علی موسیو (۱۸۷۹–۱۹۱۰) یکی از بنیادگذاران و فعالان اجتماعیون عامیون در انقلاب مشروطه ایران است.
علی موسیو، یکی از نخستین بنیادگذاران و فعالان تاریخ جنبش کارگری ایران در مرحله اول یعنی مرحله سوسیال دمکراسی انقلابی است. وی در پیدایش و رشد سازمانهای متعدد اجتماعیون عامیون ایران نقش بارز تاریخی ایفا نموده و از پیش کسوتان آن محسوب میگردد. او در سالهای انقلاب مشروطیت، با پایهگذاری مرکز غیبی تبریز که میتوان از آن به عنوان مهمترین و مؤثرترین هسته اجتماعیون عامیون ایران یاد کرد، خدمات انکار ناپذیری انجام دادهاست.
خانه علی مسیو کجاست؟
تبریز به عنوان یکی از کهن ترین شهرهای ایران زمین، گنجینه ای عظیم از آثار تاریخی ادوار مختلف می باشد. این شهر به واسطه قدمت خود شاهد وقوع حوادث گوناگونی بوده است. یکی از مهمترین حوادث تاریخی ایران ماجرای مشروطه می باشد که به فرماندهی ستارخان و باقرخان در تبریز آغاز شد. در این دوران یکی از مکان های برگزاری جلسات هم فکری سران مشروطه خانه علی مسیو بوده است. کربلایی علی مسیو به عنوان رهبر فکری مشروطه خواهان در تبریز دوشادوش رهبران اصلی قیام به هدایت مردم می پرداختند. در این مقاله قصد معرفی خانه ی علی مسیو به عنوان یکی از خانه های تاریخی تبریز را داریم.
کربلایی علی تاجری تبریزی بوده که به واسطه سفرهای متعدد به کشور فرانسه، با نام على مسیو شناخته می شد. در مورد خانه علی موسیو تبریز حدیث بسیار است. عده ای عقیده دارند که به دلیل وسعت کم و مجلل نبودن، این مکان خانه دوم علی مسیو در تبریز بوده است. عده ای نیز معتقدند که این مکان، خانه ای مخفی برای برپایی جلسات رهبران مشروطه بوده است. با کشف چندین راه زیرزمینی که به کوچه های پشتی منزل راه پیدا می کرده این گمانه تقویت می شود. همچنین یک اصطبل مخفی اسب نیز در خانه علی مسیو تبریز کشف شده که احتمالا برای مواقعی که جلسات لو میرفته کاربرد داشته و افراد قادر بوده اند تا با اسب فرار کنند.
خانه علی مسیو تبریز دو طبقه می باشد. این خانه دارای دو حیاط با چندین اتاق در سه ضلع حیاط اندرونی و در دو وجه حیاط بیرونی است. حیاط های مذکور توسط یک راهرو به هم راه پیدا می کنند. نکته جالب در مورد حیاط های خانه على مسیو اینست که فقط به وسیله یک دیوار از هم جدا شده اند. این مورد زمانی نمود پیدا می کند که بدانیم در خانه های قدیمی معمولا حیاط ها توسط یک فضای معماری از هم جدا می شده اند. حیاط اندرونی در ارتفاع بالاتری نسبت به حیاط دیگر واقع شده که این اختلاف سطح توسط دو پله بوجود آمده است. پلان معماری خانه علی مسیو طراحی نامتقارن دارد. وجود اتاق های تودرتو و حالت غیر مرسوم ارتباط قسمت های مختلف خانه به یکدیگر سبب می شود تا هر شخصی که پای در خانه علی مسیو می گذارد دچار سردرگمی شده و راه خروج را پیدا نکند. به همین دلیل این خانه با نام مرکز غیبی تبریز نیز شناخته می شود. از تزئینات بکار رفته در خانه علی مسیو می توان به تزئینات گچی بالای پنجره ها به شکل چهره انسان و نیز گل اشاره کرد. نمای خانه نیز با ترکیبی از آجر و گچ خودنمایی می کند. وجود سنتور آجری در بالای پنجره ها نیز باعث شده تا خانه متفاوت و زیبا جلوه کند.
