امامزاده حسین معروف به “شاهزاده حسین” یکی از زیارتگاه های شهر همدان در جوار میدان بزرگ این شهر معروف به “میدان امام” واقع است. ورود به این امامزاده از حیاطی تقریبا وسیع و مشجر است و در جبهه های غربی و شمالی حیاط حجره و اطاق هایی است که در حال حاضر به عنوان دارالقرآن دفتر آستانه و کتابخانه، مورد استفاده هستند.
با توجه به تصریح برخی از علمای انساب و تاریخ، نسبت به دفن جناب حسین بن علی النقی (ع) در همدان، شهرت بین مردم متدین و عدم انكار مزارشناسان و با استناد به اسناد عتیق بقعه، كه از شخص دفن شده، در این مزار به عنوان ” امامزاده لازم التعظیم و التكریم حسین بن علی النقی (ع) یاد كرده است، اطمینان پیدا می كنیم كه این مزار ، مدفن این امامزاده است. لذا صاحب این بقعه ، فرزند امام علی النقی (ع) ، برادر امام حسن عسگری (ع) و عموی گرامی امام مهدی (عج) محسوب می گردد.علاوه بر آن حضرت، تعدادی از رجال علم و ادب و یا وابستگان حكومتهای وقت نیز در جوار این مقبره مدفون می باشد، از جمله “آباغا خان” فرزند هلاكوخان مغول ، سرشاه سلطان حسین صفوی و یكی از احفاد خواجه نصیر الدین طوسی .اسناد و نوشته های عتیق این آستان، نشانه پیشینه تاریخی مزار و شكوه آن نزد مردم متدین بوده است، اما از زمانی كه مسلم گردید، آن حضرت فرزند بی واسطه امام علی النقی(ع) می باشند، مورد عشق و ملاقه مضاعف ارادتمندان به این خاندان قرار گرفت. از قرار اطلاع، برای توسعه آن برنامه های عمرانی گسترده ای ، پیش بینی شده است.
مقبره امام زاده حسین که از جاذبه های مذهبی همدان است، طی شماره 1707/3 مورخه 7/3/1365 در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است.
در ورود به حرم و داخل بقعه نخست ایوانی است بلند و زیبا با کاشی های رنگین که بدنه و طاق را پوشش داده است. در میانه کاشیکاری ها آیات قرآن به خط زیبای نستعلیق در ردیف های منظم به چشم می خورند.حرم یا شبستان فضایی بزرگ، هشت ضلعی، به طول هر ضلع 5/3 متر است که به حرم حالتی دلنواز و خوشایند بخشیده است. طاق نماهایی به عمق 5/1 متر در هر ضلع وجود دارد که به وسعت فضا می افزاید. ضریح فلزی بزرگ نقره کوب در میانه حرم به شکل مکعب است که در درون آن سنگ قبری گذاشته شده که روی آن پارچه ای از نوع ترمه افتاده است. تمامی دیواره های شبستان آینه کاریست نمای چیده شده قطعات ریز آینه بسیار زیبا و جالب توجه است. کف شبستان تا شروع آینه کاری ها با سنگ مرمر کرم پوشیده شده اند. در ارتفاع تقریباً 3 متری در گوشه هر یک از اضلاع هشت گانه گوشواره ای مقرنس کاری شده است که در حقیقت پایه طاق مدور پوششی یا سقفی بنا است. گنبد پوششی بنا از نوع گنبدهای دوپوش است. ساختمان بنای امامزاده را از بناهای دوره صفویه دانسته اند که البته در دوره قاجار نیز برخی تغییرات در آن صورت گرفته است.معمرین قدمت نخستین بنای این زیارتگاه را پیش از دوره ایلخانیان دانسته اند و تاریخ نگاران نیز به این معتقد هستند و آن را در دوره هلاکوخان (654-663 هجری قمری) می دانند.
