تنگ رازیانه، دره ای عمیق و باریک است که در میان زمین های سرسبز استان ایلام قرار گرفته است. ایلام در میان رشته کوه ها واقع شده است که موجب شده آب و هوایی معتدل داشته باشد. ایلام بعد از کرمانشاه و سنندج سومین شهر بزرگ کردنشین است. ایلام طبیعت بسیار زیبایی دارد و روستاهای این شهر بزرگ، پر از مناظر بکر و دیدنی است. یکی از زیباترین مناطق طبیعی آن تنگ رازیانه است .
تنگ رازیانه یکی از جاذبه های طبیعی و تماشایی ایلام است که آب و خاک با هم به منظره ای شگرف و حیرت انگیز را به وجود آورده اند. طبیعت سرسبز منطقه در لابه لای دره ای تنگ چشم اندازی منحصر به فرد و فوق العاده را به وجود آورده که هر گردشگری در برنامه سفر به ایلام، حتما تنگ رازیانه را گنجانده و برای دیدنش لحظه شماری می کند.
آشنایی با تنگ رازیانه
تنگ رازیانه یکی از مناطق گردشگری و از پدیده های مهم زمین شناسی ایلام است که در سال ۱۳۸۸ در فهرست آثار طبیعی ملی ایران قرا گرفت.
در کنار جاده ی ایلام به دره‌شهر بعد از روستای چنارباشی، تنگ رازیانه به طول دو متر امتداد یافته. مساحت تعیین شده اثر حدود ۳۰ هکتار به صورت طولی و مارپیچ به طول ۳ کیلومتر و عرض حداکثر ۵ متر در دامنه ارتفاعات کبیرکوه واقع شده است.
درون این دره ی ژرف و باریک که عرض بعضی نقاط آن به یک متر هم می رسد، آبی کم عمق و کم عرضی جریان دارد که آرامش و روانی آن در مقابل دیواره های بلند به ارتفاع ۱۵ تا ۳۰ متر با شکل ها و برش های طبیعی، تعامل اجزای طبیعت را به زیبایی نشان می دهد. آب داخل تنگه از سراب گرو سرچشمه گرفته و در فصل تابستان بسیار کم و در زمستان و بهار آبی جاری و مستمر است. اینجا، آب و خاک، در کنار هم نقشی بی بدیل را ایجاد کرده اند که انسان را به حیرت وا می دارد.
در تنگ رازیانه آثار بسیاری از دوران های مختلف به چشم می خورد که به جذابیت آن می افزاید.
این منطقه برای پژوهشگران علوم زمین شناسی و آب شناسی و زمین شناسی آبهای زیرزمینی ( هیدروژئولوژی ) بسیار جالب و مفید است. از طرفی دیگر تنگ رازیانه می تواند یک زیستگاه مناسب برای پرندگان مهاجر و بومی و خزندگان منطقه باشد چرا که موقعیت طبیعی و شرایط ویژه ی اقلیمی و میکروکلیمای خاص آن تمام شرایط مورد نیاز را برای یک زیستگاه و پناهگاه طبیعی حیات وحش مهیا می سازد. (میکروکلیمای کوچکترین واحد اقلیمی که تحت شرایط بافت، رنگ، شیب و جنس زمین است)
در صورت برخورد درست و رسیدگی به شرایط این منطقه، تنگ رازیانه از قابلیت های اکوتوریسم و گردشگری ویژه ای برخوردار است.
پیمایش تنگ رازیانه
جنس دیواره های تنگ رازیانه، آهک با ترکیبات کربنات کلسیم است. بلندی دیوارها و همچنین آبی که در میان تنگ روان است، عبور و مرور داخل را مشکل می کند. بهتر است برفراز آن قدم بزنید و تنگ رازیانه را از بالا تماشا کنید. اما اگر توان بدنی و لباس و کفش مناسب (تجهیزات سنگ نوردی) داشته باشید، به دنیای درون تنگ رازیانه رفته و قدم در رود کم عرض و کم عمق بگذارید و از فضای بسیار دیدنی و جذاب آن لذت ببرید. هرچه جلوتر بروید، تاریک و تاریک تر می شود و شاید کمی دچار دلهره و ترس شوید، اما همه این ها بخشی از این سفر جذاب و دوست داشتنی است که همیشه از آن یاد خواهید کرد.
علت شکل گیری تنگ رازیانه
با دیدن منظره ی شگفت انگیر تنگ رازیانه برای انسان این سوال پیش می آید که چطور این منطقه به خود شکلی این چنین گرفته است؟
علت این پدیده ی زمین شناسی در ابتدا، زمین لرزه و گسیختگی روی لایه ی ضخیم آهک ( مربوط به دوره الیگومیوسن ) بوده که سبب به وجود آمدن درز و شکاف شده. سپس عواملی دیگر چون فرسایش، اختلاف ارتفاع و شیب تند بخش های پایینی و بالایی، وضعیت توپو گرافی خاص و عواملی چون بارش و پوشش گیاهی متنوع، همه باهم موجب شکل گیری تنگ رازیانه شده اند.
