جاهای دیدنی سروآباد ـ منطقه ای با جاذبه های طبیعی و دیدنی فراوان

سروآباد از شهرستان های سرسبز استان كردستان است كه دارای جاذبه های گردشگری تاريخی و طبيعی است كه چشم هر بيننده ای را معطوف زيبايی های خالق هستی می كند. سروآباد به شهرهای به شهرهای مریوان، سنندج و کامیاران محدود است. این شهر به جهت داشتن مرز مشترک با کشور عراق از نظر سیاسی اهمیت دارد. بیش از 90 درصد از جمعیت شهرستان سروآباد روستانشین بوده و زندگی روستایی را به شهرنشینی ترجیح می‌دهند، بیشتر روستاهای این شهرستان به دلیل صعب العبور بودن، طبیعت آنها دست نخورده و بکر باقی مانده است. بیساران، پایگلان، ژنین، چشمیدر، دره‌کی، بوریدر و اورامانات (شامل روستاهای هورامان، سرپیر، ویسیان، رودبار و کماله) از روستاهای پرجمعیت شهرستان سروآباد به شمار می‌روند که میانگین جمعیت در این روستاها بالغ بر 2500 نفر است و شغل اکثر مردم در این روستاها صنایع دستی، کشاورزی، دامداری و باغداری است.

مهم‌ترین قابلیت‌ها و ظرفیت‌های تولیدی شهرستان سروآباد را می‌توان قرار گرفتن رودخانه بزرگ و خروشان سیروان در پایین دست این شهرستان و در نزدیکی روستای دورود، وجود آب و هوای معتدل و مناسب برای کشت انواع محصولات کشاورزی، باغ‌های فراوان و استعداد پرورش درختان مثمر ثمر نیمه گرمسیری در منطقه اورامانات، وجود گونه‌های گیاهی متنوع  دارویی و صنعتی و دارا بودن جنگل‌ها و مراتع غنی فراوان را نام برد.

با توجه به مستعد بودن این منطقه در تولید محصولات باغی سالانه بیش از 26986 تن انواع میوه‌ها شامل سیب، هلو، گردو، انگور، توت فرنگی، زردآلود، بادام، سیب، گلابی، شلیل، آلبالو، انار، گیلاس و انواع محصولات دیگر  روانه بازار خواهد شد.

مهم‌ترین محصول شهرستان سروآباد را می‌توان توت فرنگی دانست که با تولید سالانه بیش از 2800 تن محصول در مساحتی به طول 235 هکتار به عنوان قطب اول تولید این محصول در استان کردستان شناخته شده است، توت فرنگی برای اولین بار در سال 1345 توسط شخصی به نام شیخ عثمان نقشبندی دورودی به منطقه کردستان وارد شد و در باغات روستای دورود و محمودآباد این شهرستان کشت و برداشت آن آغاز شد.

سروآباد در زمینه دامداری هم ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد. در حال حاضر نیز کل مساحت جایگاه‌های دام شهرستان سروآباد 450 هزار متر مربع برآورد شده، که از این میزان حدود 100 هزار متر مربع در سطح واحدهای روستایی با استفاده از پروژه بهسازی و نوسازی اماکن دامی و اجرای طرح‌های نیمه صنعتی بهداشتی شده و مابقی آن غیر بهداشتی و اکثراً به شیوه واحدهای سنتی است که در شرایط امروزی بازده تولیدی و اقتصادی کافی ندارند. شهرستان سروآباد در بخش شیلات نیز دارای بزرگترین مجتمع پرورش ماهی سردآبی در خاورمیانه است .با توجه به وجود منابع آبی مستعد در بیشتر مناطق شهرستان و بهره‌برداری بهینه از این ظرفیت‌ها، مطالعه و طراحی این منابع که مرحله آغازین و زیربنایی تولید آبزیان است در سروآباد مد نظر قرار گرفته است.

