از آنجایی که کشور ایران از تمدن کهن وغنی برخوردار است، آداب ورسوم و فرهنگ های مختلف را به خود دیده است. آداب و رسومی که منجر به احداث بناهایی شده اند که امروزه شگفتی و حیرت همگان را به دنبال داشته است.
شهر کویری یزد یکی از نقاط ایران می باشد که به دلیل زندگی اقوام مختلف از جمله زردشتیان، بستر مناسبی برای رویت اثار مربوط به این قوم می باشد.
گوردخمه زرشتیان یزد یکی از اثار ارزشمند به یادگار مانده از دوره زردشتیان است که در این مقاله مفصل به معرفی آن خواهیم پرداخت. دخمه زدشتیان که اخرین خانه جسم این مردم به شمار می رود دنیایی از شگفتی را در خود جایی داده است.
معرفی گوردخمه زردشتیان یزد
زردشتیان که یکی از اقلیت های دینی سرزمین ایران به شمار می روند در گذشته با ساختن بناهایی، تمام آداب و رسوم خود را در آن اجرا می کرده اند و این بناها برای آنها از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است.
یکی از بناهای بسیا ارزشمند و متفاوت با دیگر ادیان، قبرستان های زردشتیان بوده که با مناسک و آداب و رسوم خاصی همراه بوده است. ” گوردخمه یزد” نیز یک گورستان بسیار مهم برای زردشتیان یزد به شمار می رفته که در منطقه ای به نام ” صفاییه” و روی یک کوه کم ارتفاع بنا شده است.
گوردخمه که به ” برج خاموش” و ” برج سکوت” نیز معروف بوده، نشانی از هنرمندی مردم یزد در روزگار گذشته را به ما می دهد.
تاریخچه گوردخمه یزد
زردشتیان طبق سنت خود، اجسادشان را در این گورستان گودالی شکل می گذاشته اند تا طعمه لاشخورها شوند. آنها معتقد بوده اند که خاک مقدس است و مردار آدمی ناپاک و این مردار نباید با خاک برخورد کند، به همین دلیل در درون گودال، سوراخی را تعبیه کرده بودند که لاشخورها بعد از خوردن گوشت جسد هایشان، استخوان ها را در این حفره بریزند و از دفن کردن مرده هایشان امتناع می کرده اند.
این روش تا دوره پهلوی میان زردشتیان مرسوم بود و ازآن پس با ممنوعیت این کار، زردشتیان در مجاورت همین گوردخمه به دفن مرده هایشان پرداختند.
این دخمه دارای دیوار بسیار محکم و قطوری است که دورتا دور گورستان کشیده شده است و به نوعی بنا را احاطه کرده است. همانگونه که اشاره شد قبرستان بر روی تپه قرار دارد، معماران ایرانی با بنا کردن پله های بی شمار سطح زمین را به قبرستان متصل کرده اند.
تقسیم بندی گوردخمه
گورستان زردشتیان از بخش های مختلفی بنا شده که هر کدام از ارزش فراوانی برخوردار است. این گورستان گودالی شکل که از تخته سنگ های بزرگی ساخته شده است، از سه قسمت تشکیل شده که هر بخش کارکرد خاص و مخصوص گروهی بخصوصی می شود. قسمتی که مخصوص مردها است
این بخش همان نوار بالایی و در مجاورت دیوار قبرستان است که فقط جسد های مردان را دربر گرفته است.
بخش زن ها
قسمت میانی و بعد از بخش مردها، گوردخمه زن ها بوده است.یک نوار داخلی هم در گوردخمه یزد وجود دارد که مخصوص جسد کودکان بوده است.
در پایان تمام استخوان های این سه دسته، در حفره ای که در انتهای قسمت وسط گودال قرار داشته ریخته می شده است. در پایان گودال نیز تخته سنگی بزرگ ومحرک با نام ” ارویس” وجود داشته که پیچیدگی این بنا را بیشتر کرده است.
همچنین این مجموعه از دو دخمه دیگر به نام ” مانجکی” و ” گلستان” تشکیل شده که بر اساس شواهد و اسناد این دخمه ها هر شش ماه یکبار مورد استفاده قرار می گرفته اند.
معماری گوردخمه زردشتیان
این گورستان که از روش مشخصی برای ساخت تبعیت نمی کرده، صرفا براساس جمعیت ان منطقه بنا شده است. گوردخمه نیز مانند تمام اثار شهر خشتی ایران با خشت خام وگچ ساخته شده است.
تنها اصولی که در ساخت این گورستان رعایت شده، کوبیدن 4 میخ بزرگ،36 میخ متوسط و 260میخ کوچک است. لازم به ذکر است که گوردخمه زردشتیان در سال 1377 به ثبت آثار ملی درآمده است.
موقعیت مکانی گوردخمه زردشتیان یزد
این اثر دیدنی در 15کیلومتری جنوب شرقی یزد ودر حوالی منطقه ای به نام صفاییه بنا شده است.
گوردخمه زردشتیان یزد از ابعاد و قسمت های مختلفی بنا شده که ساعت ها وقت شما را خواهد گرفت تا به طور کلی از آن دیدن کنید پس خود قدم به این تمدن کهن بگذارید و رازو رمزهایش را از نزدیک مشاهده کنید.
