خانه پیرنیا نایین در استان اصفهان و جایی در نزدیک مسجد جامع این شهر قرار دارد.این خانهی تاریخی که مربوط به دوران صفوی است در معماری از خانههای کویری الهام گرفته است.جزئیات و زیباییهای «خانه تاریخی پیرنیا» آنقدر چشمنواز است که میتوان دقایقی طولانی به دیدن آن پرداخت.در حال حاضر این خانه به موزهی مردم شناسی تغییر کاربری یافته و در آن نمونههایی از شیوهی زندگی و سنتهای این منطقه به نمایش درآمده است.بخشهای مختلف خانه تاریخی پیرنیا شامل: ورودی، دالانهای متعدد، هشتی، غلامگردش، ایوان شاهنشین، اتاق نشیمن، گودال باغچه و باغ میشود.
این اثر از جاذبه های نایین،در تاریخ ۲۹ شهریور ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۹۹۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مهمترین ویژگی هنری آن
مهمترین ویژگی هنری خانه پیرنیا نقاشی های دیواری و گچبری های بسیار زیبای آن در ایوان شاه نشین، اتاق تشریفات و اتاق مخصوص حاكم است. این گچبری ها شامل قاب های متعددی بوده و داستان های هفت پیكر نظامی شامل: داستان های خسرو و شیرین، یوسف و زلیخا، صحنه های شكارگاه، داستان های عاشقانه و خیال را به نمایش گذاشته است.
علاوه بر این حیاط، طوری طراحی شده است كه پایینتر از سطح خانه قرار بگیرد و همیشه هوایی مطبوع و خنك داشته باشد و با حوضی بزرگ و باغچه ای سبز از درختان انگور و پسته و انجیر، تابستان نشین اهالی خانه شود.
بخش های مختلف موزه مردم شناسی
بخش های مختلف این خانه حالا به بخش های مختلف موزه تبدیل شده است. در بخش ورودی با چند نوع از گیاهان و گیاهان دارویی آشنا می شویم. هشتی ورودی این خانه به گشیه ی بلیط فروشی تبدیل شده است. قسمتی از این خانه به سالن اسلحه و ادوات جنگی، قسمتی به ظروف فلزی قسمتی هم به نحوه ی لباس ها و پوشش مردم دورن قاجار اختصاص داده شده است.
۲ بخش جالب دیگر از خانه پیرنیا
گشت و گذار در خانه ی پیرنیا فقط محدود به دیدن موزه و اشیا داخل آن و معماری خانه و اشنایی با فرهنگ مردم کویر نشین نمی شود. یکی از جالب ترین فعالیت هایی که افراد در موقع بازدید از این خانه می توانند داشته باشند، خرید از غرفه های صنایع دستی این خانه است. در این غرفه ها، صنایع دستی و سوغات نایین عرضه می شود.
علاوه بر این در این خانه می توانید سری به چایخانه سنتی آن بزنید و طعم یک چای خوش طعم را بچشید. همه ی گردشگران به خصوص گرشگران خارجی از چشیدن طعم چای در این سرای سنتی مطمئنا لذت زیادی خواهند برد.
مسیردسترسی
برای دسترسی به این خانه باید اول خودتان را به استان اصفهان و از آن جا به شهر نایین برسانید. این خانه در خیابان مسجد جامع و روبروی این مسجد واقع شده است و همه ی روزها به جز روزهای دوشنبه و روزهای تعطیل از ساعت ۹ صبح تا ۷ بعدازظهر می توان از آن دیدن کرد.