کلمه شهری است در استان بوشهر در جنوب ایران. این شهر مرکز بخش بوشکان از توابع شهرستان دشتستان میباشد.
جمعیت این شهر بر اساس آمار سراسری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۹۳۷ نفر بودهاست.
این شهر به لحاظ وسعت و جمعیت یکی از کوچکترین شهرهای کشور محسوب میشود.
این شهر با واقع شدن در میان رشته کوه زاگرس جنوبی دارای خاکی حاصلخیز و آب و هوایی نسبتاً ملایم و کوهستانی است. کشاورزی و دامپروری آن از رونق خوبی برخوردار است. وجود طبیعت بکر، نخلستانها، کوههای سر به فلک کشیده، رودخانه دائمی تنگ باهوش از شاخصهای آن است.
آب و هوای شهر کلمه به علت قرار گرفتن دریک منطقه کوهستانی گرم و خشک ولی از نقاط جنوبی تر استان بوشهر دمای پایینتری دارد.
زمینهای این شهر پوشیده از علفزارها و درختان خودرویی است که یک طبیعت زیبا و مثال زدنی را در جنوب کشور به وجود آوردهاست بهطوریکه منطقه را بیشتر به نام بهارستان میشناسند. در فصول زمستان و بهار زمینها پوشیده از گل و گیاه و درختچههای کوچک و بزرگی میشود که چشم هر بینندهای را به تحسین وا میدارد. نخلستانها و مرکباتی همچون لیمو، لیمو شیرین، پرتقال، سیب، انگور، انجیر، زردآلو از این جملهاند.
تاریخچه و آثار تاریخی
شهر کلمه به عنوان دومین دروازه ورودی استان بوشهر از استان فارس از دیر باز دارای اهمیت خاصی بودهاست که وجود کاروانسرای نزدیک شهر که در مسیر کلمه به روستای خون واقع شدهاست خود گواهی بر این مدعا است، وجود آثار باستانی بخصوص در قسمت شمالی شهر نشان از قدمت تاریخی این شهر است ولی متأسفانه به دلیل کم توجهی کاوش باستانشناسی انجام نشدهاست و به همین دلیل نمی توان قدمت این شهر را مشخص نمود. هر چند که آثار باستانی به جا ماند نشان از قدمت هزاران ساله این شهر دارد. وجود این آثار نشان میدهد که به دلیل قرار گرفتن این شهر در مسیر فارس به بوشهر و رفتوآمد کاروانهای تجاری از این مسیر مردم این شهر علاوه بر مشاغل کشاورزی و دامپروری به داد و ستد نیز مشغول بودهاند یا اینکه بازرگانانی برای خرید محصولات کشاورزی و فراوردههای دامی به این شهر مسافرت میکردهاند.
وجه تسمیه شهر کلمه
در مورد نام شهر کلمه نظرات متفاوتی وجود دارد و در کتابهای مختلف دلایل مختلفی برای نامگذاری این شهر آورده شدهاست برخی این نام (قلمه) که نشان دهنده افتادن قلم پای دختر پادشاه کوه گیسکان که توسط دشمنان پس از فتح قلعه به اسب بسته شده بودند نسبت میدهند که زیاد مورد توجه نیست، برخی به دلیل قرار گرفتن این شهر در میان کوهستان و کل به معنای قسمتی از یک کوه دانستهاند و برخی نیز مه صبح گاهی غلیظی که در فصل زمستان وجود دارد را دلیل این نامگذاری دانستهاند و معتقدند که (کله) به معنای خیمه گاه و (مه) هم که همان مه صبح گاهی میباشد و در کل به معنی (خیمگاه مه) است میدانند و برخی نیز گفتهاند که چون قومی از کلیمیها در این شهر سکونت داشتهاند آن را کلمه گفتهاند.
زبان،دین و مکانهای مذهبی
زبان اهالی این شهر فارسی است و به لهجه محلی جنوبی که همان ته لهجه لری است تکلم میکنند.
مردم شهر کلمه مسلمان و شیعه دوازده امامی هستند. مردمی معتقد که آئینها و مراسم مذهبی را با تعصب خاصی برگزار میکنند. دارای یک باب مسجد، دو حسینیه و دو بقعه (شه زاده ابراهیم و شاه زاده محمد) نیز از جمله زیارتگاههای این شهر است که مردم به زیارت آنها میروند.
مردم کلمه از طوایف تنگسیر(جمالی)، فارس، لر و لیرکی هستند که جامعه اجتماعی شهر کلمه را تشکیل دادهاند و در کنار هم زندگی میکنند.
جاذبههای گردشگری
قرار گرفتن شهر کلمه در یک منطقه خوش آب و هوا با طبیعت بکر و دست نخورده، کوههای سر به فلک کشیده، رودخانه دائمی تنگ باهوش در پایین دشت شهر، وجود تونل پیامبر اعظم از جمله تونلهای بزرگ جادهای کشور، کاروانسرای قدیمی مابین کلمه – خون، پارک شقایق، پارک غدیر، نخلستانهای زیبا و یک دست، باغات ترکیبی مرکبات، طبیعت سرسبز و مثال زدنی همه و همه باعث شدهاست که این شهر طبیعت گردان و گردشگران زیادی را به سوی خود بکشد. به همین خاطر است که هر ساله هزاران نفر از هم میهنان عزیز برای گذراندن تعطیلات و استفاده از طبیعت و موهبتهای خدادادی به این شهر مسافرت مینمایند و کلمه از لحاظ جذب طبیعت گردی در استان حائز اهمیت است.
کشاورزی و دامپروری
زمینهای حاصلخیز و آب و هوای مناسب سبب شدهاست که تعدادی از اهالی این شهر به شغل کشاورزی و دامپروری بپردازند بهطوریکه این شهر به عنوان یکی از قطبهای کشاورزی استان محسوب میشود. کشت محصولاتی همچون گندم، جو، کنجد، خیار، هندوانه، سبزی، محصولات گل خانهای و محصولات باغی مثل: خرما، قصب(خرمای زاهدی) و مرکباتی همچون: لیمو، پرتقال و لیمو شیرین این شهر را به لحاظ کشاورزی غنی کردهاست. در این شهر علاوه بر کشاورزی، دامپروری نیز از رونق خوبی برخوردار میباشد و مردم با پرورش گاو، بز و گوسفند علاوه بر تأمین مایحتاج خود محصولات دامی را به خارج از منطقه نیز صادر میکنند.
مردان و زنان این شهر در کنار مشاغل کشاورزی و دامپروری با دستان هنرمند خود دست به خلق آثار هنری میزنند. گلیم و گبه، جاجیم، جانماز، تک (زیر اندازی که با برگ نخل میبافند)، زنبیل و دیگر آثار هنری که با استفاده از مواد موجود در طبیعت ساخته میشود.
