کشور زیبای ایران تاریخ و تمدن باارزش و والایی دارد،که این موضوع را می توان در آثار به جا مانده از دوره های متعدد تاریخ ایران خواند.هریک از آثار تاریخی ایران دارای حرف های زیادی برای بیان فرهنگ و آداب و رسوم زمان خود است.
استان قم یکی از پر بازدیدترین استان های کشور ایران است که علاوه بر آستان مقدس حضرت معصومه (س) و مسجد جمکران، دارای آثار تاریخی متعددی می باشد.یکی از این اماکن تاریخی که می تواند مقصد خوبی برای گردش و تفریح و البته کاوش درباره ی تاریخ و تمدن ایران باشد، عمارت باشکوه قاضی بالا است.
خانه وفایی کجاست؟
روستای قاضی بالا، یکی از بخش های توابع سلفچگان است. در این روستا یک بنای تاریخی مهم و زیبا قرار دارد. امروزه خانه وفایی را می توان در کوچه مسجد این روستا یافت. عمارت قاضی بالا یکی از ابنیه تاریخی قم است که قدمت آن به اواخر دوره قاجار باز می گردد.روستای قاضی بالا در گذشته به دلیل وجود رود پر آب، مکان بسیار زیبایی بود که انبوهی از درختان را در خود جای داده بود. آب و هوای مناسب و باغ های متعدد، از جمله عواملی بود که قاضی بالا را به مکانی برای گذراندن تعطیلات تابستان مبدل ساخته بود. بنای قاضی بالا، یک بنای زیباست که امروزه نیز می توان شکوه آن را مشاهده کرد.
عمارت تاریخی قاضی بالا (خانه وفایی)
عمارت قاضی بالا در ۵۰ درجه و ۲۸ دقیقه و ۸۷۳ ثانیه طول جغرافیایی و ۳۴ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۱۰ ثانیه عرض جغرافیایی قرار دارد. ساختمان این بنا در دو طبقه مجزا ساخته شده است. شرقی-غربی بودن این عمارت از جمله ویژگی های منحصر به فرد آن است.
قدمت این بنا که یکی از ابنیه تاریخی استان قم می باشد به اواخر دوره قاجاریه برمی گردد .
طول بنای عمارت بیش از ۸۰ متر و عرض آن بیش از ۲۵ متر می باشد. طبقه همکف خانه وفایی شامل یک سرسرا، هشت اتاق و دو راهروی شمالی-جنوبی در دو سوی سرسرا است. سرسرا مکانی است که طبقه اول را به طبقه هم کف متصل می کند و هیچ گونه سقفی ندارد. نکته جالب تر این است که سرسرا به تمام اتاق های این طبقه راه دارد.
اغلب دیوارهای اتاق ها و راهروهای این طبقه به وسیله گچ بری های مختلف تزیین شده است. در اتاق جنوبی سرسرا، وجود دوده بر روی بخش هایی از دیوار و سقف، نشان دهنده وجود تنور در این اتاق است. البته به گفته باستان شناسان، تنور در دوره های بعدی به این اتاق افزوده شده است.
اغلب بخش های این طبقه به دلیل فرسودگی در طی زمان دچار تخریب شده است. اما طبقه اول این عمارت دارای ساخت متفاوتی نسبت به طبقه هم کف است. در این طبقه فضای باز وجود دارد که به دو تراس شرقی و غربی منتهی می گردد. این نوع از ساخت احتمالا به دلیل وجود جریان هوا در کل ساختمان بوده است.
در شمال غربی و شمال شرقی طبقه اول عمارت قاضی بالا، دو بخش وجود دارد که کاربرد آنها هنوز مشخص نیست. این فضاها ناشناخته، بدون سقف هستند و به دلیل گچ بری های زیبا، تعجب تاریخ شناسان را بر انگیخته اند. در جنوب غربی عمارت، بقایای یک برج وجود دارد که بی ارتباط با این سازه نیست.
عمارت قاضی بالا یا خانه وفایی امروزه در فهرست آثار ملی کشور جای دارد و به یکی از اماکن گردشگری استان قم مبدل گشته است. وجود معماهای بسیار در مورد ساخت و کاربرد بخش های مختلف این عمارت، آن را به یکی از جذاب ترین ابنیه تاریخی کشور تبدیل نموده است.
نحوه دسترسی به عمارت قاضی بالا
استان قم ، شهرستان سلفچگان ، روستای قاضی بالا ، کوچه مسجد
