جاهای دیدنی و آداب و رسوم مازندران در نوروز

استان مازندران یکی از استان های کشور است که به دلیل بهره مندی از دریا و جنگل های انبوه همیشه جزو بهترین استانها از لحاظ زیبایی گردشگری بوده است، به همین درلیل در عید نوروز مسافران زیادی را به خود میبیند و برای این مسافران این موضوع خیلی مهم است که بدانند مردم این منطقه چه آداب و رسومی دارند؟ غذاهای محلی آنها چیست؟ و برای عزیزان خود چه سوغاتی از مازندران ببرند؟ یا اینکه بدانند کجای مازندران زیباترین جاست و از لحاظ آنها تکراری نیست.

در ابتدا با آداب و رسوم و سنت مردم مازندران آشنا می شوید.

هنگام تحویل سال افراد خانواده دور سفره هفت سین كه با ظرافت و سلیقه خانم خانه چیده شده می نشینند و در حالیكه پدر خانواده دعای تحویل می خواند منتظر سال نو می شوند. در گذشته كه امكانات ارتباطی مانند رادیو و تلویزیون نبود با تیراندازی یا گفتن اذان سال جدید را به همه اعلام می داشتند. بعد از این كه سال نو شد كسی كه به عنوان مادرمه انتخاب شده با مجمعی كه در ان قرآن ، آیینه، اب ، سبزه و شاخه های سبز جوان قرار دارد وارد خانه می شود چهارگوشه اتاق ها را آب می پاشد قرآن را كنار سفره هفت سین می گذارد و شاخه های سبز (درخت آلوچه) را به این نیت كه سال سرسبز و خوش و خرمی برای خانواده باشد، جلوی در اتاق آویزان یا روی طاقچه اتاق می گذارد. دراین روز مادر خانه، غذای عید، سبزی پلو با مرغ یا گوشت درست می كند. علاوه بر آن غذایی به عنوان خیرات برای اموات می پزند و بین مردم پخش می كنند . در غروب شب اول سال به این اعتقاد كه چراغ خانه آنها همیشه روشن و نورانی باشد، به سر در خانه ها شمع یا شعله آتش آویزان می كنند.

خوردنی های عید در مازندران :

چند روز مانده به عید مقدار زیادی برنج را می خیساندند و بعد از شستشوی كامل آن را نیمه خشك می كردند و به همراه دیگر زنان به دنگه سر(آسیاب دستی) می رفتند و برج ها را آرد می كردند كه به آرد برنج (دنكو) می گویند. پس از آن كه سهم صاحب آسیاب را از دنكو دادند به خانه بر می گشتند. دنكو را روی حرارت ملایم تفت می دادند آن وقت با پودر قند و روغن گاوی حلوا درست می كردند. پیشتر ها اندازه حلوا درست به اندازه ی یك آجر بود. هم چنین باآرد برنج (دنكو) >> كماج << هم می پختند.

كماج نان گردی است كه محتویات آن آرد برنج” شیر و تخم مرغ می باشد. معمولا زنان بعد از پختن نان خانگی خمیر كماج را روی تنور می گذاشتند و روی آن را با صفحه ای فلزی پوشانده زغال های گداخته می گذاشتند كه در واقع همان عمل فر امروزی بود و كماج مانند كیك پوف می كرد. از خوردنی های دیگر نوروز دخترانه است كه آن هم ازبرنج پخته و خشك شده در آفتاب تند تابستان درست می شود.

برنج خشك شده را در روغن بسیار داغ می ریزند كه فورا پفكی می شود آن را در ظرفی می ریزند و بر رویش عسل یا شیره ی خرمالو و یا شكر می پاشند و مصرف می كنند. از خوردنی های دیگر نوروز نان تنوری ریز است كه از آرد گندم تخم مرغ”شكر و روغن درست می شود. نان تنوری ریز توسط زنان در تنور پخته می شود و در سفره نوروزی قرار می گیرد. رنگ كردن تخم مرغ از كارهای دیگر زنان و دختران مازندران است. در قدیم برای رنگ كردن تخم مرغ گزنه را در آب جوش می جوشاندند و تخم مرغ را در آب آن قرار داده می پختند كه تخم مرغ ها رنگ سبز طبیعی به خود می گرفت.