در سطح این شهرستان به لحاظ شرایط آب و هوایی، کوهستان‌های بلند، میزان بارندگی بالا، مراتع مناسب و زراعت عمده محصولاتی نظیر، یونجه، شبدر، کلزا و سایر محصولات و همچنین امکان کوچ‌های قشلاق و ییلاق در بیشتر ایام سال و از همه مهتر بالا بودن کیفیت عسل تولیدی  زمینه مناسبی برای توسعه زنبورداری را فراهم کرده است، به طوری که سالانه بیش از 38.2 تن عسل در این شهرستان تولید می‌شود.

روستای ناو

منطقه اورامانات از جمله مناطق زیبا ودیدنی استان کردستان است، که با طبیعت زیبا و بی نظیر خود علیرغم نداشتن راههای ارتباطی مناسب هر سال دهها هزار نفر را از نقاط دور نزدیک کشورمان و حتی کشورهای خارجی به دیدن خود فرا می خواند.طبیعت بکر، مناظربا شکوه، کوههای سر به فلک کشیده، پوشش جنگلی متنوع، سبزه ، گلهای رنگارنگ، رودخانه های دایمی و فصلی، چشمه های جوشان آبهای معدنی و آب و هوای چهار فصل از جمله جاذبه های طبیعی این منطقه است.

روستای دزلی سرو آباد

روستای دزلی از توابع بخش مرکزی شهرستان سروآباد در استان کردستان قرار دارد. درآمد بیشتر مردم روستا از فعالیتهای زراعی، دامداری و باغداری، خدمات و صنایع دستی تامین می شود. کشت آبی و دیم در روستا رواج دارد و عمده محصولات زراعی این منطقه گندم و نخود است و انواع میوه های باغی مثل گردو، انگور، گلابی، گیلاس و یا زردآلو از محصولات این روستاست. روستای دزلی بافت متراکمی دارد. خانه های روستا دارای سقف های چوبی و سطح پنجره های کوچک و درهای چوبی است.

نسل، روستایی زیبا و گردشگر پذیر

این روستا بدلیل واقع شدن در پای کوه و وضعیت مسیل بودن آن در زبان کردی به معنای ‘که نه ته قیاو’ زمینی که سیل زده باشد و همچنین باعث تخریب آن شده باشد و در جای دیگر به معنی آینده است.
از نظر تاریخی سند معتبری که حاکی از قدمت روستای نسل باشد در دست نیست اما براساس قبور و آثار تاریخی به جا مانده بیش از ۵۰۰ سال قدمت دارد.

روستای تفلی

روستای تفلی در بخش سروآباد این شهرستان در استان کردستان واقع شده است. زبان مردم این روستا اورامی است. وجه تسمیه و قدمت این روستا: تِفِه کلمه اورامی است و به معنی توت می باشد و چون در این روستا باغهای توت فراوان وجود داشته به همین دلیل به تفلی مشهور شده است.

روستای بوریدر

روستای بوریدر قبلا(ببری در) نام داشته است محلی که در آن جا ببرهای وحشی زندگی می کرده اند. قدمت آن به دوران اولیه اسلام و زمان عبدالله بن عمر برمی گردد. مسجد عبدالله در روستا وجود دارد و مردم در آن عبادت می کنند که قدمت آن به سیصد سال پیش باز می گردد. تابعیت تقسیماتی: روستای بوریدر از نظر تقسیمات کشوری تابع دهستان پایگلان در بخش مرکزی شهرستان سروآباد استان کردستان می باشد.

روستای دیوزناو

دیوزناو به معنی جایی كه در آن خرس = دیو زیاد بوده است. مابین رودخانه سیروان و كوه شاهو قرار گرفته است همچنین دیوه زناو از دی وه زه ناو تشكیل شده است یعنی روستایی كه در آن درخت گردو وجود داشته است . دی یعنی روستا و وهز به معنی گردو می باشد و ناو یعنی درون و داخل می باشد روستای دیوزناو در جنوب غربی استان کردستان و در منطقه اورامانات سروآباد با فاصله ۴۵ کیلومتری از مرکز این شهرستان واقع شده است و پس ازگذشتن از راههای صعب‌العبور در دامنه رشته کوههای شاهو، به این روستا می رسیم، روستایی که دارای قدمتی هزاران ساله است، و به علت وجود قلل مرتفع وگرمسیری بودن این منطقه،مردم این روستا پاییز کم‌رنگی را تجربه می کنند وهرگز بارش برف را به تماشا ننشسته اند. باوجود طبیعت خشن ومعماری خاص و فرهنگ سنتی ،زندگی با امید واستقامت،در جریان است. در واقع یکی از قدیمی‌ترین روستاهای هورامان که قبلاً به عنوان شهر مشهور بوده« دیوزناو» است.

