در ۱۷ کیلومتری شمال شرقی شهرستان اراک و در دشت فراهان استان مرکزی، تالابی دیدنی و زیبا قرار دارد که در گذشته به نمکزار فراهان شهرت داشته و امروزه نیز از آن به تالاب میقان یاد میشود.میقان در لغت به معنای خوش باور و یا کسی است که هر چیزی را به راحتی قبول می کند. در گذشته تالاب میقان به نام نمکزار فراهان مشهور بوده است. از جمله علل نام گذاری این تالاب به نام میقان، تبخیر زیاد آب در این تالاب است. قرار گرفتن نام کویر بر روی این منطقه، اشاره به خشکزار بودن و بیابان بودن آن نیست. روز ۱۵ آبان ماه در تقویم کشور به نام روز درنا نام گذاری شده است و دلیل آن این است که درآن موقع از سال، حضور و تجمع درناها در تالاب به بالاترین حد خود می رسد.این جاذبهی گردشگری طبیعی از سه جزیره به نامهای کریستالین یک، کریستالین دو و بخش کویری تشکیل شده است و به دلیل آبوهوای معتدل در فصل زمستان، به یکی از زیستگاههای پرندگان تبدیل شده است.
این منطقه از زیستگاه های مهم و بین المللی پرندگان است كه بیش از 140 گونه پرنده را در فصول مختلف سال میزبانی می كند و صحنه های پرواز پرندگان آبزی و كنار آبری آن جذابیتی دلنشین دارد و هر سال شمار قابل ملاحظه ای از گردشگران را برای پرنده نگری و بهره مندی از داشته های طبیعی بكر و زیبا به تالاب میقان می آورد.
تالاب كویری میقان به عنوان یكی از 10 تالاب مهم كشور و آخرین حلقه اكولوژیك حوزه آبریز دشت اراك است و این محدوده از نظر اقلیمی زمستان های معتدل دارد و به جهت همین ویژگی، توقفگاه گروه های جمعیتی پرندگان مهاجر است كه در دسته های كوچك و بزرگ و با شكلی زیبا در فراز و فرود های خود تابلوهای چشم نوازی از طبیعت بكر و زیبایی ها را فراروی هر بیننده ای قرار می دهند.
ارتفاع این تالاب از سطح دریاهای آزاد یكهزار و 700 متر است و منابع تامین آب آن از بارش های جوی، آب سه رودخانه قره كهریز، فراهان و شهراب و پساب تصفیه فاضلاب اراك تامین می شود.
پوشش گیاهی این این منطقه بیشتر گیاهان شورپسند هستند و یکی از منابع مهم کشور برای ذخیره ی گیاهان شورپسند کشور است. البته علاوه بر پرندگان که دلیل شهرت این تالاب هستند، حیوانات دیگری همچون گونه های پستانداران و انواع جلبک های آب شور نیز در این منطقه وجود دارند. نمکی که در آب وجود دارد، باعث به وجود آمدن لایه های نمکی در این تالاب شده است. همچنین گنبد های نمکی که در این منطقه در سطح زیرین وجود دارند که تحت تاثیر گسل های منطقه ای باعثپس لرزه های خفیف در این منطقه می شوند. زمین شناسان زمان شکل گیری تالاب را به دوره ی جرکات صفحات تکتونیکی نسبت داده انمد و معتقدند در آن زمیان تالاب به وجود آمده است.
در فصل بهار تالاب میقان به عنوان یكی از زیستگاه های اصلی پرندگان مهاجركه در فصل پاییز با عبور از این منطقه از نواحی سردسیر سیبری به سمت مناطق گرمسیر جنوبی و آفریقا پرگشوه بودند و اینك در راه بازگشت به موطن اصلی در این تالاب اسكان موقت دارند.
تنوع زیستی در این تالاب بالا و پرتعداد است و تنها در گونه های پرندگان كنگر، خودكا، اردك نوك پهن، فلامینگو، غاز خاكستری، هوبره، تنچه، حواصیل، اردك سبز از جمله میهمانان این زیستگاه است.
درنای خاكستری از گونه های خاص و مهم تحت حمایت بین المللی است كه تالاب میقان هر سال با آغاز فصل سرما میزبان كوچ موقت این گونه ارزشمند است.
حضور درناها در این تالاب بسیار زیاد است و زیستگاه خوب و مناسبی برای این پرنده به حساب می گآیند اما در دیگر نقاط جهان تعداد جمعیت این پرنده در اقلیت قرار می گیرد. تالاب میقان تنها در فصل های سرد، پذیرای پرندگان مهاجرنیست، بلکه در فصل بهار نیز پرندگانی که در راه عبور از مناطق سردسیری به سمت مناطق گرمسیر جنوبی و آفریقایی بوده اند، در راه بازگشت به لانه های اصلی خود، در این تالاب به صورت موقت ،توقف و اسکان می کنند. بیش از ۱۶ درصد از پرندگان ایران و ۶۰ درصد از پرندگان استان مرکزی در این تالاب زندگی می کنند.
غنای خاك كویر میقان اراك از ماده ارزشمند سولفات سدیم است و این ناحیه به عنوان بزرگترین ذخیره گاه معدنی سولفات سدیم در خاورمیانه مطرح ایت و وجود نمك و سولفات سدیم در حاشیه كویری تالاب مناظری دیدنی را برای گردشگران ایجاد كرده است.
منظره دل انگیز طلوع خورشید در فصل بهار و رقص نور بر موج های دریاچه كویری میقان در حالیكه پرندگان بر فراز آن پرواز می كنند جلوه ای خاص را می آفریند.
وجود برخی وحوش مانند گرگ و روباه، مار، پرندگانی چون عقاب و برخی نمونه های نادر لابه لای شاخ و برگ های سبز قره داغ و آترپلیكس جلوه ای دیدنی به منطقه كویری این تالاب داده و در سكوت محض كویر پرواز انواع پرنده ها و صدای دلنشین آن ها بسیار جذاب است.
درنا، مرغابی سانان، فلامینگو ها، خروس كولی و انواع پرندگان دیگر با حضور خود در طبیعت بكر تالاب میقان انسان را شگفت زده و به دیدن هر چه بیشتر وا می دارد.
پیشینه تالاب میقان اراك 2 هزار سال تخمین زده شده است و مامنی مهم و امن برای زمستان گذرانی طیف وسیعی از پرندگان از جمله درنای خاكستری محسوب می شود.
دریاچه ی تالاب میقان که از جاذبه های گردشگری اراک می باشد ، در طول سال ها با تلاش های بی وقفه سازمان منابع طبیعی تبدیل به یکی از تفرجگاه های سرسبز کشور شده است. در حال حاضر نیز با ساختن برج مراقبت کویری در این منطقه، شرایط خوب و مناسبی برای بازدید از این منطقه فراهم شده است.
برای رفتن به این تالاب باید از سه راه خمین به سمت کمربندی شمال حرکت کرد. کمی جلوتر از، یک جاده ی فرعی در سمت راست جاده وجود دارد. در ابتدای جاده ی فرعی، تابلویی قرمز رنگ وجود دارد که مربوط به کارخانه ی تولید سولفات سدیم است. ۳ الی ۴ کیلومتر بعد از کارخانه، به انتهای تالاب میقان خواهیم رسید.
