شیخ یوسف الدین معروف به شیخ شمس‌الدین برهانی (۱۲۰۵ شمسی در سیلوه پیرانشهر- ۱۲۸۶ بوکان) عارف کُردتبار ایرانی بود.
زندگینامه شیخ شمس‌الدین برهانی
شیخ تحصیلات خود را در مسجد رستم بیگ در مهاباد در نزد ملاعبدالکریم به پایان برده و سپس برای تعلیم مبانی اهل طریقت به حضور شیخ عثمان معروف به سراج الدین اول نقشبندی در روستای تویله هورامان در کردستان عراق مشرف شده‌اند و پس از آن به روستای برهان مهاباد رفته و از آنجا نیز به روستای شرفکند از توابع بوکان نقل مکان کرده‌است.
نقل از مریدان و منسوبین شیخ می‌توان به حاج سید محمد سعید نورانی کلیجی، ملاسراج الدین، سیدرشید خانقاه، مصابح الدیوان، سیف القضات، علی بیگ حیدری مکری و… اشاره کرد.
شیخ دانشمندی نیک سیرت و عارفی ستوده سیرت بوده‌است، مردم را به اطاعت از خدا و انجام اوامر دینی دعوت کرده و از ریاکاری و تظاهر و ابراز کشف و کرامات و قبول کمک مالی مریدان برحذر داشته‌است.
ایشان شخصاً در روستای خود به کشاورزی می‌پرداخت و از بهره محصولات کشاورزی سرمایهٔ جهت خانقاه فراهم آمد که از آن، روستایی بنام «شرفکند» خریداری شد و در محلی از حومه آنجا بنام «سولاوکان» خانقاهی بناشد که شیخ بعدها آبادی دیگری را بنام آتا بلاغی خریداری کردوآن را موقوفه خانقاه قرارداد.
خانقاه شمس‌الدین برهان یا خانقاه برهان مربوط به دورهٔ قاجار و در شهرستان بوکان قرار دارد. شیخ شمس‌الدین برهانی از مشایخ مشهور نقشبندی در قرن چهاردهم هجری بوده‌است.
آرامگاه مذهبی-زیارتی شیخ شمس‌الدین در شبستان بلند آجری قرار دارد. در این آرامگاه علاوه بر مزار شیخ، چندین شخصیت همچون علی بیگ حیدری (شاعر و سیاستمدار) سیف القضات، ملا صالح حریق در آن جا دفن شده‌اند.
بنای خانقاه در سال ۱۳۱۰ هجری قمری برابر با ۱۲۷۱ خورشیدی به دست مردم و علما و پیروان طریقه نقشبندی ساخته شده‌است. این بنا در حدود ۳۰ کیلومتری شهر بوکان و بر سر جاده برهان قرارگرفته‌است.
با توجه به ارزش تاریخی، این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱، با شماره ثبت ۷۷۳۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