روستای نوین

هوای معتدل كوهستانی در اين ديار ۷۰ هزار نفری شور و شعف به پا می كند و چشمه های فراوان، زايش هر لحظه را، گونه ای به تصوير ذهن می كشاند كه هر چه از ديدن آن حظ ببری و پرشوی، هنوز احساس خلأ می كنی و عطش برای سيراب شدن از سراب های آن داری. درخت های پهن برگ بلوط و پسته وحشی نيز، يكي از گونه های بسيار زيبای طبيعت را بر لوح اين سرزمين حك كرده است. گونه های جانوری متعدد و بسياری مشاهده می شود و زيباتر، سنجاب ايرانی است كه در سكوت متين جنگل، با شيطنت هايش، شور كودكی را يادآور می شود. گل های نيلوفر كبود(زرد) در كنار سراب ها مخيله بيننده را تا جنون زيبا دوستی پيش می برد.

روستای کلجی

کلجی دهی از دهستان شالیار،بخش اورامانات ، شهرستان سروآباد ، استان کردستان است.

روستای سرهويه

روستای سرهویه با جمعیتی حدود ۱۳۰۰نفر و ۳۰۰خانوار در ۷۵کیلومتری شهرستان سنندج در بخش ژاورود غربی قرار دارد. که از شرق به روستای هشمز و از غرب به روستاهای هویه و سالیان و از جنوب به روستای بیساران و ازشمال با روستا های اویهنگ و ویسر همسایه است. روستای سرهویه که در بین دورودخانه ((دره ابادی)) و ((دره ویم )) قراردارد. دارای مناظر زیبای طبیعی میباشد. سنگ سخناخ و سنگ سفید (چه رمی) که در دره ابادی هستنند. هه راله زه ردی – قو لی قاورمه – ئاوسیاو – چادر گاه – هانه چیا – سه رهال- سویلان که راه رفتن به انها دره ویم می باشد.از جاهای بسیار دیدنی روستای سرهویه میباشند.

که هر ساله پذیرای کوهنوردان و دوستداران طبیعت می باشند.در ضمن اکثر مردم روستای سرهویه به کارکشاورزی پرورش توت فرنگی مشغول می باشند که سالانه حدود۳۵۰ تا ۴۰۰ تن توت فرنگی به بازار عرضه می کنند.. و روستای سرهویه دارای مدارس ابتدای و راهنمای میباشد . که دانش اموزان دروره متوسطه برای ادامه تحصیل به هویه و اویهنگ و یا به شهر ستانها ی نزدیک می روند.

روستای سلين

این روستا بر مسیر مهمترین مسیر طبیعت گردی استان یعنی مسیر مریوان به هورامان تخت و روستای گردشگری هجیج قرار گرفته است و این یکی از مزیت های گردشگری روستا در برنامه ریزی تورهای گردشگری است و به علت قرارگیری در منطقه حفاظت شده کوسالان دارای تنوع در گونه های جانوری و گیاهی بوده و این تنوع به توسعه اکوتوریسم در منطقه کمک شایانی کرده است.

به علت احداث سد داریان در سال های اخیر، آب دریاچه پشت سد بخشی از زمین های روستا را در برگرفته و به همین دلیل روستای سلین آخرین روستائیست که در آن از طریق قایق، تردد به سایر روستاها مانند هجیج انجام می شود که معمولا این نوع تردد، در برنامه گشت های مسافرتی به صورت ترکیبی با سفرهای زمینی مورد استفاده قرار می گیرد.