هم چنین با زغال شكل های مختلفی روی تخم مرغ می كشیدند. همه ی مراسم فوق هم اكنون در مازندران رایج است جز این كه شكل انجام آنها تغییر نموده مثلا همه مردم برای آرد برنج به (دنگ سر)نمی روند بلكه با آسیاب های كوچك برقی در منزلشان برج را آرد می كنند اگر چه در بعضی نقاط مثل(خواجه كلا) زیراب دنگ سر وجود دارد و مردم از هر محله ای به آنجا می روند و بر نجشان را (دنكو) می كنند.

هنوز هم (دنكوی) دنگ سر از نظر مرغوبیت حرف اول را می زند. هم چنین برای رنگ كردن تخم مرغ از رنگ های شیمیایی استفاده می كنند و كماج را در فر می پزند. از شیرینی های بسیار خوشمزه و تقریبا پر خرج ایام نوروز در مازندران (آب دندان) است كه از آرد برنج بسیار نرم و پودر قند و كره تشكیل شده است. آب دندان در فر پخته می شود و سابقه ای دیرینه دارد.

جشن نوروز ماه:

مردم مازندران در اواسط مرداد ماه جشنی به نام نوروز ماه دارند وقتی كه اولین محصول برنج زودرس رسید بعد از جمع آوری و درو با همان برنج غذا درست می كنند و درخارج از روستا جشن پایان كار می گیرند. این مراسم دست مانند سیزده به در است و اعتقاد دارند كه این روز را حتما” باید بیرون از روستا به سر برد در واقع این جشن یك نوع سپاسگزاری به درگاه خداوند است.

مراسم تیرماه سیزده :

از دیگر مراسم سنتی و رسمی مازندران تیرماه سیزده است كه در اواسط آبان هر سال برگزار می شود. البته روایات مختلف در مورد تیرماه سیزده وجود دارد.

می گویند كه شب تولد حضرت علی ( ع) است.

می گویند پیروزی كاوه بر ضحاك و جشن مهرگان است.

در این شب همه خانواده كنار هم جمع می شوند و تا پاسی از شب به خوردن تنقلات و گوش دادن به قصه و افسانه های بزرگ ترها سپری می كنند جوانان هم با در دست داشتن تركه ای بلند كه كیسه ای به انتهای آن بسته شده است. همراه كودكان به در خانه ها رفته و با سر و صدا و كوبیدن چوب به درخانه ها و لال بازی از صاحب خانه تقاضای هدیه می كنند به آنها پول ، میوه، شیرینی داده می شود.

هنگامی كه لال به همراه گروه خود در كوچه ها شروع به حركت می كند این اشعار را می خواند:

لال بیمو، لال بیمو، پارسال و پیرار بیمو، چل بزن دیگه بزن، لال انه لالك انه، پیسه گنده خوانه ، سالو ماه ارزون نوه، لال مار رسوا نو، لال انه لالك انه، پاربورده امسال انه ، لال آمده ، لال آمده، پارسال و امسال امده، چرخ نخ ریسی را حركت بده، به دیگ بزرم، لال آید، لال كوچك می آید، كسی كه شیرینی پیس كنده می خواهد می آید ، سال و ماه ارزان نمی شود، لال بزرگ رسوا نمی شود، لال می آید، لال كوچك می آید ، پارسال رفته امسال می آید.

