غذاهای چهارمحال و بختیاری را از دست ندید !!!

استان چهارمحال و بختیاری اقلیم بی‌نظیری دارد. طبیعت خاص و سخاوتمند این استان انواع میوه و سبزی، غلات و دام را در اختیار ساکنانش قرار می‌دهند تا مردم این استان بتوانند با این نعمت‌های طبیعت سخاوتمند خود غذاهای رنگین و خوش‌طعم تهیه کنند و سفره خود را با آن زینت بخشند. در این مطلب جاذبه ها با غذاهای چهارمحال و بختیاری که متشکل از چند فرهنگ منحصربه‌فرد است، بیشتر آشنا خواهیم شد.

1- کباب بختیاری

کباب از معروف‌ترین غذاهای ایرانی است. هریک از انواع مختلف کباب که در فرهنگ آشپزی ایرانی وجود دارد، مربوط به منطقه خاصی از ایران هستند. کباب بختیاری نیز که امروزه به عنوان یکی از انواع کباب در بین ایرانیان و گردشگرانی که به این کشور می‌آیند محبوبیت دارد ار غذاهای چهارمحال و بختیاری است.

برای تهیه کباب بختیاری، برخلاف سایر انواع کباب، از دو نوع گوشت استفاده می‌شود. فیله مرغ و فیله گوساله یا گوسفند با استفاده از موادی مثل زعفران، آبلیمو، ادویه و پیاز طعم‌دار می‌شوند. این ترکیبات علاوه بر دادن طعم مناسب به گوشت، باعث می‌شوند بافت گوشت نیز نرم‌تر شود و راحت‌تر پخته شود.

به همین دلیل گاهی گوشت را به مدت چندین ساعت در این مواد قرار می‌دهند تا کباب بختیاری کیفیت بهتری پیدا کند. تکه‌های گوشت روی آتش کباب می‌شوند و همراه با برنج سرو می‌شوند.

2- آش دوغ چهارمحال و بختیاری

آش دوغ در استان‌های مختلفی تهیه می‌شود. مردم استان چهارمحال و بختیاری نیز آش دوغ مخصوص خود را دارند. از آنجایی که دامپروری در این استان رونق دارد و دامداران این فرصت را دارند که دام خود را از بهترین گیاهانی که در دامنه کوه‌ها می‌روید تغذیه کنند، لبنیات با کیفیتی نیز در این استان تولید می‌شود. دوغ از جمله محبوب‌ترین لبنیات در بین مردم استان چهارمحال و بختیاری است.

آن‌ها برای تهیه آش دوغ، حبوباتی نظیر نخود، لوبیا سفید و عدس را به همراه برنج، تره، گشنیز و شوید می‌پزند و سپس به آن دوغ ترش اضافه می‌کنند. برای تهیه آش دوغ، معمولا از دوغی که به مدت چند روز بیرون از یخچال یا حتی در معرض آفتاب بوده استفاده می‌کنند تا میزان ترشی آن بیشتر باشد و به این ترتیب آش دوغ خوش‌طعم‌تری داشته باشند. آش دوغ با استفاده از پیاز داغ و نعنا داغ تزیین می‌شود و به‌عنوان یکی از غذاهای چهارمحال و بختیاری روی سفره می‌آید.

3- گوجه‌پلو

گوجه‌پلو یکی از محبوب‌ترین غذاهای چهارمحال و بختیاری است. گوجه‌پلو غذایی شبیه به استانبولی است که گوشت آن به صورت جداگانه پخته می‌شود و به این ترتیب افرادی که علاقه‌ای به خوردن گوشت ندارند نیز می‌توانند این غذای محلی استان چهارمحال و بختیاری را امتحان کنند.

برای تهیه گوجه‌پلو، گوجه‌فرنگی پوره شده همراه با ادویه پخته می‌شود و سپس به آن برنج اضافه خواهد شد تا همراه با هم دم کشیده شوند. به صورت جداگانه، گوشت گوسفند همراه با ادویه و پیاز در آب پخته و در نهایت همراه با گوجه‌پلو سرو می‌شود. گوجه‌پلو یک غذای ساده اما خوشمزه است که در سفر به جاذبه‌های چهارمحال و بختیاری حتما باید آن را امتحان کنید.

4- خورش به

بدون شک خوش‌بوترین و خوش‌طعم‌ترین به‌ها را می‌توان در استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری پیدا کرد. با داشتن چنین به‌های مرغوبی، مردم این دو استان در آشپزی خود نیز از این میوه استفاده می‌کنند. خورش به یکی از غذاهای چهارمحال و بختیاری است.

مردم این استان برای طبخ خورش به، گوشت گوسفند را همراه با زعفران، ادویه و پیاز می‌پزند و سپس به آن آلو بخارا، به، شکر و آبلیمو اضافه می‌کنند. خورش به یک غذای شیرین است که اگر طرفدار چنین غذاهایی باشید قطعا از چشیدن طعم آن لذت خواهید برد.