اهالی روستا بسیار خونگرم و مهمان نواز و دارای تحصیلات عالیه می باشند که زبانزد منطقه است. زبان مردم روستا کردی هورامی و مانند سایر مناطق هورامان، تمامی اهالی روستا، لباس های زیبای کردی برتن می پوشند.

مهمترین جاذبه های گردشگری روستای سلین: 

بافت پلکانی:

بافت روستا گرچه در برخی کوچه ها دارای شیب کمتری است اما روستای سلین نیز مانند سایر مناطق هورامان دارای بافتی پلکانی و خشکه چین می باشد که در دامنه کوه کوسالان به زیبایی خودنمایی کرده و به همراه طبیعت زیبای آن که ترکیبی از کوه، جنگل و دریاچه می باشد موجب جذب گردشگر به روستا شده است.

دریاچه سد داریان :

با احداث سد داریان در سالهای اخیر بر روی رودخانه سیروان، روستای سلین نیز بر حاشیه این دریاچه قرار گرفته که موجب گسترش ورزش و تفریحات آبی به ویژه قایق سواری در فاصله روستای سلین با سایر روستاهای مجاور شده که حتی مسافتی که از طریق راه شوسه مابین این روستاها پیموده می شود از طریق راه آبی و قایق سواری برای گردشگران بسیار کمتر و مفرح تر شده است.

پل موجود بر روی دریاچه :

به علت چشم اندازهای زیبایی که از طریق آن چشم انداز روستا و مناطق جنگلی آن نمایان است این پل نیز به یکی از جاذبه های روستا تبدیل شده است.

قرآن تاریخی سلین:

قرآن مشهور به غیب اله بیگی بعد از قرآن نگل، تاریخی ترین قرآن موجود در کردستان است. قرآن روستای سلین به جامانده از قرن هشتم هجری است و بنا به روایات مردم در زمان حکومت غیب الله بیگی حاکم منطقه هورامان توسط این پادشاه در یک غاری در روستای سلین کتابت شده و سال 94 به همت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مرمت و در مسجد روستا نگهداری می شود.

هوار  ” دره ویان ” 

هوار دره ویان در دامنه کوه کوسالان از مناطق بسیار خوش آب و هوا و زیبای منطقه هورامان است که طی سال های اخیر آژانس های مسافرتی به ویژه در بحث طبیعت گردی، تورهای بسیاری را در این منطقه اجرا کرده اند. معرفی زندگی مردم هوار نشین به همراه فرهنگ و معماری ساده و زیبای آن از جمله جاذبه های هوار دره ویان و سایر هوارهای این روستا مانند هوار “هشه دول” می باشد که البته تورهای مجاز بیراهه نوردی ( Off Road ) با حفظ رعایت مقررات زیست محیطی مسیرهای بسیار مهیج و جذابی را میان گردنه های پر پیچ و خم کوهستانی به گردشگران عرضه کرده اند.

 سوغات روستا:

خشکبار مشهور سلین، عسل و روغن محلی، کشک از جمله سوغات این روستای تاریخی است.

قابل ذکر است که روستای سلین دارای جاذبه های دیگری مانند تماشای شکوفه های زیبای انار، قلعه تاریخی سلین، زیارت پیران طریقت (پیر قاسم و پیر اسماعیل)، آبگرم معدنی موسوم به “آوه تال “(آب تلخ) و آبشار فصلی نیز می باشد که می تواند در برنامه ریزی تورهای گردشگری به عنوان سایر جاذبه ها به گردشگران معرفی شود.

روستای ژنین

این روستا در حال حاضر با ۳۵۰ خانوار و ۱۵۵۰ نفر جمعیت یکی از روستاهای پرجمعیت شهرستان سروآباد می باشد. این روستا دارای بیش از ۲۳۵ هکتار مزارع آبی و ۷۰ هکتار دیم می باشد و با توجه به این مقدار مزارع اکثر مردم به کار باغداری و کشاورزی و عده کمی به دامداری مشغولند. اما اکثر دارای یک راس گاو برای تامین لبنیات مورد نیاز خانوار خود هستند. کشاورزی در این روستا به دلیل کم شدن آبهای سطحی و چشمه ها روز به روز کم رنگتر شده و تنها تامین کنند آب کشاورزی و حتی آشامیدن در مزارع، حفر بی سابقه چاهها می باشد که این امر باعث کم شدن و پایین رفتن ابهای سطحی شده است.

