش در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر آشخانه از توابع شهرستان مانه و سملقان قرار دارد و رودخانه دركش از ميان آن میگذرد. این روستا دارای طبيعتی جنگلی و كوهستانی با چشمهسارهای بسيار و تنها جنگل بلوط منطقه شرق كشور با باغهای ميوه متنوع و فراوان، انواع گياهان دارويی، حيات وحش منحصر به فرد، آثار و تپههای تاريخی متعدد و محيط زيبا و فرحبخش است و همه ساله عده زیادی از دوستداران طبيعت از شهرها و روستاهای اطراف به این مکان سفر میكنند. وجود آبشارها و رودخانهها از ديگر جاذبههای كم نظير این منطقه محسوب میشود. همچنین در جنوب روستای دركش، كوه آلاداغ با ارتفاع ۲۴۵۵ متر و دره كنداب قرار دارد.
تپه قلعه خان
تپه قلعه خان در مرکز روستای رسالت (قلعه خان سابق) در ۲۵ کیلومتری غرب شهر آشخانه و ۳ کیلومتری شهر قاضی از توابع شهرستان مانه و سملقان واقع شده است. این اثر در سال ۱۳۸۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. پس از این که تپه قلعه خان سال ۸۵ مورد کاوش قرار گرفت مشخص شد این تپه حاصل انباشته شدن لایههای باستانی از دوره نوسنگی (حدود هشت هزار سال قبل) تا پایان دوره ساسانی است و پس از آن نیز در مقاطع مختلف دوره اسلامی تا عصر حاضر نیز در بخشهای فوقانی آن زندگی تداوم داشته است. عمدهترین آثاری که در این تپه تاریخی شناسایی شده دیوارهای منقوشی است که مربوط به دوره مس و سنگ است و در همه اطراف تپه پراکندهاند.