5- آو تفتاله

آو تفتاله در حقیقت یکی از انواع آش‌های استان چهارمحال و بختیاری است. این آش یکی از ساده‌ترین انواع آش ایرانی است. ترکیب اصلی آو تفتاله برگه زردآلو است. انواع آلو از جمله محصولات باغی معروف در استان چهارمحال و بختیاری هستند و مردم این استان با این میوه غذاهای مختلفی طبخ می‌کنند.

تفتاله نیز در زبان لری بختیاری همان قیصی با برگه زردآلو است. آو نیز تلفظ لری کلمه آب است. برای تهیه آو تفتاله برگه زردآلو را همراه با دانه انار و پیاز سرخ می‌کنند و با اضافه کردن کمی آب یک آش ساده اما خوشمزه تهیه می‌کنند که از معروف‌ترین غذاهای جهارمحال و بختیاری است.

6- کوفته

کوفته در استان‌های مختلف ایران پخته می‌شود و یکی از غذاهای محبوب ایرانی است. در استان چهارمحال و بختیاری نیز این غذا با استفاده از میوه‌ها و سبزیجات محلی این استان پخته می‌شود. مردم چهارمحال و بختیاری به طور معمول کوفته را دو شب قبل از تحویل سال نو می‌پزند.

تمام اعضای خانواده به خانه افراد بزرگ فامیل می‌روند و با کمک هم کوفته شب عید را می‌پزند. گوشت چرخ‌کرده، پیاز، ادویه و سبزی باهم ترکیب می‌شوند و در میان آن گردو، کشمش و آلو قرار می‌دهند. اما کوفته‌های شب عید که از غذاهای چهارمحال و بختیاری است، تنها با این مواد پر نمی‌شوند.

یکی از رسوم مردم این استان در هنگام آماده کردن کوفته شب عید این است که در میان یکی از کوفته‌ها سکه‌ای قرار می‌دهند و اعتقاد دارند هر کدام از اعضای خانواده که این کوفته نصیبش شود، سال پر برکتی خواهد داشت.

7- شوربای قیمه ریزه (شله قیمه)

شوربای قیمه ریزه نیز از انواع آش‌های استان چهارمحال و بختیاری است. مردم این استان برای پخت شوربای معروف خود، گوشت چرخ‌کرده را با پیاز و ادویه مخلوط می‌کنند و با آن قلقلی درست می‌کنند که در زبان محلی به آن قیمه می‌گویند.

این گوشت در آب، برنج، سبزی آش و پیازی که پیش از این در حال پختن بود (شله) اضافه می‌شود تا تمام مواد همراه با هم بپزند و یک آش خوشمزه و مقوی آماده شود. برای چاشنی این آش از آبلیمو و گاهی نیز از ماست استفاده می‌شود.

8- آب‌ریز (اوبریز)

آب‌ریز غذایی است که برخلاف آنچه نامش نشان می‌دهد، در پخت آن از آب استفاده نمی‌شود. در حقیقت وجه تسمیه این غذا این است که گوشت را درون قابلمه می‌ریزند و در آن را می‌گذارند. بخاری که به در قابلمه می‌رسد سرد می‌شود و به صورت قطرات ریز به درون ظرف برمی‌گردد، به همین دلیل این غذا را با نام آب‌ریز یا آنطور که در زبان محلی می‌گویند اوبریز می‌شناسند.

برای تهیه آب‌ریز معمولا از دل و جگر گوسفند و گاهی نیز از گوشت مرغ یا مخلوط جگر و گوشت گوسفند استفاده می‌شود. از آنجایی که این غذا بدون آب پخته می‌شود بهتر است از گوشت تازه استفاده شود تا آب بیشتری داشته باشد. تکه‌های گوشت همراه با پیاز در قابلمه‌ای دربسته پخته می‌شوند، سپس دانه انار با مقداری آب پخته می‌شود تا عصاره آن در آب آزاد شود.

این ترکیب به گوشت اضافه می‌شود و پس از آنکه گوشت به صورت کامل پخت و طعم انار به خود گرفت این غذا با نان یا برنج سرو خواهد شد. اوریز یکی از بهترین غذاهای چهارمحال و بختیاری است.

9- آش کشک

مردم استان چهارمحال و بختیاری به آش علاقه زیادی دارند، آن‌ها در مناسبت‌های مختلف یا حتی در دورهمی‌های ساده خود انواع مختلف آش را می‌پزند.

آش کشک از غذاهای چهارمحال و بختیاری است که کم و بیش مشابه آش کشک معمول است، تفاوت آن در این است که مردم چهارمحال و بختیاری به آش کشک تکه‌های سیرابی اضافه می‌کنند، به همین دلیل زمان پخت این آش کمی طولانی‌تر از حد معمول است.

