بیران‌شهر یکی از شهرهای استان لرستان است. این شهر مرکز بخش بیرانوند از توابع شهرستان خرم‌آباد است . این شهر در منطقه‌ای کوهستانی در مرکز لرستان و در شمال شرقی خرم‌آباد قرار گرفته‌است. تاریخ پیدایش این شهر به بیش از صد سال پیش بازمی‌گردد که اجداد ساکنین حاضر مبادرت به یکجانشینی کردند. بیشتر ساکنین این شهر از ایل بیرانوند و سکوند هستند. بیران‌شهر آب و هوایی کوهستانی با زمستانهای سرد و برفی و تابستانهای معتدل دارد. شغل مردمانش بیشتر کشاورزی و دامپروری است. این شهر در دامنه کوهی کوچک به نام کمرزرد قرار دارد و در سال‌های اخیر به سمت جنوب و دامنه کوه «کلاته پلنگ» کشیده شده‌است.
مردم بیران‌شهر اکثراً از ایل بیرانوند و ایلات دیگر از قبیل سکوند نیز در این بخش سکونت دارند. هستند و زبان آن‌ها لری می‌باشد.
مناطق تاریخی و سیاحتی
مناطق تفریحی و گردشگری دیگری چون آبسرده، گردکانه،گل زرد و سراب‌های الیاس، بیدهل،بی مصرف ،پیرماهی،نرم… همچنین آثار فرهنگی و تاریخی دیگری چون قلعه رحیم،منصور،کاسیان،قنبر،علی بخش و تپه‌های باستانی و تاریخی متعددی ازه جمله سوسن،شیرخان،کرنوکر و گجی می‌باشد.
تغییر نام
نام بیران‌شهر در گذشته چَقَلوندی بود. چَقَل در زبان لری به معنای شغال است. در دی ماه ۱۳۹۰ با تصویب هیئت وزیران، نام شهر چغلوندی به بیران‌شهر و نام بخش چغلوندی به بخش بیرانوند تغییر کرد. دلیل این تغییر نام، درخواست‌های مکرر بومیان منطقه که اکثراً از طایفه بیرانوند هستند بوده‌است. طبق تحقیقات و پیگیری‌های یک خبرنگار، در آن مصوبه هیئت دولت یک غلط املایی باعث شد بسیاری از مردم نام جدید بخش چغلوندی را «بیراوند» بدانند. در صورتی که نام صحیح جدید این بخش «بیرانوند» است و ترکیب «بیراوند» از نظر زبان شناسان صحیح نمی‌باشد و هیئت وزیران نام بیرانوند را به تصویب رسانده است.
زبانمان لکیه ن لری .خودمان هم لک هستیم ن لر دیگه هم نگید این پخش ماله لرستانه ما ماله استان لکستانیم