شهر لیلان در ناحیه جنوب شرقی دریاچه ارومیه و در منطقه‌ای حاصلخیز و پر‌آب پدید آمده‌است.رودخانه فصلی لیلان‌چای، از دامنه‌های کوه سهند سرچشمه می‌گیرد.بر روی این رودخانه پلی تاریخی لیلان بنا شده است.این پل در یک کیلومتری جنوب شهر لیلان بر روی رودخانه لیلان چای بنا گردیده است و از آثار دوران ایلخانی میباشد که راه گذر تخت سلیمان به مراغه از این راه کاروان رو قدیمی عبور می‌کرده است.این پل از جاذبه های شهرلیلان،در روزگاران گذشته راه ارتباطی همدان، کردستان و مراغه و تبریز را در برمیگرفته است و اکنون به واسطه جاده جدید الاحداث میاندوآب ملکان ارتباط از این طریق انجام می گیرد و در حال حاضر پل ارتباطی است برای رسیدن به روستاهای فتح الله کندی، محسن آباد (جین قره). و ورود به شهر لیلان از طریق این پل امکان پذیر می باشد.
پیشینه تاریخی
رودخانه لیلان چای برای دشت لیلان بسیار حاصلخیز و تمدن ساز در طول تاریخ بوده و هست تمدن ها و فرهنگ های بسیار کهن از دوران پیش از تاریخ در کنار این رودخانه شکل گرفت و از جمله فرهنگ ها می توان به تپه چمن و الله قلی و برخی تپه های شرقی اشاره کرد. در دوران تاریخی و دوران اسلامی نیز اهمیت این رودخانه برای دشت لیلان بسیار حاصلخیز و مساعد برای کشاورزی و بویژه باغ های آن با اهمیت است. از نظر تاریخ گذاری با توجه به اینکه در پل هیچ گونه کتیبه ای وجود ندارد خیلی مشکل به نظر می رسد اما با توجه به شیوه معماری و طاق های پل همچنین شواهد آثار منطقه لیلان که غالباً بیشتر از دوره ایلخانی نیست می توان این دیدگاه را مطرح کرد که پل مربوط به عصر ایلخانی است که راه گذر تخت سلیمان به مراغه از این راه کاروان رو قدیمی عبور می‌کرده است.
معماری پل
پل دارای سه دهنه می باشد.اندازه دهنه ها یكسان و جهت پل بصورت شمالی- جنوبی بوده و در قسمت شرقی سد موج شكن موج شكل بصورت مثلثی بوده و در قسمت غربی پل نیز به سه نیم دایره و بصورت پشت بند وجود دارد.مصالح بكار گرفته شده در این پل عبارت از آجر كه در قسمتهای طاقها و نیز بالای پل بكار رفته و سنگهای تراش دار كه در قسمت پایه ها و موج شكنها و پشت بندها بكار رفته است.ابعاد این سنگها در حدود 20×30 سانتیمتر، 20×50 سانتیمتر و 6×22×22 سانتیمتر می باشند.ارتفاع پل از جان پناه پل تا سطح رودخانه 490 سانتیمتر و ارتفاع موج شكنها 130 سانتیمتر و طول پل 24 متر می باشد.عرض پل 650 سانتیمتر و فاصله دهانه ها از هم 440 سانتیمتر و ارتفاع طاقها 350 سانیتمتر می باشد. پشت بندهای نیم دایره پل 220 سانیتمتر و بصورت نیم دایره هستند.طاقهای پل بصورت جناغی و در وسط نوك بیزه طاق یك سنگ سفید آهكی بكار رفته است.موج شكنها و پشت بندها تا همان ارتفاع 130 سانیتمتر می باشد.هم‌اکنون یک پل نیز در 100 متری غرب پل لیلان ساخته شده راه ارتباطی هم‌اکنون از روی آن می‌گذرد.
این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۳۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس:آذربایجان شرقی٬ ملکان٬ ۱ كيلومتری جنوب شهر ليلان٬ رودخانه ليلان چای