روستای ژیوار

روستای ژیوار در ناحیه ی هورامان کردستان، شهر سروآباد در جنوب کوه های کوسالان و در کنار رودخانه ی سیروان، قرار دارد. ژیوار درزبان کردی به معنی زندگی است. روستای ژیوار در میان دره است و این موقعیت خاص باعث شده که سال ها پیش ساخت پلکانی خانه ها را برایش انتخاب کنند. معماری روستای ژیوار مانند ماسوله پلکانی و ساختمان هایش سنتی است. یعنی حیاط خانه بالایی پشت بام خانه ای است که در ارتفاع پایین تر قرار گرفته است. اما وسعت آن از ماسوله بیشتر است. خانه های آن از سنگ ساخته شده اند.

آب و هوا

روستای ژیوار به علت قرار گرفتن در منطقه ای کوهستانی زمستان هایی سرد و سخت را پشت سر می گذارد. اغلب گردشگران ترجیح می دهند در بهار دل پذیر و فصل شکفتن طبیعت به آن سفر کنند ، برخی دیگر تابستان را انتخاب می کنند تا چند روزی به دور از گرمای شهرها سپری کنند. البته کوهنوردان زیادی پاییز و زمستان به این روستا و ارتفاعات اطراف آن می روند. این روستا در رتبه بندی میزان پاک بودن آب و هوای شهرها و روستاهای کشور رتبه سوم را کسب کرده است. احتمالا یکی از دلایل اصلی آن صعب العبور بودن منطقه و تردد دشوار خودروها است که موجب بکر ماندن ژیوار شده است.

باغ های ژیوار

باغ های وسیع انجیر، انگور و انار در این روستا قرار دارند. از اصلی ترین محصولات ژیوار انار است و اکثر مردم آن با فروش محصولات درخت هایشان به ویژه انار زندگی خود را می گذرانند.در میان روستا دره دربند واقع شده که قدیمی ترین محله به حساب می آید. لباس های رنگارنگ مردم محلی از دیگر جذابیت های آن است. لباس مردم این روستا کردی است که مانند سایر شهرهای ایران تا پیش از ورود پارچه های خارجی توسط خودشان تهیه می شد.

رودخانه سیروان

از زیبایی های طبیعی منطقه دره ها و رودهای بسیار آن است که هر کدام از یک کوه سرچشه می گیرند. از به هم پیوستن این رودها دو رودخانه ایجاد شده است که یکی از آن ها سیروان است. این رودخانه ی خروشان و زیبا از غرب روستا گذر می کند و مهم ترین رود منطقه است. همانند سایر رودخانه ها باعث آبادانی و ایجاد زندگی و طراوت در منطقه شده است. گل ها، درختان و گیاهان زیادی از این رود ایجاد شده است و آبزیان زیادی نیز درون رودخانه زندگی می کنند. می توانید زمانی را برای قدم زدن و پیاده روی در اطراف رودخانه اختصاص دهید اما به دلیل باریک بودن عرض آن قایقرانی در آن امکان پذیر نیست. این رود اورامانات را به دو بخش تقسیم کرده که برای سال ها تنها راه عبور از رودخانه پل دو آب در نزدیکی پاوه بود. سیروان در انتها وارد کردستان عراق می شود.

روستای دره کی

روستای دره کی از توابع شهرستان سرو آباد استان کردستان و در فاصله ۵۰ کيلومتری جنوب سرو آباد قرار دارد. روستای دره کی به دليل برخورداری از موقعيت ويژه جلوه‏ای زيبا و بسيار منحصر به فرد دارد.مناظر و چشم‏ اندازهای زيباي آن، در بيشتر فصول جذاب و جالب توجه است.
کوه های عوالان و سه کو در شمال و کوه های دالانی و کمانجر در جنوب و روبه روی آبادی قرار دارند که زیبایی خاصی را به روستا و حتی منطقه داده اند.جاذبه‏ های طبيعی روستا را آبشار وه زه ن (سلور) ، منطقه ی زیبا ی قه لا خانی ، باغ های سلور و هزارانی و… تشکیل می دهند .

