بخارا در کنار جاده ابریشم، دلبر شهرهای کهن ایرانی اکنون در کشور ازبکستان واقع شده است. شهری 2500 ساله که بسیاری از دیدنیهای ازبکستان را در دل خود جای داده است. اگر با تور ازبکستان به این کشور سفر کنید حتما از بخارا دیدن خواهید کرد.
ارگ بخارا قلعهای بسیار بزرگ است که در مرکز شهر بخارا قرار گرفتهاست. این بنا تا زمان سقوطش در سال ۱۹۲۰ توسط روسها به عنوان قلعه مورد استفاده بودهاست. امروزه ارگ یک جاذبهٔ گردشگری برای شهر بخارا است و تاریخچهاش در آثارخانهٔ آن به نمایش درآمدهاست.
بعد از بین رفتن مقداری از ارگ، در دوران سامانیان (قرون نهم و دهم) این مرکز دوباره بازسازی گردیده است. در دوران قراخانیان (قرون یازدهم و دوازدهم) و در زمان تاخت و تاز مغول ها در قرن سیزدهم ارگ چند بار ویران گردیده است.
نمای کنونی آن در دوران خاندان شیبانیان در قرن شانزدهم شکل گرفته است، میدان ارگ در ارتفاع 20 متری و در حدود 4 هکتار است، دیوارهای ارگ با سنگ، خشت و آجر، دیوارهای گلی مستحکم ساخته گردیده است.
طول کل دیوارهای خارجی ارگ 790 متر و در بخش غربی ارگ دروازه بزرگی قرار دارد که شما را به داخل مجموعه هدایت می کند (قبلا در طرف ظلع شرقی نیز دروازه وجود داشته است.
روی دیوار چپ راهرو سرپوشیده طولانی که منتهی به داخل ارگ خواهد شد، دوازده و روی دیوار راست سیزده طاقچه ساخته گردیده است. زیر گلدسته (برج ها) زیرزمین های مرطوب و گرفته موجود بوده است.
در جشن نوروز در درون طاقچه ها چراغهای برای روح سیاوش قهرمان افسانه ای روشن خواهد شد.
در درون ارگ ساختمانهای گوناگونی موجود است از جمله آن می توان به مسجد ارگ، اتاق نگهبابانان و… اشاره کرد.
در طرف شرق مسجد، آشپزخانه، در طرف عقب ضربخانه (محل ضرب سکه های طلا، نقره و ) موجود است. در شمال شرق ضربخانه جواهرفروشی، در جنوب محکمه دیوان بیگی و ساختمان های متعلق به قوش بیگی بوده است (بعضی از آنها هنوز هم موجود است). راهرو باریک که از مسجد جامع شروع گردیده است از طریق حیاط قوش بیگی به چارسو وصل گردیده است.
در طرف چپ چارسو حیاط بزرگ سنگ فرش موجود است. در آن از سفرا پذیرایی شده و مراسم های به تخت نشستن امرا برگزار گردیده است.
در طرف جنوب حیاط «مهمانخانه رحیم خان» و قاری خانه ساخته شده است، زیر این بناها زیرزمین موجود است.
زندان بخارا در شمال شرق ارگ بخارا قرار گرفته است که در دوران سلطنت منغیت ها احداث شده است. در حیاط طرف غرب ارگ برای میرزاها و دیگر خدمتکاران بناهای دو طبقه ای ساخته گردیده است.
در گوشه شمال شرقی مسجد چهل دختران و مزار «بطال غازی» وجود داشته است. در امتداد دیوار شرقی ارگ سربازخانه، در گوشه جنوبی شرقی داروخانه و انبار مهمات جنگی واقع است. تقریبا 80 درصد عمارت در ارگ تا امروز خراب گردیده است.
در آغاز قرن بیستم ارگ مانند شهری مجزا و مجهز در شهر بخارا بود. این قلعه دارای کاخ حاکم، خانههای مقامات عالیرتبه و ادارات مختلف دولتی بود. در آن زمان بیش از ۳۰۰۰ نفر در ارگ زندگی میکردند. در بخشی از ورودی، مسجد جمعه متعلق به قرن هفدهم با سرستونهای حکاکی شده زیبای استالاکتیت قرار دارد. شما در بخشی شاهد محل زندگی سابق کوشبیگی (نخست وزیر) خواهید بود، جایی که سفرای خارجی پذیرفته میشدند و اکنون نیز نمایشگاههایی در منطقههای باستانی نزدیک پایکند، ورخشا و رومیتان که زمانی مراکز مهم تجارت جاده ابریشم بودند، دارد.