باسمِنْج یکی از شهرهای مرکزی استان آذربایجان شرقی است که در بخش مرکزی شهرستان تبریز واقع شدهاست. این شهر با ۱۱٬۱۹۰ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۰ خورشیدی، بیست و دومین شهر آذربایجان شرقی محسوب میشود.
نام
واژهٔ باسمنج از سدهٔ هشتم به بعد به صورتهای اسفنج، اوسبنج، فهوسفنج و وهوسفنج در بعضی متون دیده میشود. در باب ریشهٔ نام باسمنج (بهوسپنج) گفتنی است که اجزای فهو، وهو و بهو در زبان پهلوی به معنی خوب است که همگی در توصیف سپنج هستند؛ اما خود سپنج در این زبان به معنی جایگاه استراحت است. اصطلاح فارسی سپنجسرای هم باید در رابطه با همین معنی سپنج (استراحت) پدید آمده باشد.
گردشگری
به خاطر سرسبزی و وجود چشماندازهای طبیعی در کنارههای رودخانهٔ مهرانرود، در محور باسمنج به روستای سفیدهخوان و آب و هوای مناسب و همچنین نزدیکبودن این شهر به مرکز استان، در سالهای اخیر این منطقه از نظر گردشگری اهمیت خاصی پیدا کردهاست؛ به طوری که در چند سال گذشته ساخت و ساز ویلاها و سایر مکانهای تفریحی در کنارههای رودخانهٔ مهرانرود چند برابر شدهاست. همچنین در روزهای تعطیل، این شهر پذیرای عدهٔ زیادی از اهالی تبریز است.
توسعه شهر
به منظور اسکان سرریز جمعیت تبریز و تصمیم مسئولان امر برای احداث شهرکهای مسکونی از جمله شهرکهای آذران، خاوران و مهرانشهر در مابین حوزهٔ استحفاظی شهرداریهای تبریز و باسمنج، بر اهمیت این شهر افزوده شدهاست. چرا که با شروع ساخت و ساز در این ۳ شهرک، شهر باسمنج به مرکز استان آذربایجان شرقی متصل خواهد شد و بهعنوان یکی از مناطق شهرداری تبریز شناخته خواهد شد. ولی بهدلیل برخی مشکلات، از جمله طرح تبدیل شهر باسمنج به مرکز بخش، مجوز ساخت و ساز در این شهرکهای ۳گانه از سوی مقامات استانی و کشوری صادر نمیشود.
رونق شهر
قبل از احداث جادهٔ جدید تبریز – تهران، راه پایتخت از داخل این شهر میگذشت که رونق خوبی هم به شهر داده بود. ولی پس از راهاندازی جادهٔ جدید، شهر باسمنج از توسعه مطلوب بازماندهاست. ولی پیشبینی میشود با افتتاح آزادراه تبریز – زنجان – تهران که از حاشیهٔ جنوبی این شهر میگذرد، شهر باسمنج بار دیگر از رونق خوبی برخوردار شود.
محصولات
خیار باسمنج از نظر طعم و مزه بهترین خیار تولید کشور محسوب میشود که در گذشته قسمت عمدهٔ آن به خیارشور تبدیل میشد. ولی در سالهای اخیر به علت کاهش شدید تولید، بیشتر به صورت خیار سبز روانهٔ بازار مصرف میشود. خیارشور باسمنج و پنیر لیقوان از مهمترین محصولات تولیدی و تجاری این منطقه به شمار میرود.