زمانی که صحبت از غذاهای لرستان به میان میآید، قطعا به یاد غذاهای چرب، خوشمزه و سرشار از پروتئین میافتیم. آب و هوا و نحوه زندگی در لرستان باعث شده تا مردم این منطقه تنوع غذایی زیاد داشته باشند. غذاهای آنها اکثرا از گوشت تهیه میشود و چرب و سنگین هستند.
البته جالبی غذاهای لرستان در تنوع آنها نیز است. یعنی حتی اگر گیاه خوار باشید هم میتوانید به سراغ آشهای سنتی و یا دلمههای خوشمزه آنها بروید. در نتیجه سفر به لرستان برای شما یک شکمگردی خارقالعاده نیز خواهد بود. اما در سفر به لرستان چه غذاهایی را حتما باید امتحان کنیم؟
آش شله ماش درود
آش شله ماش درود نام یکی از غذاهای لرستان است که بیشتر در منطقه درود تهیه میشود. البته به دلیل طعم مطبوعی که این آش دارد، در اکثر شهرهای لرستان میتوانید این آش را میل کنید. مردمان لر دست پخت بسیار خارقالعادهای دارند و طعم غذاهای لرستان را تا سالهای سال زیر دندان خود خواهید داشت.
با وجود اینکه چشیدن طعم این آش در خود لرستان مزه دیگری دارد، اما در منزل خودتان نیز میتوانید این آش خوشمزه را درست کرده و از طعم خاص و منحصر به فرد آن لذت ببرید. در تهیه این آش از لوبیا چیتی، برنج، عدس، ماش، آب گوشت، پیاز داغ، زعفران، کشک و نعناع داغ استفاده میشود.
آب گوشت طعمی بسیار لذیذ و چرب به آش میبخشد. شاید در ذهنتان نتوانید این طعمها را کنار هم ترکیب کنید. زمانی که اولین قاشق از آش شله ماش درود را در دهانتان بگذارید، زبانتان هزاران طعم را کنار هم تجربه خواهد کرد. بهتر است چشمان خود را ببندید و از عطر و بویی که در دهانتان میپیچد لذت ببرید.
دلمه برگ مو بروجرد
دلمه برگ مویکی دیگر از غذاهای خوشمزه شهرستان بروجرد است که برای تهیه آن علاوه بر مواد معمول دلمه از باقلا، ماست و روغن حیوانی استفاده میشود.
آش کلونک الیگودرز
یکی دیگر از غذاهای سنتی لرستان، آش کلونک الیگودرز نام دارد. همانطور که از نام آن مشخص است، دستور پخت ابتدایی این آش به شهر زیبا و سرسبز الیگودرز باز میگردد. این آش بر خلاف آش شله ماش درود، اکثرا در خود الیگودرز پخت میشود. نکته قابل توجه در مورد آش کلونک این است که تنها در فصل بهار پخت میشود!
درون این آش سبزیجات و گیاهانی استفاده میشود که تنها به صورت خودرو در دشتهای اطراف الیگودرز و تنها در فصل بهار رشد میکنند. با آمدن بهار همیشه بوی آش کلونک در کوچه و پس کوچههای الیگودرز به مشام میرسد.
آش گوشت خرمآباد
آش گوشت یا زیر برنجی یکی از غذاهای رسمی و محلی خرمآباد محسوب میشود مردم این منطقه در اکثر جشنهای عروسی سایر مراسمها از آن استفاده میکنند.
زیر برنجی یا همان چلو گوشت غذای موردعلاقه بسیاری از مردم شهر خرمآباد است و در مراسمها آش گوشت را در سینی بزرگی که بهاصطلاح لُری به آن مجمع میگویند میکشند.
شامی کوو خرم آباد
در میان غذاهای لرستان ، شامی کوو خرم آباد یا همان شامی کباب مخصوص لرستان به چشم میخورد. مردم لرستان در گویش محلی خود آن را “شومی کوو” مینماند. پس اگر در سفر خود با چنین عبارتی رو به رو شدید، تعجب نکنید. طرز تهیه این شامی لذیذ لرستان تفاوتی با طرز تهیه سایز شامیها ندارد. البته با این تفاوت که برای تهیه این شامی از رب انار و گردو استفاده میکنند.
به همین دلیل باید انتظار داشته باشید که طعمی کمی ترش را تجربه کنید. به علاوه اینکه مردم محلی لرستان برای اضافه کردن طعم منحصر به فرد، از سبزیهای تازه محلی خود در تهیه این شامی استفاده میکنند. اگر تا به حال ترشه شامی گیلانی را میل کرده باشید، میتوانید طعم شامی کوو لرستان را نیز تصور کنید. این غذا در بین مردم لرستان بسیار پر طرفدار است و حداقل هفتهای یک بار خودشان این غذا را میل میکنند.
نکته جالب در مورد شامی کوو خرم آباد این است که اصلا در تهیه آن از سیب زمینی استفاده نمیشود. این در حالی است که اکثر دستورهای پخت شامی کوو دارای سیب زمینی هستند. در نتیجه میتوان گفت که شامی کوو خرم آباد با چیزی که خودتان درست کنید خیلی تفاوت خواهد داشت.
سُغدو
سُغدو یکی دیگر از غذای محلی است که با برنج، شکمبه گوسفند، آلوبخارا، گردو، روغن، آب و ادویه درست میشود و برای تهیه آن مواد را در شکنبه به ریخته و آن را با نخ و سوزن میدوزند و با حرارت ملایم میپزند.