از طرفی دیگر عملکرد آب های زیرزمین و فعالیت های هیدرولوژی و ژئوهیدرولوژی درز و شکاف ها را عمیق تر کرده و در طول سالیان دراز اثری بدیع و کم نظیر را در این خطه از سرزمینمان به وجود آورده است.
بررسی های انجام شده بر رسوبات تحتانی – فوقانی تنگه، نشان داده که رسوبات منعلق به دوران سوم و چهارم زمین شناسی ( منوزوئیک_ آنتروپوزوئیک ) می باشد.
وجه تسمیه تنگ رازیانه
رازیانه گیاهی معطر، با خواص دارویی بسیار است. رازیانه گل هایی زرد رنگ و خوشه ای دارد که به صورت وحشی و زراعی در ایران وجود دارد.
از آن جهت نام این تنگ را رازیانه گذاشتند که در پیرامون آن گیاه رازیانه بسیار دیده شده است.
گونه های جانوری و گیاهی تنگ رازیانه
روان بودن آب داخل تنگ و تنگی داخل آن موجب شده تا هیچ جانوری در داخل تنگ زندگی نکند.
این تنگ دارای دو اکوسیستم است:
ا ) اکوسیستم داخلی، پوشیده از گیاهان نیمه آبزی
۲ ) اکوسیستم بیرونی، به خاطر نزدیکی به رشته کوه های کویر کوه مملو از انواع گونه های گیاهی می باشد.
تفاوت تنگ با تنگه
تنگ و تنگه با هم تفاوت دارند که گاهی اشتباه از آن استفاده می شود. تنگ به دره هایی باریک و عمیق با دیواره هایی قائم و پرشیب می گویند مانند تنگ واشی ؛ اما تنگه به باریکه ای میان دو دریا می گویند که آب دو دریا را بهم متصل می سازد مانند تنگه هرمز.
امکانات منطقه
شوربختانه هیچ نوع امکانات رفاهی در این منطقه وجود ندارد و باید تمام مایحتاج خود را از شهر تهیه کنید.
لوازم مورد نیاز سفر
در این سفر باید کفش و لباس مناسب، هدلایت، دوربین، آب و غذا و لوازم شخصی همراه داشته باشید. در طول مسیر احتمال خیس شدن وجود دارد پس لباس اضافه همراه خود داشته باشید.
اگر قصد خوابیدن در این منطقه را دارید، چادر مسافرتی را فراموش نکنید.
بهترین فصل سفر
این تنگ چون در جاده اصلی قرار دارد، در تمام فصول قابل بازدید است.
بهار: فصل بهار به خاطر هوای معتدل و طبیعت سرسبز منطقه بهترین زمان برای سفر به تنگ رازیانه است. همچنین در فصل بهار می توان چادرهای عشایر منطقه را نیز ببینید.
تابستان: در این فصل هوا گرم و آب داخل تنگه کم و کمی گل آلود است.
پاییز: پاییز هوا سرد شده و بارندگی های فصلی شروع می شود. به خاطر کوتاه شدن روز بازدید از تنگه باید در اوایل روز صورت بگیرد.
زمستان: در زمستان این منطقه پوشیده از برف می شود و بازدید از آن سخت است و باید با تجهیزات و ماشین مناسب به سمت این منطقه رفت.
کجا بمونیم؟
اغلب گردشگران در برنامه سفر ایلام، به بازدید تنگ رازیانه می روند و اقامتشان را شهر ایلام می گذارند.
برخی از طبیعت گردان و سنگ نوردان، در اطراف دره چادر برپا می کنند و شب را در این منطقه سپری می کنند.
نزدیکترین هتل به تنگ رازیانه هتل پل دختر می باشد که می توانید برای اقامت این هتل را انتخاب کنید.
دسترسی به تنگ رازیانه
تنگ رازیانه در ۵۷ کیلومتری شرق ایلام و در شهرستان بدره در دامنه ارتفاعات کبیرکوه ( حد فاصل رشته کوه های کبیرکوه و سیوان کوه ) در سه کیلومتری شرق روستای چنارباشی واقع شده است.
برای رسیدن به این اثر طبیعی و ملی باید به شهر ایلام و سپس به سمت شهرستان دره‌شهر بروید. پس از طی حدود ۴۵ کیلومتر و گذر از روستای چنارباشی به تنگ رازیانه می رسید.
با سفر به این مکان علاوه بر اینکه از طبیعت زیبا لذت خواهید برد اندک زمانی را به دور از دغدغه های زندگی به آرامش روح خواهید رسید و غرق در شگفتی آفرینش خواهید شد.
