منطقه حفاظت شده دالانکوه بر اساس منابع محلی مربوط به دوره قاجاریه بوده که این منطقه به مدت تقریبی 30 سال به عنوان قرق و شکارگاه ییلاقی شاهزاده مسعود میرزا ملقب به ظل السلطان پسر بزرگ ناصر الدین شاه و حاکم اصفهان ، مورد استفاده بوده است.
این منطقه از جاذبه های تیران،در سال 1388 با نام «منطقه شکارممنوع دالانکوه و سد زاینده رود» به طور رسمی مورد حفاظت قرار گرفته و در سال 1389 به «منطقه حفاظت شده دالانکوه» ارتقا یافت .
این منطقه حفاظت شده از نظر تقسیمات سیاسی در حوزه استحفاظی سه شهرستان فریدن ، چادگان و تیران‌و‌کرون در استان اصفهان واقع شده است .
مشخصات منطقه
این منطقه شامل زیستگاههای کوهستانی و آبی، شامل رشته کوههای متعدد در غرب استان اصفهان و دریاچه سد زاینده رود است. از جمله کوههای آن می توان به دالانکوه با ارتفاع ۳۵۱۹ متر، کوه بيدک با ارتفاع ۲۹۳۹ متر و سفيدکوه با ارتفاع ۳۲۱۳ متر اشاره نمود. آب و هوای منطقه نيمه مرطوب و معتدل با زمستانهای سرد می باشد. به طور کلی دمای هوا در اين ناحيه از استان نسبت به مناطق مرکزی، به تبعيت از كوهستانی بودن، كاهش داشته به طوری كه ميانگين درجه حرارت ساليانه هوا بين ۴ تا ۱۰ درجه سانتی گراد متغير است.
از عوامل مهم و موثر در پراکنش گیاهان هر منطقه، شرایط آب و هوایی، میزان ارتفاع محل رویش، وضعیت زمین شناسی و خاکهای منطقه می باشد که نحوه گسترش گياهان را نسبت به هر خانواده و جنس با تراکم و تنوع تقريبا مشخصی نشان می دهد.به طور کلی خاکهای مناطق غربی اصفهان در حوزه زاينده رود عمدتا از نوع رسوبی تشکيل يافته که توسط رودخانه زاينده رود با سيلابهايی که از ارتفاعات سرازير شده، سنگهای ريز و درشت، شن و ماسه و سيليت توام با مواد رسی را بر جايی گذاشته است.
به دلیل تغییرات اقلیمی در مناطق غربی اصفهان و حوزه سد زاینده رود و براساس وضعیت اراضی و نوع خاک ها،ميزان تنوع و تراکم پوشش گياهی، با وجود آب و هوای سرد و نسبتا” مرطوب، افزايش يافته و زيستگاه مناسبی جهت رشد و پرورش انواع گونه ها فراهم آورده است .
به طور کلی رستنی های مناطق کوهستانی این محدوده شامل انواع Astaragalus، Anabasis، Artemisia، Convolvulus، Euphorbia، Ficus، Ammygdulus و Juniperus و.. است. همچنین کما یا جاشیر که از جمله خوشخوراک ترین گياهان مراتع اين ناحيه محسوب شده که در سالهای اخير در اثر فشار چرا، نسل آن رو به انقراض است. همچنين گياهان خشکی پسند بوته ای با ساقه کوتاه خاص مناطق مديترانه ای که در ارتفاعات ۱۵۰۰ تا ۴۵۰۰ متر و در زمينهای سنگی نيز رويش دارند، در ارتفاعات مختلف اين ناحيه مشاهده می شوند.
حیات وحش و گونه های جانوری این منطقه شامل دو دسته زیستمندان دریاچه و زیستمندان خشکی بوده که می توان به چهارگونه از خانواده کپورماهيان، يک گونه از خانواده آزادماهيان ( قزل آلاي رنگين کمان) ، انواع فيتو پلانکتون ها و زئوپلانکتون ها، پستانداران و همچنين پرندگان درياچه را نام برد.
پرندگان در کلیه زیستگاههای کره زمین پراکندگی دارند. دریاچه سد زاینده رود یکی از زيستگاههای آبی مهم در سطح استان اصفهان است که هر ساله تعداد زيادی پرنده مهاجر آبزی و کنارآبزی برای زمستان گذرانی به اين ناحيه مراجعت می کنند. تعدادی نيز در ساير فصول سال به صورت مهاجر عبوری در اين درياچه مشاهده می شوند. پرندگان باارزشی چون انواع کشيم و اردک، حواصيل ها، فلامينگو، انواع كاكايی، پرستوی دريايی، انواع پرندگان شكاری و تعداد بسيار زيادی از گونه های آبچليك در اين زيستگاه مشاهده و ثبت شده است. تعدادی از گونه های در معرض خطر انقراض از جمله اردك سرسفيد، اردك مرمری، اردك بلوطی، اردك تاجدار و.. در اين درياچه ديده شده اند كه موضوع اخير بيانگر ارزش و اهميت اين منطقه است.
پستاندارانی نظیر خرس قهوه ای، گراز، کل و بز، قوچ و میش وحشی، پلنگ، گرگ، کفتار، روباه، شغال و… در این منطقه زیست می کنند و طبق گزارش مامورین اجرايی استان در گذشته جمعيتی ازقوچ وميش از پارک ملی و پناهگاه حيات وحش قميشلو در تابستان به اين منطقه مهاجرت می کردند.