آیین سنتی 26 عید ماه :

آیین ویژه سنتی 26 عید ماه طبری هر سال در تاریخ 28 تیرماه شمسی در بیشتر روستاهای استان برگزار می شود. در روستای امامزاده حسن سوادكوه این مراسم با آداب خاصی انجام می شود این رسم به جشن مردگان نیز معروف است. بر اساس سنت رایج و باورهای مردم در زمان های قدیم فریدون پادشاه پیشدادی به خونخواهی پدرش جمشید شاه حاك پادشاه را سرنگون می كند مردم خبر این پیروزی را در شب با آتش زدن بوته ها به یكدیگر اطلاع می دهند. و فردای آن روز با برپایی جشن و مسابقه كشتی این پیروزی را گرامی می دارند.

امروزه نیز اهالی روستاهای اطراف همگی به امامزاده حسن می آیند و علاوه بر خیرات كردن برای اموات خود و روشن كردن شمع روی مزارها، تماشاگر مسابقه كشتی سنتی لوچر می شوند. در این روز كشتی گیران سوادكوه در این محوطه گرد می آیند و به مصاف هم می روند.در مناطق جلگه ای جشن مردگان در آرامگاه ها برگزار می شود.

حالا شما را با زیباترین جاهای دیدنی استان مازندران برای سفرهای نوروزی آشنا میکنیم.

دریاچه شورمست

روستا و دریاچه شورمست در ناحیه جنوبی استان مازندران و در جنوب غربی شهرستان سوادکوه، شهر پل سفید قرار دارد.

دریاچه چورت

چورت روستای کوچکی است در دل کوهستان و برای رفتن به آن باید از ساری به سمت کیاسر رفت. برای رفتن به کیاسر باید وارد جاده سمنان بشوید. پلیس راه ساری را که پشت سر بگذارید جنگل‌های ساکت و آرام سالاردره شروع می‌شوند. بعد از ۲۰ دقیقه که از ساری دور شدیم، به دوراهی سد شهید رجایی و کیاسر می رسیم.

پارک جنگلی مهربان رود

پارک جنگلی مهربان رود یا میرون یکی از این مناطق جنگلی است که مورد توجه مردم بهشهر و گردشگران است. این پارک جنگلی در رستمکلای بهشهر واقع است و از جاذبه های گردشگری رستمکلا می باشد.

دیو چشمه

در گوشه‌ای از منطقه شمالی ایران، چشمه‌ای زلال و شفاف در دامنه کوه‌های البرز جای دارد: دیوچشمه، چشمه‌ای که با چشم انداز‌های دیدنی یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های اطراف نوشهر و کجور را شکل داده است.

آبشار تودارک

برای رسیدن به این آبشار باید از تنکابن به سمت شیرود حرکت کرده و بعد از پل شیرود (به سمت رامسر) و دیدن تابلو لشتو که به سمت جنوب است، به سمت روستای لشتو حرکت کنید.

جنگل دوهزار

جنگل دوهزار تنکابن یکی از زیباترین جنگل های ایران است، جنگلی که باید تا فرصت هست از آن دیدن کرد. برای بازدید  از این جنگل نسبتا بکر بهتر است بهار، تابستان را انتخاب کنید چون در این فصل رطوبت و دمای جنگل متعادل است.

دهکده مازیچال

دهکده مازیچال در ارتفاع ۲۶۰۰ متری از سطح دریا در ۲۰ کیلومتری شهر زیبای کلار‌دشت قرار گرفته است. این روستای بی‌نظیر که از جاذبه های گردشگری کلاردشت است .

پارک جنگلی کشپل

شهر چمستان در مسیر ییلاقی لاویج و در حد فاصل ۲/۵ کیلومتری از چمستان واقع شده است. موقعیت جغرافیایی کپشل از شمال به جاده نور- چمستان، از جنوب به کوه لاویج، از شرق به جنگل‌های چمستان و از غرب به لاویج رود و شهرک صنعتی چمستان محدود می‌شود. این عرصه به مساحت ۷/۲۱ هکتار یکی از بهترین مقاصد طبیعت گردی در شهرستان نور است.