کباب بروجردی
کباب بروجردی تفاوت خاصی با کباب کوبیده خودمان ندارد. البته با این تفاوت که در تهیه این کباب از گوشت تازه محلی استفاده میشود. همانند گلپایگان یا بناب که کباب بسیار معروفی دارد، کباب بروجردی نیز بسیار مشهور است. شما حتی میتوانید به رستورانهایی مراجعه کنید که گوشت را جلوی چشم خودتان چرخ کرده و به سیخ میکشد.
گله ریزه بروجرد
گله ریزه بهعنوان یکی از غذاهای سنتی بروجرد از گوشت چرخکرده، سیبزمینی، نخود، پیاز، آرد نخود یا گندم، رب گوجهفرنگی، نمک و سبزی خشک معطر تهیه میشود.
خورش کلیهترش
یکی دیگر از غذاهای محلی لرستان خورش کلیهترش است که برای طبخ آن از گوشت گوسفند، سیبزمینی، رب انار، پیاز، نمک، زردچوبه وفلفل تهیه میشود.
آش دوغ لُری
آش دوغ لری از غذاهای خوشمزه محلی است که طرفداران زیادی دارد مردم این منطقه برای تهیه آن گوشت چرخکرده، جو، نخود، سبزی، برنج استفاده میکنند.
خورش قلیه ترش
شاید بارها و بارها نام قلیه به گوش شما خورده باشد. به عنوان مثال قلیه کدو یا قلیه ماهی که مربوط به نقاط مختلف کشور است. جالب است بدانید که در دوران صفویه به خورش قلیه میگفتند. در عربی نیز کلمه قلیه وجود دارد و به معنای تکههای گوشت است. اما در زبان فارسی به خورش یا یک غذای سرخ شده، قلیه میگفتند.
همانطور که انتظار میرود، برای طبخ این غذا نیاز به گوشت است. البته برخی این غذا را با گوشت و برخی دیگر با مرغ تهیه میکنند. یکی از رازهای خوشمزگی منحصر به فرد خورش قلیه ترش مردم لرستان، استفاده از شیره تمر هندی در پخت آن است. این شیره باعث میشود تا خورش کمی مزه ترشی به خود بگیرد. اگر به غذاهای ترش علاقهای هم ندارید، باز هم توصیه میشود که حداقل یک بار این غذا را بچشید. طعم ترش آن اصلا آزار دهنده نیست و بسیار مطبوع است.
آش پرشکه
آش پرشکه یکی از غذاهای گرم لرستان است و مردم معمولاً در روزهای سرد سال بیشتر آماده میکنند و برای پخت آن از عدس، سبزی بلوک، آرد گندم، کشک، نمک و ادویه استفاده میشود.
آش دنو رو
دو رو (آش دندانی) درواقع نوعی سوپ یا آش لری است که مردم لرستان به نشانه شادی روییدن اولین دندان کودکشان درست میکنند و اعتقاددارند که اگر این آش همان موقع روییدن دندان کودک پخته نشود در بزرگسالی دچار دو بچه میشود.
پختن این نوع غذا برای مردم این منطقه بیشتر جنبه آیینی دارد و پس از درست کردن دو رو به نشانه جشن و شادی مقداری از آن را به همسایه هدیه میدهند و در عوض همسایه نیز بهمنزله سلامتی نوزاد هدیهای به کودک میدهد.
مردم لرستان برای پخت دو رو از گندم، لوبیا، نخود،عدس باقلا استفاده میکنند.
آش ترخینه
آش ترخینه نام آشنایی است که حتی شاید چند باری هم خودتان آن را میل کرده باشید. اما باید بدانید که آش ترخینه هر شهر با شهر دیگر تفاوت دارد. در حال حاضر شهرهایی مثل کردستان، ایلام و قم آش ترخینه مخصوص به خود را طبخ میکنند. به همین ترتیب در میان غذاهای لرستان نیز نام آش ترخینه به چشم میخورد. مردم خوش ذوغ لرستان برای تهیه آش ترخینه از سبزیجات محلی خودشان استفاده میکنند.
مهمترین نکته در مورد آش ترخینه این است که به صورت رسمی این آش به نام مردم لرستان ثبت شده. حتی جالب است بدانید که این موضوع ثبت جهانی شده و به صورت بین المللی آش ترخینه را مختص مردم لرستان میدانند.
کوفته نخودچی
معروفترین کوفته ایران، کوفته تبریزی است. اما اگر کمی با غذاهای لرستان آشنا شوید، خواهید دید که کوفتهای با نام کوفته نخودچی وجود دارد که مختص مردم همین مرز و بوم است. برای تهیه این کوفته از آرد نخودچی استفاده میشود و به همین دلیل است که نام آن را کوفته نخودچی قرار دادند. کوفته نخودچی از نظر ابعاد بسیار کوچکتر از کوفته تبریزی است و بافت نسبتا سفتتری دارد.
گوله ریزه
مردم لرستان علاقه زیادی به غذاهایی همانند آش و آبگوشت دارند. گوله ریزه نوعی آبگوشت بوده و در بین غذاهای لرستان بسیار مشهور است.
برای تهیه این غذا به گوشت چرخ کرده، برنج نیم دانه، آرد گندم، روغن، سیب زمینی، رب گوجه، نم، زردچوبه و فلفل نیاز است.
