لِيلان يکی از شهرهاي استان آذربايجان شرقی است که در بخش ليلان شهرستان ملکان واقع شده است.
شهر باستانی ليلان که پس از اسلام بهعنوان يکی از بزرگترين و مهمترين شهرهای آذربايجان مطرح می شد، بر اثر زلزلهها، سيلها و ساير بلايای طبيعی از بين رفتهاست و امروزه تنها شهری متروکه در معرض ديد قرار دارد.
تاريخ شهر کنونی ليلان بسيار کوتاه است. در واقع سالها پيش، يکی از ايلات، در نزديکی شهر باستانی ليلان سکنی گزيدهاند و مسئولين کشوری به دليل نزديکی اين روستا به شهر باستانی ليلان، نام ليلان بر آن گذاشتهاند.
در سالهای اخير هم با توجه به باستانی بودن منطقه، کاوشگران و مورخان بسياری در محل شهر باستانی ليلان مشغول به تحقيق و جستوجو شدهاند.اين خود عاملی برای جذب جمعيت در اين روستا شد.تا جايی که علاوه بر اين که تعداد بسيار معدودی از اهالی روستا به ساير نقاط کوچيدند، مهاجرانی نيز از روستاهای مجاور وارد اين روستا شدند.تا اينکه در سال 1374 خورشيدی بر اساس آمارهای جمعيتی که جمعيت آن بيش از 5,000 نفر برآورد شده بود و با توجه به باستانی بودن منطقه، روستای ليلان به شهر تبديل شد.
امروزه ليلان پيشرفتهايی را متحمل شدهاست و در واقع ليلان امروزی، وارث آن شهر باستانی است. پلی تاریخی نیز در یک کیلومتری جنوب این شهربر روی رود لیلان بنا شده است.
جاذبه های لیلان
قلعه بختك ليلان
اين قلعه مربوط به دوران پيش از تاريخ ايران باستان است كه مانند حصاري شهر ليلان را در برگرفته است.
از اين قلعه در دوران ساساني به عنوان پايتخت زمستاني استفاده می شد و آتشكده آذرگشسب در آن قرار دارد.
وسعت محوطه قلعه بختك ليلان حدود ۱۶۰ هكتار و دارای تپه های تاريخی است كه قدمت آنها به هزاره دوم پيش از ميلاد ميرسد.
رئيس ميراث فرهنگی، گردشگری و صنايع دستی ملكان در گفت و گو با ايرنا از شناسايی 46 تپه در اطراف قلعه بختك خبرداد و افزود: آثار بررسی سطحی قلعه حاكی از قدمت پيش از تاريخ تا دوره اسلامی اين قلعه بوده و آثار دوره ساسانی و اشكانی در آن به چشم می خورد.
قلعه بختك ليلان در سال 1379به شماره 2780در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
پل لیلان
این پل در روزگاران گذشته راه ارتباطی همدان، کردستان و مراغه و تبریز را در برمیگرفته است و اکنون به واسطه جاده جدید الاحداث میاندوآب ملکان ارتباط از این طریق انجام می گیرد و در حال حاضر پل ارتباطی است برای رسیدن به روستاهای فتح الله کندی، محسن آباد (جین قره). و ورود به شهر لیلان از طریق این پل امکان پذیر می باشد.
این رودخانه از کوهستانهای شرقی لیلان سرچشمه و به طرف غرب جریان و در نزدیکی شهر میاندوآب به رودخانه زرینه رود می پیوندد و در نهایت به دریاچه ارومیه می ریزد.
رودخانه لیلان چای دشت حاصلخیز لیلان را آبیاری می کرده و تمدن و فرهنگهای بسیار کهنی از دورانهای پیش از تاریخ در اطراف این رودخانه شکل گرفته است،از جمله این فرهنگها میتوان به تپه چمن و الله قلی و به دوران تاریخی و اسلامی اشاره نمود.
لیلان عشق است.وطن است
انگور لیلان بینظیرست،اما هوای خشکی دارد.