بیساران روستایی سرسبز و خرم در 85 کیلومتری جنوب غربی شهرستان سنندج و 65 کیلومتری شهرستان مریوان در ارتفاع 850 متری از سطح دریا قرار گرفته است. بیساران از جنوب به روستاهای ژان و پایگلان از شمال به روستاهای سالیان، نجی، و سفیدبن از شرق به روستاهای شیان، هویه و سرهویه و از غرب به روستاهای نسنار، هرسین و بوریدر محدود میشود. روستایی بکر در دل کوههای مرتفعی همچون شهنشین، میرویس، کوری مهریم، کوری ههوریشان که کوههای آن تا اواخر فصل بهار و در سالهای دورتر تا اوایل مردادماه برف به دامن دارند.
چشمههای همیشه جاری این روستا به ویژه در قسمت پایینی کوه شاهنشین که آب شرب روستا نیز از همین منبع تامین میشود از ظرفیتهای بسیار بالای آن است.
آب و هوای روستا همانند بسیاری از روستاهای استان کردستان معتدل و کوهستانی است به گونهای که زمستانهای آن پربرف و تابستانهایش نیز بسیار خنک و دلپذیر است.
کوههای روستای بیساران دیدنی و در بیشتر ایام سال به ویژه در فصل بهار مردم اطراف از شهرستان های مریوان، سنندج، سروآباد و … و دیگر روستاها برای تفریح به این کوههای مسافرت می کنند و از دیدن این مناظر واقعا لذت می برند و گاها چندین شب را در این کوهستان ها می گذرانند.
کوهستان های روستای بیساران بسیار سرسبز و دیدنی می باشند و گونه های گیاهی متنوعی دارد که برای تهیه بعضی از داروها از این گیاهان استفاده می شود و مردم روستا نیز به صورت سنتی از این گیاهان برای درمان بعضی از دردها استفاده می کنند و این گونه های گیاهی شادابی و دل انگیز بودن منطقه را دو چندان نموده است. در حال حاضر با تلاش و کوشش مردم تلاشگر و زحمت کش روستا و با هزینه ی اغلب کوههای بیساران با جاده به همدیگر ربط داده شده اند و این امر نیز در جذب مسافران ویژه نقش به سزایی داشته است.
بیساران که از جاذبه های گردشگری سروآباد می باشد ، تقریباً 4 هزار نفر جمعیت در قالب 720 خانوار دارد و به عنوان بزرگترین روستا در کشور شناخته شده است.
شغل مردم روستای بیساران
شغل اغلب مردم روستا کشاورزی و دامداری است البته در فصول سرد سال نیز به عنوان، کارگر فصلی در داخل و خارج روستا به فعالیت مشغول هستند. کوهستانی بودن روستا موجب شده مردمان آن برای امرار معاش با زمین و کوه دست و پنجه نرم کنند و رزق و روزی حلال را با تحمل مشقت فراوان سر سفره خانوادههایشان ببرند.
مردم روستا اخیراً با ایجاد نوآوری در کار کشاورزی در قسمت شرقی روستا طلای سرخ در دامن خاک پرورش میدهند، اما توسعه و ماندگاری کشت توتفرنگی در این روستا که در آغازین گامهایش قرار دارد نیازمند توجه مسئولین جهاد کشاورزی و تعاون روستایی است تا با پشتیبانی از کشاورزانی که در این زمینه ورود پیدا کردهاند آینده روشنی را برای تولید توتفرنگی و مردمان زحمتکش روستا رقم بزنند.
واژه بیساران
در زمانی که سید بابا علی (سید بابا شیخ بیساران) در میان مردم روستای آن وقت که حدود ۱۴۵۰ سال پیش که در محلی به نام (دگا به ر) بوده اند (دگا به ر پایین تر از روستای فعلی بیساران واقع گردیده است) در یک روز برفی در فصل زمستان که هوا خیلی سرد بوده سید بابا شیخ از این محل (دگا به) خارج گردیده و مردم بدون اینکه از تصمیم ایشان با خبر باشند به دنبال وی افتاده تا از ایشان به دلیل سرمای فراوان و دیگر خطرات احتمالی مراقبت کنند. ایشان را تا محلی که هم اکنون بیساران در آن محل واقع گردیده همراهی می کنند و وقتی که به این محل می رسند سید بابا علی تصمیم خود را اعلام می کند و مردم نیز به دلیل احترام خاصی که به سید داشته اند به فرموده ایشان احترام می گذراند و روستا به این مکان جدید که دلایل فراوانی داشته انتقال می یابد (حدود ۷۵۰) سال پیش و سید بابا علی نیز در محلی که برای انتقال روستا انتخاب کرده بود اقدام به ساخت منزل می نماید و بقیه مردم نیز در اطراف ایشان اقدام به ساخت منزل می نمایند و سید بابا علی در همان محل فوت می کنند و به خاک سپرده می شود و هم اکنون زیارت و مقبره ایشان در قسمتی از مسجدی است که به نام ایشان نام گذاری شده است و مردم اطراف نیز برای طواف به زیارت ایشان می آیند.
آثار باستانی روستای بیساران
– قلعه داسیران در فاصله ۲ کیلومتری قسمت غربی روستا که در سال ۱۳۵۳ به تائید سازمان میراث فرهنگی رسیده است.
– قرآن بابا یعقوب که در قرن نهم هجری مکتوب گردیده و دست خط می باشد.
– مسجد بابا شیخ بیساران