10- آب‌ترشی (اوترشی)

در تهیه این غذا نیز از انواع آلوهای خوش‌عطر و طعم استان چهارمحال و بختیاری استفاده می‌شود. برای پخت آب‌ترشی، پیاز را به همراه کمی آرد در روغن تفت می‌دهند و به آن آب اضافه می‌کنند. سپس قارچ و تره‌ای که از قبل سرخ شده به این ترکیب اضافه خواهد شد.

آلوچه، آلو و برگ زردآلو که ترکیبات اصلی این غذا هستند نیز به صورت جداگانه در آب پخته می‌شوند و آب طعم گرفته، بدون میوه‌ها، به مواد دیگر اضافه می‌شود. این غذا همراه با نان سرو می‌شود.

11- تاس کباب

تاس کباب غذایی است که در استان‌های مختلف پخته می‌شد، اما گفته می‌شود از غذاهای چهارمحال و بختیاری است. به هر شکل، مردم این استان عاشق تاس‌کباب هستند و تاس کباب جز غذاهای اصلی آن‌ها به حساب می‌آید.

برای تهیه تاس‌کباب، گوشت گوسفند یا مرغ به همراه پیاز، گوجه، هویج، سیب‌زمینی، بادمجان، رب گوجه‌فرنگی و ادویه پخته می‌شود تا یکی از غذاهای مقوی و اصیل استان چهارمحال و بختیاری آماده شود. گاهی در تهیه این غذا از به نیز استفاده می‌شود.

12- آش اماج بختیاری

اماج یکی دیگر از آش‌های ساده بختیاری است که برای تهیه آن از نوعی سبزی کوهی به نام بوسور یا لیز استفاده می‌شود. این گیاه را با نام‌های دیگر همچون بن سرخ، پیاز یزدی، لپو و سوره بنه نیز می‌شناسند، گیاهی با ظاهری شبیه به تره که در دامنه کوه‌های غرب ایران می‌روید.

این گیاه در کنار خواص درمانی، طعمی ویژه نیز دارد، به همین دلیل مردم استان‌های کردستان و چهارمحال و بختیاری از آن، چه به صورت تازه و چه خشک، در غذاهای مختلف استفاده می‌کنند. علاوه بر اضافه کردن بوسور به برنج و تهیه یک سبزی‌پلو خاص، مردم استان چهارمحال و بختیاری با این سبزی نوعی آش نیز طبخ می‌کنند که آش اماج نام دارد.

در تهیه این آش، بوسور به همراه پیاز، آرد و ادویه در آب پخته می‌شود و زمانی که این ترکیب با لعاب گیاه بوسوره جا افتاد، آش اماج آماده است.

13- گردوپلو شهرکردی

اگر به استان چهارمحال و بختیاری سفر کرده باشید حتما درختان گردو سر به فلک کشیده را از پشت دیوار حیاط خانه‌ها دیده‌اید یا شاید تجربه دیدن باغ‌های گردو را در این استان داشته باشید. گردوهایی که در این استان کشت می‌شوند دارای کیفیتی بالا هستند و مردم این استان نیز با استفاده از گردوهای خوشمزه خود غذاهای مختلفی می‌پزند.

گردوپلو یکی از غذاهای چهارمحال و بختیاری است که برای تهیه آن گوشت گوسفند یا مرغ را به همراه پیاز، زعفران، ادویه، رب انار، زرشک و گاهی نیز شکر می‌پزند و آن را به همراه گردو لابه‌لای برنج آبکشی‌شده قرار می‌دهند. گردوپلو یکی از غذاهای تشریفاتی در استان چهارمحال و بختیاری محسوب می‌شود.

14- خورش آلو چهارمحالی و بختیاری

یکی دیگر از غذاهای چهارمحال و بختیاری که توسط مردم این استان پخته می‌شود خورش آلو است. برای تهیه خورش آلو به سبک مردم چهارمحال و بختیاری، گوشت گوسفند همراه با پیاز، ادویه و رب انار پخته می‌شود و مقدار زیادی آلو سیاه خشک شده به آن اضافه می‌شود.

تفاوت این خورش آلو با خورش آلوی شهرهای دیگر این است که مردم چهارمحال و بختیاری خورش خود را بسیار غلیظ و با مقدار زیادی آلو می‌پزند. همچنین برخلاف شهرهای دیگر که در طبخ خورش آلو از آلو بخارا استفاده می‌شود، مردم این استان از آلو سیاه خشک شده استفاده می‌کنند.

شما کدام غذاهای چهارمحال و بختیاری را امتحان کرده‌اید؟

شما هم از غذاهای محلی شهر خود بگویید.