بقعه شاهزاده حسین (ع)
بقعه امامزاده حسین بن علی النقی (ع) یا آن چنانکه در همدان معروف است، شاهزاده حسین از نظر معماری بسیار زیبا بوده و از چندین بخش مختلف شامل ایوان ورودی، شبستان پیشین، اتاق مقبره و سرداب تشکیل شده است و مرمت‌ها و نوسازی‌های این بنا در چند سال اخیر بر زیبایی این مکان افزوده است.این بنا با وجود داشتن وضعیت مطلوب ظاهری، هویت تاریخی مشخصی ندارد و به اعتقاد برخی از نسب‌شناسان و تباردانان، مزار مزبور مدفن یکی از فرزندان امام علی بن النقی (ع) به نام حسین عموی بزرگوار امام زمان(عج) است.
بنای بقعه امامزاده حسین(ع)
ساختمان بنای امامزاده شاهزاده حسین همدان را از بناهای دوره صفویه دانسته‌اند، البته در دوره قاجار ن برخی تغییرات در آن صورت گرفته است.معمرین همدان قدمت نخستین بنای این زیارتگاه را پیش از دوره ایلخانیان دانسته اند و تاریخ‌نگاران به این معتقد هستند که در دوره قاجار برخی تغییرات در آن صورت گرفته و آن را در دوره هلاکوخان (654-663 ه ق) می‌دانند.
وسعت بقعه شاهزاده حسین(ع)
بقعه امامزاده حسین در همدان در حال حاضر یکی از مکان‌های مورد توجه مردم است و در سال‌های اخیر و پس از بازسازی و مرمت بنا به محلی برای برپایی مراسم مذهبی تبدیل شده است.این مکان بیش از یک هزار و 300 مترمربع وسعت دارد و با معماری شکیل، امکانات ویژه‌ای در آن تعبیه شده است.
درب بقعه
امامزاده دری قدیمی و کوچک از سمت جنوبی مقابل بقعه دارد که از بازارچه پهلویی به خیابان ارتباط پیدا می‌کند.در بالای سر آن لوحی سنگی کوچک به اندازه 30 و 50 سانتیمتر نصب شده که به روی آن آیه مبارکه “سلام علیکم طبتم فادخلوها خالدین ” حک شده است.
حرم بقعه
ورود به حرم و داخل بقعه از سمت غربی است که نخست ایوانی است بلند و زیبا با کاشی‌های رنگین که بدنه و طاق ایوان را پوشش داده است.در میانه کاشی کاری‌ها آیات قرآن به خط زیبای نستعلیق در ردیف‌های منظم به چشم می‌خورند و بعد از این ایوان، رواق آینه‌کاری شده مجلل و بزرگی قرار دارد که پس از عبور از آن به شبستان حرم وارد می‌شویم.
دیواره‌های رواق آینه‌کاری است که آیات کلام‌الله با خط نستعلیق زینت‌بخش آینه کاری‌هاست.
شبستان بقعه
حرم یا شبستان فضایی بزرگ، هشت ضلعی، به طول هر ضلع 5/3 متر است. فضای باز این قسمت به حرم حالتی دلنواز و خوشایند بخشیده است. طاق نماهایی به عمق 5/1 متر در هر ضلع وجود دارد که به وسعت فضا می‌افزاید.
ضریح
ضریح فلزی بزرگ نقره کوب در میانه حرم است. ضریح به شکل مکعب با ابعاد تقریباً 5/2 متر است. در درون ضریح سنگ قبری گذاشته شده که سانتی متری کف تا عمق طاق آینه کاری است.
گنبد بقعه
گنبد این بقعه دوپوش است به علاوه دارای سردابه یا دخمه زیرین است و قبر اصلی در زیر کف حرم است و سنگ داخل ضریح حالت نمادین دارد.فرد مدفون شده از نوادگان اطروش از نواده‌های ابوالقاسم بطحایی کوچیده از علویان طبرستان به همدان است.
