ارطه یکی از شهرهای استان مازندران ایران است. این شهر از بخش مرکزی قائمشهر در شهرستان قائمشهر واقع شده‌است. مردم ارطه به زبان مازندرانی گویش می کنند.این شهر، از نظر تقسیمات سیاسی، در حوزه بخش مرکزی شهرستان قائمشهر واقع است. در مرداد ماه ۱۳۹۰بنا بر پیشنهاد وزارت کشور، روستای قادیکلا ارطه مرکز دهستان بیشه سر از بخش مرکزیشهرستان قائمشهر به شهر تبدیل شد و به عنوان شهر ارطه شناخته شد.
پیشینه تاریخی
کتاب «تاریخ مازندران باستان» تالیف طیار یزدان پناه لموکی به نقل از تاریخ تبرستان ابن اسفندیار آورده‌است که ارطه: دهستانی است به ظاهر باستانی دارای مجموعه‌ای از چند روستا با نام‌های کشی کلا(kasikeIa)، جوجاده (jojadeh)، قادیکلا(qadikeIa)، قاسم خل (qasemxeI)، ابوخل (aboxel) – و بورخل (borxel)- واقع در هشت کیلومتری شمال خاوری قائم شهر (شاهی سابق) است که دانسته نیست از چه زمانی به این نام شهرت یافته‌است. از پسوند خل (xel) در آخر سه نام «قاسم خل»، «ابوخل» – و «بورخل» – برمی آید که منطقهٔ مورد نظر نیز بعد از اسلام محل دامداری بوده‌است ؛ زیرا خل در گویش مازندرانی به معنی «بنه» است.
پوشش گیاهی و جنگلی
اولین و کم ارتفاع ترین روستا قادیکلاارطه می‌باشد که امامزاده سید مهدی را بر بلندای تپه‌ای زیبا در دل خود جای داده و مرتفع ترین و جنوبی ترین روستاافراتخت با طبیعتی بسیار بکر و زیبا همراه با جنگلهای طبیعی (جنگلی با نام محلی شالتماس که برگرفته از نام شاه طهماسب می‌باشد) و همچنین قدمت تاریخی در دامنه‌های کوهپایه شمالی جنگلهای البرز قرار گرفته و زمستانها آب و هوایی نسبتا سرد تر ولی به ندرت برفی از مرکز شهر داراست.
آثار باستانی ارطه
۱- حمام بورخیل ارطه
۲-تپه دینه کفشگرکلای ارطه
۳-امامزاده سید مهدی قادیکلاارطه
امامزاده بر بلندای تپه قرار داشته و سالهای نه چندان دور چشمه‌ای از آن می‌جوشید.
مشاهیر و نام آوران
میرزا جعفر ارطه‌ای:شاعر، جغرافی دان، ریاضی دان، منجم معروف «میرزا جعفر غیبی ارطه‌ای» بود. ایشان نویسندهٔ کتاب جغرافیای ایران و ملل هستند که سالیان سال منبع اصلی کتب دانشگاه‌های ایران بود. این دوران را می‌توان دوران طلایی شهری و شهر سازی در سرزمین آرتا دانست.
هادی خناری‌نژاد:ورزشکارایرانی رشته ژیمناستیک است که قهرمان جهان در رقابتهای جام جهانی ژیمناستیک در شهر “استراوا” کشور چک می‌باشد
مطهره اسدی:شطرنج باز هشت ساله قائمشهری که در مسابقات قهرمانی رده‌های سنی جهان با کسب ۱۰ پیروزی و تنها یک تساوی موفق شد عنوان قهرمانی جهان را به خود اختصاص دهد.
مناطق دیدنی ارطه
حمام بورخیل ارطه
حمام بورخیل ارطه مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان قائم شهر، بخش مرکزی، روستای بور خیل ارطه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۵۵۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
تپه دینه کفشگرکلای ارطه
تپه دینه کفشگرکلای ارطه مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است و در شهرستان قائم شهر، روستای کفشگرکلای ارطه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۲۷۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اب بندانهای ارطه
یکی از مناطق دیدنی ارطه که نشان از قدمت تاریخی و ابادانی ان درگذشته می باشد وجود اب بندانهای زیبا و دیدنی در ان می باشد . که هم برای جمع اوری ابهای سطحی به کار گرفته میشود و هم از اب ذخیره شده در ان در فصل شالی برای ابیاری شالیزار های ارطه مورد استفاده قرار می گیرد.
جنگل شالتماس
یکی از جنگل های بکر و بی نظیر استان مازندران جنگل شالتماس است. شالتماس که جنوب شرقی قائمشهر در روستای افراتخت در شهر ارطه قرار دارد نام محلی جنگلی برگرفته از نام شاه طهماسب می‌باشد. شاه طهماسب صفوی در دوره حکومت خود تفرجگاهی بهاری در جنگلهای بکر و کاملا طبیعی روستای افراتخت از توابع شهرستان قائمشهر ساخته که در حال حاضر آثاری از آن به جا نمانده ولی در سالهای اخیر اشیاء قدیمی بسیار زیادی از دل این جنگل بیرون کشیده شده است. باستانی ترین قسمت این مکان پلنگ چشمه نام دارد. مردم محلی این مکان را شالتماس (به معنی شاه تهماسب) می‌نامند.
از دیگر گونه‌های درختی ممرز، بلند مازو، راش، پلت شیردار، نمدار، ملچ، خرمندی، انجیلی و توسکا است. این مکان در روستایی سرسبز و نسبتا مرتفع تپه‌های جنوب شرقی قائمشهر روستای افراتخت در شهر ارطه از توابع بخش مرکزی شهرستان قائمشهر قرار گرفته است.
مسیر دسترسی به این جنگل کیلومتر 6 اتوبان قائمشهر به ساری، شهر جدید ورطه، روستای همیشه سرسبز افراتخت می باشد.