روستای دلمرز

روستای دله مرز در محدوده‏ای کوهستانی استقرار يافته و ارتفاع آن از سطح دريا در ۹۰۰متر است. اين روستا، با اقليمی مدیترانه ایی در فصول بهار آب و هوايی معتدل و مطبوع دارد و در پاييز و زمستان، سرد مي‏باشد. رودخانه سيروان در ميان آبادی جريان دارد و چشم انداز جذابی به آنبخشیده است .

روستای دل

روستای دل در کردستان است. این روستا هم از لحاظ طبیعی و هم از تاریخی اهمیت و ارزش بسیار بالایی دارد .این روستا از توابع شهرستان سروآباد که در استان کردستان قرار دارد می باشد و در فاصله ی حدودی ۳۴ کیلومتری شهر سروآباد واقع شده است. این روستا در میان کوهی با آب و هوای سرد و نیمه مرطوب واقع است و رودخانه سیروان از پایین آن می گذرد. کوه مشهوری هم در این منطقه وجود دارد که نام آن هیشور است و از شمال شرق تا شمال غرب منطقه روستای دل در کردستان امتداد دارد.

بهترین زمان برای سفر به روستای دل

برای سفر به این منطقه در شهرستان سروآباد باید بدانید که زمستان های بسیار سختی دارد پس هیچ وقت سعی نکنید که زمستان به سمت آن بروید، اما فصل بهار این منطقه به بهشتی برین تبدیل می شود و بوی عطر سنجد سرتاسر روستا را فرا می گیرد. اواخر خرداد که فصل توت روستا است با دعوت اهالی دل به باغ های روستا بروید و توت بخورید.

روستای حسين آباد

روستای حسین آباد در سال ۱۳۵۵با شکل گیری قهوه خانه در آمار نامه ها تحت عنوان بیکره دیده می شود .روستا از سالهای ۱۳۸۰تحت عنوان حسین آباد از توابع بخش مرکزی تغییر نام داده وبه سه راه حزب الله نیز شهرت دارد .روستای حسین آباد در مسیر جاده سروآباد به مریوان (استان کردستان )ودر ۱۲کیلومتری شمال غرب مرکز شهرستان (سروآباد )قرار گرفته است .

روستای چشميدر

روستای چشمیدر در۳۵ کیلومتری شهر سروآباد و در فاصله مابین ۴۶ درجه و ۲ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۲ دقیقه عرض شمالی با ارتفاع متوسط روستا از سطح آبهای آزاد حدود ۱۷۶۲ متر و در دامنه سلسله جبال کوه های منتهی به شاهو که یک روستای پای کوهی و میان کوهی قلمداد می شود. در جنوب شهرستان سروآباد واقع گشته است .

وجه تسمیه

دارای سه وجه تسمیه می باشد: ۱ . (( چه شمیه ر )) از چه شم و یه ر ترکیب گشته است . چه شم همان چشمه می باشد و یه ر همان عدد ۳ می باشد ؛ که سه چشمه در داخل روستا به نامهای ( هانه خه لی فه – ها نه قما – هانه وو موسایا ) نمایانگر مفهوم فوق می باشد . ۲ . (( چه شمیه ر )) که قبلآ چشمی زر بوده است در سالهای پیش مرکز ۳۸ روستا بوده و مردم روستا های اطراف به صورت اقماری جهت کسب و تجارت و همچنین معامله کالا به کالا به روستای چشمی زر مراجعه نموده و بعد از گذشت زمان به چشمی در تبدیل گشته است . ۳ . چشمیدر از چشمه و دره گرفته شده است , که قرار گرفتن روستا در بین سه چشمه و دو دره نمایانگر منطق نامگذاری فوق می باشد که دومین وجه تسمیه بنا به گفتار معتمدان و ریش سفیدان روستا صحیح تر می باشد.