آبشار آب پری

اگر پنج کیلومتر فاصله نور تا رویان را طی کنیم و از خیابان اصلی شهر بگذریم، از روی یک پل می‌گذریم که جاده فرعی به سمت جنوب دارد. این خیابان اصلی دقیقا مقابل بازار اصلی رویان است. هشت کیلومتر که این مسیر را برویم به آبشار می‌رسیم.

روستا و آب گرم لاویج

لاویج یکی از دهستان های شهر چمستان نور در استان مازندران می باشد که در پای سلسله جبال البرز قرار دارد و دارای موقعیت پای کوهی است. روستای ییلاقی لاویج در ۱۸ کیلومتری جنوب چمستان در میان دره های جنگلی و زیبای البرز قرار دارد.

دریاچه و سد آویدر

دریاچه و سد خاکی آویدر (آبیدر)در فاصله ۳۰ کیلومتری شرق شهر نوشهر و در نزدیکی پارک جنگلی سی‌سنگان در استان مازندران قرار دارد. این سد و دریاچه پشت آن دریاچه در فاصله‌ای دور از دریا و در دل کوهستان قرار دارد که این امر سبب کاهش رطوبت هوا در این منطقه شده‌ است.

ییلاق جواهرده

ییلاق جواهرده یکی دیگر از جاذبه های گردشگری رامسر است.جواهرده (جئورده) در گویش محلی به معنی ده یا روستای بالادست است. برخی نام روستا را برگرفته از نام زنی می‌دانند که در گذشته در این منطقه حمکرانی ‌کرده است و برخی زمین‌های حاصلخیز و جواهرنشان و نعمت‌های خدادی و همچنین وجود سکه‌ها، جواهرات و اشیا قیمتی در خاک این روستا را دلیل نامگذاری آن می‌دانند.

آبشارهای کوهسر

مجموعه آبشارهای کوهسر که در استان مازندران واقع شده است، از مناطق دیدنی درکشور ما محسوب می شود که با توجه به زیبایی کم نظیرش برای بسیاری از عموم مردم ما ناشناخته است . این آبشار بی گمان یکی از زیباترین آبشارهای کشورمان است و می تواند پیشنهاد مناسبی برای طبیعت گردان باشد.

دریاچه ولشت

این دریاچه در جنوب غربی چالوس و شمال شرقی منطقه کلاردشت در میان دره‌ای عمیق قرار گرفته است. دریاچه ولشت از جمله دریاچه‌هایی است که در نزدیکی منطقه کوهستانی تخت سلیمان علم‌کوه قرار دارد و به دلیل قرار گرفتن در یک گودال بزرگ محاط به تپه‌های کم ارتفاع کلمه، از دید پنهان است. دسترسی به دریاچه از طریق مرزن‌آباد و سمت غربی جاده چالوس امکان‌پذیر است.

آبشار اسپه او

یکی از جاذبه‌های طبیعی بهشهر در استان مازندران، آبشار اسپه او نام دارد که در ۳۰ کیلومتری بهشهر در نزدیکی روستای پاسند، در ارتفاعات رشته‌‌کوه البرز در منطقه هزار جریب قرار گرفته است.

مازندران از طبیعت و جاذبه های گردشگری زیادی برخوردار است و ما فقط بخش مهمتر و معروف تر آنها را پرداختیم و در ادامه از سوغات استان مازندران بخوانید.

شیرینی‌های سنتی استان مازندران

پشت زیک

یکی از شیرینی‌های سنتی استان مازندان، پشت زیک است. این خوراکی لذیذ و خوش عطر به سوهان کنجدی  شهرت دارد و اسم آن برگرفته از پرنده‌ای به اسم زیک است.

در طبخ این شیرینی از کنجد، شکر، گردو، عسل، کره، هل و زعفران استفاده می‌شود. خوردن شیرینی زیک به همراه چای داغ در زمستان بسیار دلچسب است.

