خانه امیر ارشد مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان ورزقان، روستای اوخارا (آبخواره) واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ آذر ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۲۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بنا با بهره مندی از شیوه معماری تاریخی منطقه و سبک ویژه ابنیه قاجاری طراحی و ساخته شده است. این ساختمان سنگی که به «داش عمارت» مشهور است، کاخ امیر ارشد قراجه داغی بوده و از بناهای زیبا و منحصر به فرد شهرستان ورزقان بشمار می رود. خانه تاریخی امیر ارشد نماد شجاعت مردم ورزقان است.
این خانه تاریخی یک طبقه بوده و سقف طبقه همکف آجری با طاقهای آهنگ متقاطع است. سقف طبقه اول نیز چوبی می باشد. ساختمان دارای دو بال در جانبین شمالی و جنوبی و ایوانی در سمت غربی است.
بدنه ساختمان از سنگ بوده و وسعت آن ۱۱۰۰ مترمربع می باشد.ساختمان به شکل عقاب بال گشاده در حال حمله و یا حرف (لا) می باشد. ساخت آن از سال ۱۲۹۵ خورشیدی آغاز و وموقع کشته شدن امیر ارشد در سال ۱۳۰۰ خورشیدی کامل نشده بود.
امیر ارشد که بود؟
سام خان (امیر ارشد) و برادرش محمد حسین خان (سردار عشایر) در زمان مظفرالدین شاه قاجار در دستگاه حکومتی نظام السلطنه (حاکم آذربایجان) بودند.
این دو برادر در انقلاب مشروطیت، هر دو در اردوی دولتی بوده و مخالف انقلاب مشروطیت بودند. بعدها که قوای حکومت مشروطه تحت فرماندهی «یپرم خان» ارمنی برای سرکوبی عشایر متمرد و دفع حملات رحیم خان چلبیانلو به قاراداغ گسیل شد، امیر ارشد و برادرش به خانه های ستارخان و باقر خان در تبریز پناهنده شدند و انجمن ایالتی تبریز آن دو را مورد عفو قرار داده و حکومت شهرستان اهر را به ایشان واگذار نمود.
پس از آن سلطه امیر ارشد در قراجه داغ گسترش یافت و عشایر متمرد این سامان مغلوب وی شدند تا جایی که وی ایل محمد خانلو را به کلی مستاصل نمود.
وی با بیوک خان فرزند رحیم خان چلبیانلو در افتاده و چلبیانلو ها را مغلوب و پراکنده کرد. او همچنین به عنوان سرحد دار ارس و مانع نفوذ بلشویسم به ایران لقب گرفت.
وی روستای اوخارا «Ovkhara»، «آبخواره» امروزی، واقع در دهستان سینا را مقر فرماندهی خود قرار داد. او در آنجا عمارت های باشکوه و مجللی را توسط مهندس کرسلنسکی روس ساخت.
امیر ارشد، فرماندهی شجاع و متهور بوده و در امور نظامی دارای مهارت و تخصص کافی بوده است. وی توسط یکی از افراد خودی با گلوله مورد هدف قرار گرفت و کشته شد.
موقعیت مکانی
این بنا در روستای «آبخواره»، به فاصله ۱۲ کیلومتری غرب ورزقان قرار گرفته است.