در همسایگی خانه تاریخی علی مسیو، خانه یکی دیگر از سران مشروطه وجود دارد. خانه ختایی متعلق به خانواده ختایی بوده که جزو اعیان و اشراف تبریز محسوب می شده اند. خانواده ختایی از حامیان مالی مجاهدان مشروطه بوده اند. اعضای خانواده ختایی در جریان شناسایی و لو رفتن توسط روس ها به قتل رسیدند. تنها بازمانده خانواده ختایی یک کودک پنج ساله است که توانسته بود با پنهان شدن در زیرزمین خانه، جان سالم به در ببرد.
در منطقه ای که این دو خانه در آن واقع شده اند چندین اثر تاریخی قابل ملاحظه دیگر نیز وجود دارد. خانه های تاریخی دانشکده هنر و معماری تبریز، خانه حیدرزاده تبریز، موزه استاد شهریار و عمارت شهرداری تبریز از آن جمله می باشند. نشاط آوران بازدید از این اماکن گردشگری تبریز را به شما پیشنهاد می کند.
موزه خانه علی مسیو تبریز یکی از جاذبه های تاریخی این شهر می باشد که در تاریخ 12 مرداد سال 1382 به فهرست آثار ملی کشور اضافه شد و شما می توانید در تور تبریز گردی از اسن مکان بازدید کنید.
آدرس خانه علی مسیو : آذربایجان شرقی، تبریز، خیابان ارتش جنوبی، انتهای کوچه حاج رضا، بن بست کربلایی علی مسیو، خانه علی مسیو
زندگینامه علی مسیو
کربلایی علی موسیو، فرزند حاج محمد باقر تبریزی میباشد که در شهر تبریز به دنیا آمد و رشد کرد. در محله نوبر تبریز زندگی میکرد. علی موسیو یکی از برجستهترین انقلابیون ایران در یکصد سال گذشتهاست. مبارز و متفکری خردمند و فداکار، که به حق پیشوای گمنام انقلاب مشروطه بهشمار میآید.
دربارهٔ زندگی علی موسیو، کمترین اطلاعات نسبت به دیگر چهرههای تاریخی وجود دارد. خانواده او که وی تنها فرزند آن بود، خانوادهای با فرهنگ بود و پدرش به شغل بازرگانی اشتغال داشت. علی موسیو نیز مانند پدر بازرگان بود و در شهر تبریز مورد اعتماد شدید مردم بوده و از احترام برخوردار. او در عین حال روشنفکری مبارز و مطلع بود. به اروپا و عثمانی سفر کرده بود و به زبان فرانسه تسلط داشت. مسافرتهای متعدد او به اتریش، قفقاز و استانبول، تماس با جهان نوین را برایش به ارمغان آورده بود. در تبریز کارخانه چینیسازی دایر کرد. وسعی در توسعه صنعت داشت. او با تاریخ اروپا به ویژه انقلاب کبیر فرانسه آشنا بوده و زیر و بم آن را میشناخت. در صحبتهایش معمولاً از تاریخ انقلاب فرانسه مثال میآورد. رابطه او با انقلابیون روس در قفقاز روشن و کتمان ناپذیر است.
علی موسیو در سفرهای خود به قفقاز به ویژه در گرجستان، ماهها در تفلیس میماند تا با انقلابیون به تشریک مساعی و مشورت بپردازد. دربارهٔ شخصیت او چنین نوشته شدهاست: “علی موسیو مرد پولادینی بوده و اعصاب او از هیچ پیشآمد متأثر نمیشد. نام کمیته حزب اجتماعیون عامیون را مرکز غیبی گذاشته بود، تا کسی به آسانی دسترسی نداشته باشد، در سالهای نخست (برقراری مشروطه و قیام تبریز) امنیت شهر را دستههای مجاهدین به عهده گرفته بودند و شبی نبود که دستههای مجاهدین با فراشهای قلعه بیگیها تصادفهای خونین نداشته باشند، معهذا وصول این قبیل اخبار ابداً او را ناراحت نمیکرد… علی موسیو نه از تهدید میترسید و نه تطمیع او را رام میکرد. شبی نبود که چندین واقعه خونین اتفاق نیفتد و برای حل این موضوع، نصف شب، در منزل او را نکوبند. او خواب نداشت و بیوقفه معضلات را حل میکرد
عکس های خانه علی مسیو