آغوزنون مازندران

از دیگر شیرینی‌های سنتی و خوش‌طعم استان سرسبز مازندران می‌توان به آغوزنون اشاره کرد که در جشن‌ها و مراسمات استفاده می‌شود. زنان خانه‌دار مازندرانی هر ساله برای جشن شب یلدا، شیرینی آغوزنون را طبخ می‌کنند و کنار خانواده به همراه دیگر تنقلات، میل می‌کنند.

آغوزنون در استان مازندران به دو صورت طبخ می شود که یک نوع آن کنجی یا آغوزنون نام دارد و دیگری به شکل خام است که به پیس گنده معروف است. این شیرینی خوشمزه سرشار از مواد معدنی و مغذی(فسفر، کلسیم، آهن، ویتامین D) است و در ترکیبات آن کنجد و گردو بکار می‌برند.

افرادی که به این استان سفر می‌کنند از این شیرینی برای دوستان و اقوامشان به عنوان سوغات خریداری می‌کنند.

رشته به رشته

رشته به رشته نوعی دیگر از  شیرینی‌های سنتی و پرطرفدار استان مازندران است که طعمی فوق‌العاده دارد.  بانوان هنرمند مازندرانی این شرینی را از ترکیب موادی چون گردو، رشته (تهیه شده از آرد برنج) خاک قند، هل و روغن درست می‌کنند.

قماق

قمام از دیگر شیرینی‌های سنتی و معروف استان مازندران است و جالب است بدانید که در پخت آن از شکر استفاده نمی‌شود.

موادی چون شنبلیله، آرد گندم، کره، تخم مرغ، جعفری، شوید، گردو و پیاز در پخت و پز شیرینی قماق بکار می‌رود. این شیرینی خوش‌طعم سوغاتی بینظیری برای گردشگران به حساب می‌آید.

برنجک

برنجک از دیگر شیرینی‌های سنتی و معروف استان مازندران به حساب می‌آید که با برنج درست می‌شود. در استان مازندران از این شیرینی در مجالس و مهمانی‌ها استفاده می‌کنند.

در تهیه شیرینی برنجک از برنج، آب، شکر (در بعضی موارد از عسل به جای شکر استفاده می‌کنند)، آبلیمو و روغن استفاده می‌شود.

کماج مازندرانی

نان کماج یکی دیگر از شیرینی‌های معروف استان مازندران  است که در استان همدان هم به شکل دیگری طبخ می‌شود. تخم مرغ، شکر، آرد برنج، زعفران، شیر، وانیل، زردچوبه  وگلاب مواد لازمی است که در پخت نان کماج  بکار می‌رود. این شیرینی بی‌نظیر اگر به همراه چای سرو شود، روح آدمی را جلا می‌بخشد. توصیه  می‌شود اگر به مازندران سفر کردید شیرینی را تهیه کرده و به اقوام و دوستانتان سوغات بدهید.

نان ییلاقی

نان ییلاقی یا نان کوهی یکی از شرینی‌های سنتی آمل است. این شیرینی مزه‌ای مانند شیرمال دارد. اگر به دنبال آن هستید که در ماه مبارک رمضان بر سر سفره‌ی افطارتان شیرینی خوشمزه‌ای قرار بدهید، نان ییلاقی بهترین گزینه است. این شیرینی سرشار از مواد مغذی است و حتی مادران مازندرانی این خوراکی را به فرزندانشان می‌دهند که در مدرسه هنگام زنگ تفریح نوش جان کنند.

در طبخ نان کوهی از آرد، تخم مرغ، مایه خمیر، شکر، ماست یا شیر، روغن یا کره، آب و نمک استفاده می‌شود. از آنجایی که نان کوهی مغزدار است، برای تهیه مواد میانی آن از رازیانه، هل، گردو، کنجد، زرده تخم مرغ و شکر استفاده می‌کنند.

در ادامه میتوانید با ورود به صفحه البسه محلی استان مازندران، معروف ترین و بهترین لباس محلی های این استان را ببینید.